مسجد خانه خدا و شریف‏ترین مکان روی زمین، جایگاه مناسبی برای امر به معروف و نهی از منکر، حل مشکلات مسلمانان و آمادگی به منظور جهاد و مبارزه با دشمنان خدا و انسانیت است.

مسجد، مرکزی است که امروز قدرش مجهول و فردای قیامت برای آنان که حقش را ادا نکردند، بزرگ‏ترین اندوه و حسرت و واسطه شرمساری و خجالت در پیشگاه حضرت دوست است.

* مسجد در قرآن‏
کتاب خدا برای مسجد فضیلتی بس بلند و مقامی بس ارجمند قائل است که توجه به عمق آن آیات، انسان را به معنویت و روحانیت و ارزش مسجد آگاه می‏ کند.

آنان که با مسجد دشمنی ورزند و دست به خرابی ظاهر و باطن مسجد بیالایند و سعی در تعطیلی بنای مسجد یا متوقف شدن مسایل الهی در آن کنند، بنا به فرموده قرآن از ستمکارترین مردم روی زمینند.

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: و چه کسانی ستمکارتر از کسانی می‏باشند که از بردن نام خدا در مساجد خدا جلوگیری کردند، و در خرابی آنها کوشیدند؟ آنان را شایسته نیست که در آن [مراکز عبادت‏] درآیند، جز در حال ترس [از عدالت و انتقام خدا]. برای آنان در دنیا خواری و زبونی و در آخرت عذابی بزرگ است.
در آیه دیگری آمده است: بگو: پروردگارم به میانه‏روی [در همه امور و به اجتناب از افراط و تفریط] فرمان داده، و [امر فرموده‏]: در هر مسجدی [به هنگام عبادت‏] روی [دل‏] خود را [آن گونه‏] متوجه خدا کنید [که از هر چیزی غیر او منقطع شود]، و او را در حالی که ایمان و عبادت را برای وی از هر گونه شرکی خالص می‏کنید بخوانید؛ همان گونه که شما را آفرید، [پس از مرگ به او] بازمی‏گردید.

خداوند همچنین در آیه دیگری می فرماید: آباد کردن مساجد خدا فقط در صلاحیت کسانی است که به خدا و روز قیامت ایمان آورده و نماز را بر پا داشته و زکات پرداخته و جز از خدا نترسیده‏اند؛ پس امید است که اینان از راه یافتگان باشند.
همچنین می فرماید: قطعا مسجدی که از نخستین روز بر پایه تقوا بنا شده شایسته‏تر است که در آن [به نماز و عبادت‏] بایستی، در آن مردانی هستند که خواهان پاکیزگی [و طهارت جسم و جان‏] هستند و خدا پاکیزگان را دوست دارد.

* مسجد در روایات‏
روایات و احادیث اسلامی درباره مسجد، مسایل بسیار مهمی را طرح کرده‏اند که بر تمام مسلمانان لازم است آنها را رعایت کرده و از این راه خشنودی حضرت حق و پیامبر اکرم (ص) را جلب کنند.

راوی می‏گوید: از حضرت صادق (ع) شنیدم که مساجد به پروردگار عالم از همسایگانی که در آن شرکت نمی‏کنند، شکایت بردند. خطاب رسید که: به عزت و جلالم سوگند، در صورت استخفاف به مساجد یک نماز از آنان قبول و آنان را به عدالت در بین مردم آشکار نمی‏ کنم و به رحمتم نمی‏رسند و در بهشت مجاور من نخواهد بود.

پیامبر خدا (ص) فرمود: در دنیا مهمان باشید، این دلبستگی‏ها و آرزوها شایسته مهمان نیست، مساجد را به عنوان خانه اصلی خود بگیرید، دل ها را به رقت عادت دهید، زیاد اندیشه کنید و از خشیت حق گریه داشته باشید، موت و اهوال قیامت را نصب العین قرار دهید، این چه زندگی غلطی است که ساختمانی کرده‏اید که در آن سکنی ندارید و آن قدر جمع کرده‏اید که برای شما قدرت خوردن نیست، از خدایی که به سوی او باز می‏گردید، پروا کنید!

* پیامبر اکرم (ص) فرمودند: حق مساجد را بدهید که آن دو رکعت نماز است پیش از اینکه در آن بنشینید.

* پیامبر اکرم (ص) فرمود: هر کس به مسجدی از مساجد خدا برای نماز جماعت برود، برای هر قدمی که برمی‏دارد هفتاد هزار حسنه منظور شود و به همان اندازه درجاتش بالا رود.

* آن حضرت همچنین در جای دیگری فرمودند: در قیامت، سه چیز به حضرت حق شکایت برند: قرآن، مسجد، عترت.
قرآن می‏گوید: پروردگارا! مرا از نظر معنی تغییر داده و پاره کردند. مسجد می‏گوید: پروردگارا! مرا بیکار گذاردند و ضایع کردند. عترت می‏گوید: الهی! ما را کشتند و راندند و آواره کردند.

پیامبر صلی الله علیه و آله می‏فرماید: من برای احقاق حق اینها در پیشگاه حضرت حق زانو می‏زنم. خداوند می‏فرماید: من به محاکمه خائنان به این سه برنامه سزاوارترم.

* پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله همچنین در اهمیت مسجد فرمودند: برای مساجد مردمی است که از شدت علاقه و توجه به مسجد، گویی مانند میخ های کوبنده به مسجدند، ملائکه همنشین آنانند، چون غایب شوند، از آنان جستجو کنند و به هنگام بیماری از آنان عیادت کنند و به وقت حاجت به آنان کمک دهند.

* خاتم پیامبران همچنین می فرمایند: نشستن در مسجد به انتظار نماز عبادت است، اگر حدثی در آن نباشد. گفتند: حدث چیست؟ فرمود: غیبت‏.
* امام علی (ع): نشستن در مسجد در نزد من بهتر است از نشستن در بهشت؛ چرا که در نشستن در بهشت خشنودی من است و در نشستن در مسجد، رضایت پروردگارم.