جلد 65 کتاب بحارالانوار داراى دو بخش مهمّ است: 1- فضائل الشیعه 2- صفات الشیعه
فضائل الشیعه مقامات شیعه و صفات الشیعه شرایط و اوصاف آنها را بیان مى کند به این معنى که در کنار آن مقاماتى که در احادیث براى شیعه بیان شده وظائفى هم براى شیعه تعیین شده است.
متن:
قال الصادق(ع): امتحنوا شیعتنا عند مواقیت الصلوه کیف محافظتهم علیها و الى اسرارنا کیف حفظهم لها عند عدوّنا والى اموالهم کیف مواساتهم لاخوانهم فیها
ترجمه:
شیعیان ما را به اوقات نماز امتحان کنید که چگونه به آن اهمیّت مى دهند، و این که چگونه اسرار و مقامات ما را در نزد دشمنان بازگو نمى کنند و همچنین با اموالشان امتحان کنید که چگونه به دیگر برادرانشان کمک مى کنند.
شرح حدیث:
امتحنوا شیعتنا عند مواقیت الصلوه آیا به اوقات صلوه اهمیّت مى دهند یا نه؟ در هنگام کار آیا کار را عقب مى اندازند یا نماز را؟ بعضى نماز را براى زمان بى کارى مى دانند و مى گویند: اوّل الوقت رضوان الله و آخر الوقت غفران الله. اخیراً بعضى از اهل تسنّن مى گویند مسلمان واقعى ما هستیم، چرا که اهمیّتى که ما به نماز مى دهیم شما نمى دهید.
در مورد اهمیّت نماز حضرت على(ع) در سفارش هایش خطاب به مالک اشتر مى فرماید: اجعل افضل اوقاتک للصلوه. کیف محافظتهم علیها کلمه «محافظه» به این معنى است که نماز آفات دارد و باید آن را حفظ کرد و شما روحانیون باید الگوى مردم باشید. فراموش نمى کنم، زمانى که امام(ره) در حوزه علمیه مدرّس بودند و ما هم طلبه اى در حوزه بودیم، مرحوم آیه الله سعیدى ما را دعوت کرده بودند و امام هم تشریف داشتند مشغول صحبت و مباحثه علمى بودیم وقتى صداى اذان بلند شد، بلافاصله امام براى نماز برخاستند بدون این که درنگى کنند. قانون همین است که هر کجا هستیم و هر که هستیم، به نماز اهمیّت دهیم، مخصوصاً نماز صبح. امروز عدّه اى هستند که نماز صبح را با استصحاب مى خوانند که این نماز طلبه نیست.
و الى اسرارنا کیف حفظهم لها عند عدوّنا منظور از محافظت از اسرار، حفظ مقامات اهل بیت(ع) است، یعنى مقاماتى از آنها در نزد دشمنان نگوییم که باور نکنند (مثلا ولایت تکوینى، معجزات، علم به غیب…) زیرا این مقامات جزء اسرار هستند. در زمان ما عدّه اى علاوه بر این که اسرار را مى گویند غلوّ هم مى کنند، مثلا بعضى از مدّاحان نادان زینب اللّهى مى شوند. مدّاحان مقام والایى دارند و ائمّه(ع) به آنها اهمیّت مى دادند مثلا دعبل خزائى مقام والائى داشت، ولى سعى کنید ابتکار مجالس را به دست افراد نادان ندهید. مدّاحان باید اشعار خود را بر علما عرضه کرده و از اشعار غلوّآمیز پرهیز کنند مخصوصاً که اگر در بین مدّاحان براى جلب نظر عوام مسابقه بیافتد در این صورت یکى غلوّ مى کند و دیگرى اغلى و این کار خیلى خطرناک است.
والى اموالهم کیف مواساتهم لاخوانهم فیها مواسات از دو ریشه لغوى مى تواند گرفته شده باشد، یکى از مادّه «واسى» دیگرى از ماده «آسى» که هر دو مواسات مى شود و به معنى اعانت و کمک کردن است. شیعه را باید با اموالش امتحان کرد که چه اندازه دیگران در اموال او سهم دارند. در زمان ما مشکلات زیاد است:
1- مشکل بیکارى که منشأ اصلى بسیارى از مفاسد مانند: اعتیاد، سرقت، خودفروشى است.
2- مشکل ازدواج جوانان.
3- مشکل مسکن.
4- مشکل تحصیل، خانواده ها براى تأمین هزینه تحصیل دانش آموزان خود با مشکلات مواجه هستند، جامعه ما جامعه شیعه است، پول هاى هنگفتى در مسائل بیهوده صرف مى شود در حالى که عدّه اى در اوّلیات زندگى لنگ مى زنند.
بنابراین باید صفات شیعه را مد نظر قرار دهیم نه این که صرفاً جایگاه شیعه و پاداش آن را بیان کنیم. امید است که بتوانیم فرمایشات ائمه را در زندگى روزمرّه مدّ نظر قرار داده و به آنها عمل کنیم.
منبع:پایگاه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دامت برکاته)