درباره این سوال نظرات و تحلیل‎های فراوان میان صاحب‎نظران وجود دارد و هر کدام از حکما و متکلمین در تبیین این مسأله مطالبی را بر اساس دیدگاه خاص خودشان ارائه کرده اند که برای اطلاع از نظرات آنان به منابعی که در پایان معرفی می‎شود مراجعه شود. اما در این جا به دور از اختلافات دانشمندان و به صورت خلاصه مطالبی ارائه می‎شود:
1. بدون تردید کهکشان‎های عظیم، اجرام بزرگ و کوچک کیهانی، موجودات ارضی و سماوی و خلاصه آنچه و هر چه در عالم هستی وجود دارد به مشیّت حکیمانه، خلعت هستی پوشیداند. تمام پیامبران الهی در این امر متفق‎اند و از راه وحی الهی به این واقعیت دست یافته‎اند و پیروان خویش را آگاه نموده‎اند که در جهان هستی هر موجودی غیر خداوند، حادث و مخلوق است و آن که ازلی و ابدی است و قدیم بالذات است و آغازی نداشته و پایانی ندارد حضرت باری تعالی است.
در جهان امروز نیز دانشمندان در پرتوی گسترش علوم طبیعی و بر اثر شناخت اسرار و رموز خلقت به این نتیجه رسیده‎اند که سازمان حیرت انگیز جهان نه ازلی است و نه ابدی، کهکشان‎های عظیمی که جز با تلسکوپهای بسیاری قوی دیده نمی‎شود همه حادث‎اند و اجرام نورانی کیهان، پدیده‎هائی هستند که زمانی بوجود آمده‎اند و خاموش می‎گردند و به صورت جرم مرده‎ای در فضای بی‎کران سرگردان می‎شوند. حدوث کیهان و پیدایش جهان که پیامبران خدا در قرون گذشته از راه وحی الهی با قاطعیت برای پیروان خود توضیح دادند امروز به اثبات قطعی رسیده است و به هیچ وجه قابل تردید نیست. و در راستای این تحلیل است که گفته شده: محققین عصر ما نظریه آن دسته از حکما و فلاسفه دیروز را که به قِدَم ذاتی و به قِدَم صفاتی آسمان‎ها و اجرام کیهانی قایل بوده‎اند، باطل و مردود می‎دانند، اینان با استناد به علوم طبیعی و با اتکاء به تحقیقات تجربی به این نتیجه قطعی رسیده‎اند که جهان نه ازلی است و نه ابدی بلکه این مجموعه عظیم کیهان، پدیده‎ای است که در زمان معینی و شرایط مخصوص بوجود آمده و در زمان و شرایط دیگری پایان می‎یابد و این همان واقعیتی است که در گذشته پیشوایان الهی به مردم گفته‎اند و قرن‎های متمادی است که پیروان مکتب پیامبران به آن معتقداند، مکتب پیامبران نه تنها اجرام کیهانی و مجموعه جهان هستی را حادث می‎داند بلکه ماده اولیه جهان را هم که مایه اصلی کیهان است و عالم از آن ساخته شده حادث می‎شناسد و آن را پدیده‎ای می‎داند که به اراده خالق، جامه ی هستی پوشیده و تحقق یافته است.
در روایات اسلامی تصریح شده است که خداوند پیش از هر چیز بوده و بعد از هر چیز خواهد بود و تمام اشیاء را آفریده است پس ماده اشیاء، مانند مجموعه ی کیهان و تمام ثوابت و سیارات موجودی آفریده شده و حادث است. گر چه برای حدوث عالم دلایل مختلف وجود دارد لکن در این جا به عنوان نمونه به چند دلیل اشاره می‎شود:
الف: دانشمندان امروز درباره حدوث عالم، سخن بسیار گفته‎اند از جمله فرانک آلن استاد فیزیک زیستی می‎گوید: قانون ترمودینامیک (حرارت) ثابت کرده است که جهان پیوسته رو به وضعی روان است که در آن تمام اجسام به درجه ی پست مشابهی می‎رسند و دیگر انرژی قابل مصرف وجود نخواهد داشت، در آن حالت دیگر زندگی، غیر ممکن خواهد بود، اگر جهان آغازی نمی‎داشت و از ازل موجود می‎بود باید پیش از این نابود شده باشد. خورشید و ستارگان و زمین آکنده از زندگی، گواه صادق است بر این که جهان در زمان اتفاق افتاده و پیدایش آن در لحظه ی خاصی به وقوع پیوسته است.[1] ب: و برخی دیگر از دانشمندان نیز گفته‎اند: در شیمی این مطلب بدست آمده که ماده روزی نابود می‎شود منتهی نابودی پاره‎ای از مواد بسیار کند است و برخی بسیار تند است بنابراین وجود ماده، ازلی نیست و ناچار آغازی داشته است و بر اساس شواهد علمی در رشته ی شیمی معلوم شده که این آغاز تدریجی نبوده بلکه پیدایش ماده ناگهانی صورت گرفته است و حتی پاره ای از دلایل، زمان تقریبی پیدایش آن را نیز نشان می‎دهد از این رو، جهان مادی در زمان معینی آفریده شده لذا انشتین می‎گوید: من در این دنیا ماده و نیروی ازلی نمی‎بینم و آفرینش جهان را نتیجه تصادف نمی‎دانم من در آفرینش جهان مشیت پروردگار قادر متعال را می‎بینم و بس.[2] ج: دلیل دیگر بر حدوث عالم همان قاعده معروف است که گفته‎اند: عالم متغیر است و هر متغیری حادث است پس عالم حادث است (شهید مطهری در این زمینه مباحثی مبسوطی عنوان کرده که به منبع ذیل مراجعه شود).[3] از مجموع مطالب و دلایل یاد شده بخوبی معلوم می‎شود که هیچ تردیدی در حادث بودن عالم نیست.
د: البته باید توجه داشت که ما دو نوع قدیم داریم: 1. قدیم ذاتی. 2. قدیم زمانی و نیز دو نوع حادث داریم. 1. حادث ذاتی. 2. حادث زمانی.
فلاسفه معتقدند که جهان به لحاظ ماده اش قدیم زمانی و حادث ذاتی است اما متکلمان معتقدند که جهان حادث زمانی است پس در اصل حدوث جهان بین فلاسفه و متکلمان اختلافی نیست اما در این که آیا این حدوث زمانی است و یا این که فقط ذاتی است دیدگاه آنان مختلف است.

معرفی منبع جهت مطالعه بیشتر:
ـ آموزش فلسفه، استاد مصباح یزدی.

پی نوشت ها:
[1] . فلسفی، محمد تقی، معاد از نظر روح و جسم، بیروت، نشر هئت معارف اسلامی، ج1، ص 341.
[2] . معاد از نظر روح و جسم، پیشین،  ج1، ص 342.
[3] . مطهری، مرتضی، حرکت و زمان در فلسفه اسلامی، تهران، نشر حکمت، 1357 ش، ج 3.