قرآن، معجزه همیشگی پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ سعادت بشر را تا ابد تضمین نموده و با محتوای اخلاقی، عقاید، احکام، مسیر صراط المستقیم را در دنیا و آخرت ترسیم نموده است.
آن چه در سوال مطرح شده است قسمتی از احکام عبادی و اخلاق می باشد و ما به صورت مختصر برای هر کدام یک آیه ذکر کرده و به و آیات دیگر در پاورقی اشاره می کنیم:
1. نماز: یکی از عبادات مهم که قرآن به آن پرداخته است؛ نماز است و بیش از 98 مرتبه واژه «صلی» در قرآن آمده است و در بیشتر آیات به صورت امر مانند: اقیموا الصلوه بیان شده است که نشان تاکید و وجوب آن می باشد. «اقیموا الصلوه و آتو الزکاه و ارکعوا مع الراکعین»[1] نماز را به پا دارید و زکات را بپردازید و همراه رکوع کنندگان رکوع کنید.
2. امر به معروف و نهی از منکر: قرآن بیش از 27 بار به مسئله امر به معروف و نهی از منکر پرداخته است و اصلاح فرد، خانواده،‌ جامعه و جهان را از طریق امر به معروف و نهی از منکر ممکن می داند و یکی از صفات مؤمنین را امر به معروف و نهی از منکر کردن،‌ می داند، «و المومنون و المومنات بعضهم اولیاء بعض یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر… »[2] مردان و زنان با ایمان یار و یاور همدیگرند، امر به معروف و نهی از منکر می کنند…. .
3. احسان: احسان در لغت به معنای نیکی کردن آمده است و واژه «حسن» با مشتقات آن در قرآن 194 بار بیان شده است و بیش از 5 آیه درباره احسان به والدین در قرآن آمده است: «بالوالدین احساناً»[3] و در بعضی از آیات احسان کردن به صورت امر بیان شده است که نشان از تاکید و اهمیت آن است: «واحسنوا ان الله یحب المحسنین»[4] نیکی کنید که خداوند نیکی کنندگان را دوست دارد. «ان احسنتم احسنتم لانفسکم»[5] اگر نیکی کردید به خودتان نیکی نمودید.
4. توبه: توبه در لغت به معنای بازگشت آمده است و در اصطلاح به کسی گفته می شود که بعد از گناه، پشیمان شده و به سوی خدا بر می گردد.[6] و واژه توبه در قرآن 87 مرتبه بیان شده است: «یا ایها الذین آمنوا توبوا الی الله توبه نصوحاً عسی ربکم ان یکفر سیئاتکم»[7] ای کسانی که ایمان آورده اید توبه خالص نمائید، امید است با این کار پروردگارتان گناهانتان را ببخشد.» «و هو الذی یقبل التوبه عن عباده»[8] خداوند توبه بندگان خود را می پذیرد.
گوشه ای از آیات مورد سوال را بیان کردیم امید است با مراجعه به آیات دیگر (که در پاورقی ذکر شده است) و به تفسیر مفسران: مانند، تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، به نتایج مطلوبی دست یابید.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. اخلاق و قرآن؛ ناصر مکارم شیرازی، ج1، فصل 12، بحث توبه.
2. امر به معروف و نهی از منکر؛ محمد محمدی اشتهاردی.
3. تفسیر و پیام آیات نماز؛ عباس عزیزی.

پی نوشت ها:
[1] . بقره /43؛ و ر.ک: بقره/ 83  و 110؛ نساء/ 77؛ انعام/ 72؛ یونس/ 87.
[2] . بقره/ 71 و 67؛‌ آل عمران/ 110 و 114؛ اعراف/ 157؛ توبه/ 112؛ حج/ 41؛ لقمان/ 17.
[3] . بقره/ 81؛ نساء/ 36؛ انعام/ 151؛ اسراء/ 23؛ احقاف/ 15.
[4] . بقره/ 195.
[5] . اسراء/ 7؛ نحل/ 90 و 30؛ آل عمران/ 172، یونس/ 26؛ مائده/ 93.
[6] . قرشی، سید علی اکبر، قاموس القرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ماده «توب».
[7] . تحریم/ 8؛ نساء 92 و 17 و 18؛ توبه 104.
[8] . شوری/ 25.