نزاع حق و باطل از زمان خلقت آدم آغاز گردید و همواره دو جریان حقّ و باطل به موازات هم پیشرفته و هیچگاه زمین از مصاف این دو جریان خالى نبوده است. پیروان پرچم داران حق، همواره بسترسازان حق‌گرایان آینده بودهاند و حق‌گرایان آینده تداومبخشان راه حقپرستان گذشته. درجبهه باطل هم وضع به همین منوال ادامه داشته است.
بی‌تردید بین قیام امام حسین(ع) و قیام جهانی حضرت مهدی(عج) رابطه‌ای عمیق وجود دارد و هر دو از یک چشمه، نشات می‌گیرد. عاشورا در ظهور ریشه دارد و ریشه ظهور، عاشورای امام حسین(ع) است. آرمان عاشورای امام حسین(ع) ظهور امام مهدی(عج) است و منتظران امام مهدی(عج) عاشورایی هستند. آنها که به عشق امام حسین(ع) به سر و سینه میزنند با دست دیگر تمنای فرج دارند، با یک چشم در رثای سیدالشهداء(ع) گریه می کنند و با چشم دیگر ندبه خوان امام زمان(عج) هستند. حسینیه‌ها است که منتظران ظهور را پرورش می‌دهد. امروزه خلاصه تمام جریان‌های حق در طول تاریخ، امام مهدی(عج) است. انسان اگر عاشورا را مقید و محدود بکند نمی‌تواند یک منتظر واقعی باشد. امام حسین(ع) می‌خواهد که ما درس عاشورا را برای امروز و فردای خود فرا گیریم تا با ظلم نسازیم، دشمنانمان را بشناسیم و به امام زمان خویش معرفت داشته باشیم.
از این رو پیوستگى و ارتباط امام حسین(ع) با آخرین حجت الهى حضرت بقیهاللّه عجل الله فرجه بسیار بارز و در خور تعمّق است؛
امام زمان عجل الله فرجه از تبار امام حسین علیه السلام است
در بسیاری از روایات منقول از پیامبراکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) بارها تصریح شده است که منجى عالم بشریت حضرت مهدى(ع) از نسل امام حسین(ع) است. از جمله؛
پیامبراکرم (ص) در یکى از روزهاى آخر عمر مبارکشان در حالى که دستشان را به شانه امام حسین(ع)گذاشته بودند خطاب به دختر بزرگوارشان حضرت زهرا(س) فرمودند: مهدى این امت از نسل این فرزندم است. دنیا به پایان نخواهد رسید مگر اینکه مردى از اولاد حسین(ع) قیام کرده جهان را باعدل و داد پر سازد…[۱]
ایشان در جاى دیگر در ضمن معرفى ائمه اطهار علیهم السلام مىفرمایند:
امامان بعد از من دوازده نفرند که نُه نفر از آنها از تبار فرزندم حسین(ع) است که نهمین نفرشان قائم است این دوازده تن اهل بیت و عترت من هستند. گوشت آنها گوشت من و خون آنها از خون من است.[۲]
امیر مؤمنان علىبنابىطالب(ع) روزى به حضرت اباعبداللّه(ع) فرمودند:
نهمین فرزند تو اى حسین، قائم آل محمّد صلی الله علیه و آله است او دین خدا را آشکار ساخته و عدالت را در سرتاسر زمین حاکمیّت خواهد بخشید…[۳]
در این باره امام حسین (ع) نیز مىفرمایند:
نهمین فرزند من، قائم به حقّ است خداوند به وسیله او زمین مرده را دوباره زنده خواهد ساخت و دین را حاکمیّت خواهد بخشید. او حق را برخلاف میل مشرکان و دشمنان احقاق خواهد کرد.[۴]
اهداف عاشورا با قیام امام مهدى(عج) به ثمر می‌نشیند
امام حسین(ع) با هدف زنده ساختن احکام قرآن و سنّت پیامبر اکرم(ص) و از بین بردن بدعت‌هایى که در نتیجه حاکمیت بنى امیّه در دین ایجاد شده بود قیام کردند و در طول مسیر مدینه تا کربلا ضمن اشاره به انگیزه قیام شان فرمودند:
من به منظور ایجاد اصلاح در امّت جدم رسول خدا(ص) قیام کردهام مىخواهم امر به معروف و نهى از منکر کنم و به همان سیره و شیوه مرسوم جدّم پیامبراکرم(ص) و پدرم على‌بن‌ابی‌طالب(ع) عمل می‌کنم.[۵]
از طرف دیگر وقتى اهداف قیام منجى عالم بشریت و ویژگی‌هاى حکومت جهانى آن حضرت را مورد بررسى قرار می‌دهیم همین اهداف و انگیزهها با تعابیر مشابه قابل مشاهده است.
حضرت على‌بن‌ابی‌طالب(ع) در توصیف سیره حکومتى امام مهدى(عج) می‌فرمایند:
هنگامى که دیگران هواى نفس را بر هدایت مقدم بدارند او [مهدى موعود علیه السلام] امیال نفسانى را به هدایت بر می‌گرداند و در شرایطى که دیگران قرآن را با رأى خود تفسیر و تأویل خواهند کرد او آراء و عقاید را به قرآن باز می‌گرداند. او به مردم نشان خواهد داد که چگونه می‌توان به سیره نیکوى عدالت رفتار کرد و او تعالیم فراموش شده قرآن و سیره نبوى را زنده خواهد ساخت.[۶]
امام باقر(ع) در روایتى می‌فرمایند:
قائم آل محمّد صلی الله علیه و آله مردم را به سوى کتاب خدا، سنّت پیامبر (ص) و ولایت على بن ابى طالب(ع) و بیزارى از دشمنان آنان دعوت خواهد کرد.[۷]
امام صادق(ع) می‌فرمایند:
حضرت مهدى(ع) تمام بدعت‌هاى ایجاد شده در دین را در سرتاسر جهان از بین خواهد برد و در مقابل، تکتک سنت‌هاى نبوى را به اجرا در خواهد آورد.[۸]
آن حضرت درباره اصلاحات انجام شده توسط آن حضرت چنین می‌فرماید:
قائم آل محمّد صلی الله علیه و آله به همان شیوهاى که پیامبر اکرم(ص) رفتار می‌کردند رفتار خواهد کرد آنچه از نشانه و ارزش‌ها و شیوههاى جاهلیت که باقى ماندهاند از میان برمی‌دارد و پس از ریشه کن کردن بدعت‌ها احکام اسلام را از نو حاکمیّت میبخشد.[۹]
آرمان و اهداف سید الشهداء(ع) که در زیارت عاشورا منعکس شده با بحث ظهور پیوند خورده است. ما اهداف امام حسین(ع) را آنقدر ادامه دار می بینیم که می‌گوییم «ان یرزقنی طلب ثارک مع امام منصور». یعنی خطاب به امام حسین(ع) عرض می‌کنیم: کسی با اهداف شما می‌آید و انتقام خون به ناحق ریخته شما را می‌گیرد، پاسخگوی دعوت شماست و ما دوست داریم در این صحنه باشیم.
قائم آل محمد(عج) منتقم خون امام حسین(ع)
امام مهدی(عج) منتقم همه خون‌های به ناحق ریخته شده و منتقم تمام ظلم‌هایی که در عالم صورت گرفته است؛ حتی اگر ظلمی توسط قابیل به هابیل شده باشد. امام مهدی(عج) پاسخ دهنده تمام ظلم‌هایی است که به بشریت شده است. یعنی وقتی حق نمایان شود و امام مهدی(عج) سراسر هستی را به قرب خدا بکشاند در این صورت پاسخ دندان شکنی به تمام ظلم‌های انباشته در طول تاریخ داده است. اهل باطل دست به دست هم داده‌اند تا حق نمایان نشود ولی امام مهدی(عج) حق و حقیقت را به تمام هستی ارزانی خواهد داشت.
قیام امام حسین(ع) علیه انحراف در حاکمیت جامعه اسلامی و به قصد اصلاح این انحراف انجام گرفت. با شهادت امام حسین (ع) هر چند این اصلاح فوری صورت نگرفت اما قیام هدف اصلاحی جایگزینی داشت و آن ضربه زدن به مشروعیت نظام حکومتی خلافت و بازکردن راهی برای بازگشت جامعه بشری به ساختار امامت و رهبری معصوم بود. بدین ترتیب امام مهدی (ع) منتقم واقعی جریان کربلا دانسته شده است زیرا انحراف در حاکمیت را از بین می‌برد و رهبری جامعه در دست معصوم قرار می‌گیرد و حاکمیت از اهل باطل گرفته می‌شود.
وقتى ازامام محمّدباقر(ع) سؤال می‌کنند که چرا فقط به آخرین حجّت الهى قائم گفته می‌شود؟ آن حضرت در پاسخ می‌فرمایند:
چون در آن ساعتى که دشمنان، جدّم امام حسین(ع) را به قتل رساندند فرشتگان با ناراحتى در حالى که ناله سرداده بودند عرض کردند پروردگارا! آیا از کسانى که برگزیده و فرزند برگزیده تو را ناجوانمردانه شهید کردند در میگذرى؟ در جواب خداوند به آنان وحى فرستاد که: اى فرشتگان من! سوگند به عزّت و جلالم از آنان انتقام خواهم گرفت هر چند بعد از مدّت زمان زیادى. آن گاه خداوند متعال نور و شبح فرزندان امام حسین(ع) را به آنان نشان داد و پس از اشاره به یکى از آنان که در حال قیام بود فرمود: با این قائم از دشمنان حسین(ع) انتقام خواهم گرفت.[۱۰]
در تفسیر آیه «وَمَنْ قُتِلَ مظلوماً فقد جَعَلْنا لِوَلیّه سلطاناً…؛ هر کس مظلومانه کشته شود ما براى ولى او تسلطى بر ظالم قرار می‌دهیم»…[۱۱] از امام صادق(ع) روایت شده است که: مراد از مظلوم در این آیه، حضرت امام حسین(ع) است که مظلوم کشته شد و منظور «جَعَلنا لِوَلیِّه سلطانا» امام مهدى(ع) است.[۱۲]
در دعاى ندبه نیز به این حقیقت با این تعبیر تصریح شده است:
أینَ الطالِبُ بِدَمِ المَقتولِ بِکَربَلا. کجاست آن عزیزى که پس از ظهورش خون شهید مظلوم کربلا را از دشمنان باز پس خواهد گرفت…[۱۳]
و هم چنین به دلالت روایات فراوانى شعار یاران امام مهدى(ع) پس از ظهور این جمله بسیار الهامبخش است:
یالثارات الحُسَین علیه السلام.[۱۴] اى بازخواست کنندگان خون حسین علیه السلام.
امام مهدى(عج) هر صبح و شام به یاد حسین(ع) است
در بخشى از زیارت «ناحیه مقدسه» در این باره می‌خوانیم:
…اگر روزگار وقت زندگى مرا از تو [اى حسین] به تأخیر انداخت و یارى و نصرت تو در کربلا در روز عاشورا نصیب من نشد، اینک من هر آینه صبح و شام به یاد مصیبت‌هاى تو ندبه می‌کنم و به جاى اشک بر تو خون گریه می‌کنم…
بدون تردید این قبیل از تعابیر نهایت محبّت و دلبستگى حضرت مهدى(عج) رابه سیّد الشهداء(ع) نشان می‌دهد و ضرورت زنده نگه داشتن خاطره اباعبداللّه(ع) از جمله از طریق عزادارى براى آن حضرت را مورد تأکید قرار داده و عمق فاجعه کربلا و جنایت بنى امیه به اسلام و انسانیت را افشا می‌کند.
در میلاد امام حسین(ع) یاد امام زمان شکوفا می‌شود و در نیمه شعبان یاد امام حسین(ع)
روز سوم شعبان روز تولد امام حسین(ع) است، صحبت از امام مهدی(ع) می‌شود. در مفاتیح است زمانی که به همدیگر تبریک می‌گوییم، امام زمان(عج) را یاد کنیم. اعمال شب نیمه شعبان از اعمال شب‌های قدر هم بیشتر است. ولی با فضیلت‌ترین این اعمال، زیارت سیدالشهداء(ع) است.
دشمنان ما معتقدند: «هویت شیعه امام حسین(ع) است و آرمانش امام مهدی(عج) است.»
در مورد رابطه بین امام زمان(عج) و امام حسین(ع) فقط ما سخن نگفته ایم، بلکه دشمنان ما هم در این مورد اظهار نظر کرده اند. چهارصد نفر از دانشمندان صهیونیست در “تل آویو” جمع شدند تا ببیند هویت شیعه و انقلاب اسلامی چیست. و مجموعه مقالات آنها به عنوان “انقلاب تشیع و مقاومت” چاپ شده است. آنها می‌گویند: «شیعیان با یاد امام حسین(ع) قیام می‌کنند و با یاد امام زمان(عج) قیام‌شان را حفظ می۲کنند.» یعنی مهمترین دشمنان ما معتقدند:«هویت شیعه امام حسین(ع) است و آرمانشان امام مهدی(عج) است و دو نگاه سرخ و نگاه سبز دارند.» امام خمینی(ره) فرموده اند: «این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است.» مردم را یاد عاشورا به خیابانها کشاند و پیروز شدند و دیگر نمی‌شود آنها را شکست داد. به خاطر اینکه انقلاب اسلامی مقیاس کوچکی از جامعه جهانی امام زمان(عج) است و ما باید پرچم را به دست صاحب اصلی انقلاب بسپاریم و ما زمینه ساز حکومتی دیگر هستیم. شیعه در هر کجای جهان باشد با یاد امام حسین(ع) زیر بار ظلم نمی‌رود. چون یک آرمان بزرگ برای شیعه وجود دارد و آن ظهور حضرت بقیه الله(عج) است این حرف دشمنان ماست. «چه خوش آید که سر دلبران، گفته آید در حدیث دیگران» دشمنان ما اقرار و اعتراف به پیوند قضیه عاشورا و انتظار دارند. [۱۵]
بشارت امام حسین(ع) به ظهور منجی و بیان علائم ظهور
امام حسین(ع) می‌فرماید: «منا اثنى عشر مهدیا» دوازده مهدی داریم «أولهم علی بن أبی طالب، و آخرهم التاسع من ولدی و هو القائم بالحق» نهمین نفر از فرزندان من می آید او امام قائم بر حق است، «یحیی الله تعالى به الأرض بعد موتها، و یظهر به دین الحق على الدین کله و لو کره المشرکون» این بشارتی از امام حسین(ع) در مورد امام زمان(عج)[۱۶]
در حدیثی دیگر امام حسین(ع) می‌فرماید: «لو لم یبق من الدنیا الا یوم واحد لطول الله ذلک الیوم حتی یخرج رجلا من ولدی فیملأ الله الارض عدلا و قسطا کما ملئت جورا و ظلما، کذلک سمعت رسول الله» امام حسین(ع) می‌فرماید: من از زبان جدم پیامبر(ص) شنیدم که اگر از دنیا یک روز باقی نماند، فردی از صُلب تو می‌آید و جهان را پر از عدل و داد می‌کند. این روایت از امام حسین(ع) اشاره به ظهور امام مهدی(عج) دارد. روایتی داریم که امام حسین(عج) در شب عاشورا در جمع یاران خود می‌فرماید: «من از پیامبر(ص) شنیدم که تو در سرزمین طف کشته می‌شوی. خوشا به حال کسانی که تو را یاری می‌کنند اینها افرادی هستند که بعد از زمان ظهور، رجعت می‌کنند و فرزند تو را هم یاری می‌کنند.»
در بسیارى از مسائل جزئى نیز امام مهدى(عج) با امام حسین(ع) پیوستگی‌ها و ارتباطات قابل توجهى دارند که از آن جمله است:
– روز ظهور امام مهدى(عج) مقارن با روز عاشورا است. از امام باقر(ع) روایت شده است:
قائم آل محمّد صلی الله علیه و آله در روز شنبه که مصادف با روز عاشورا؛ یعنى همان روزى که حضرت اباعبداللّه(ع) به شهادت رسیدند قیام خواهد کرد.[۱۷]
– از مجموعه روایات به خوبى روشن مىشود همانگونه که امام حسین (ع) نهضت خود را از مکه آغاز کردند؛ یعنى پس از خارج شدن از مدینه به مکه آمدند و از کنار بیت‌اللّه قیام خود را به مردم خبر دادند و به سمت کوفه حرکت کردند، حضرت مهدى(ع) نیز از کنار بیت‌اللّه جهانیان را به بیعت با خود فرا خواهد خواند و آن‌گاه حرکت‌هاى اصلاحى را تداوم خواهد بخشید و در نهایت مقرّ حکومتى خویش را در کوفه قرار خواهد داد.
– حتى طنین صداى امام مهدى(عج) همان طنین صداى امام حسین(ع) است.
إنّ صوت القائم یشبه بصوت الحسین(ع). صداى [گیرا و دلنواز] قائم شبیه [طنین خوش] صداى اباعبداللّه(ع) است.
– پیام مهدى(ع) همان پیام حسین(ع) است که فریاد می‌زند:
اى مردم مگر نمیبینید به حقّ عمل نمی‌شود و از باطل خوددارى نمیگردد… امر به معروف و نهى از منکر کنار گذاشته شده است و احکام الهى و سنن پیامبر(ص) آشکار هتک می‌شود و…
– برخى از یاران حسین(ع) پس از رجعت در رکاب امام مهدى(عج) به یارى آن حضرت خواهند پرداخت و حتى برخى از فرشتگانى که جزء اصحاب امام حسین(ع) بودهاند در خدمت قائم آل محمّد صلی الله علیه و آله خواهند بود و…
[۱] بحارالانوار، ج۵۱، ص۹۱٫
[۲] کشفالغمه، ج۳، ص۲۹۴٫
[۱۷] بحارالانوار، ج۵۲، ص ۲۸۵٫
