در جوامع روائی و عقیدتی مسئله کاملاً روشن نشده ولی از بعضی روایات و اظهار نظر اعلام فن استفاده میشود همانطور که قبض روح انسانها به حضرت عزرائیل محول شده قبض روح حیوانات هم به حضرت ایشان تفویض گردیده است.
پیرامون این مسأله دو نظر مطرح شده است:
1. قبض روح حیوانات هم توسط ملک مقرب عزرائیل انجام میگیرد.
2. چهار ملک مأمور قبض روح موجودات دیگر میباشند.
برخی بدون ترجیح یک نظر به صورت کلی متعرض مسئله شدهاند و گفته اند:
چون بیانی از ائمه اطهار در این مورد نرسیده لذا نباید در این جهت بحث کرد همین اندازه که مرگ و حیات در دست خداوند متعال است و توسط ملائکه قبض روح مینماید کافی است.[1]
علامه مجلسی در این باره میفرمایند: در جوامع روائی ما به هیچ یک از این دو نظر تصریح نشده و تأیید نگردیده و لذا توقف کردن و اظهار نظر ننمودن مطابق با احتیاط میباشد.[2]
البته در بین این سه رأی قول نخست دارای قرائن بیشتری است از جمله:
1. ظاهر روایاتی که از قول عزرائیل نقل شده (که من به هیچ چیزی حتی به قبض روح پشهای هم بدون اجازه از خداوند منان قدرت ندارم) این است که قبض روح حیوانات هم به حضرت ایشان محول شده است. سید نعمتالله جزایری هم این قول را تأیید نموده است.
2. روایات زیادی در بحار وجود دارد از آنها هم استفاده میشود که قابض ارواح تمام موجودات عزرائیل میباشد در بعضی از این روایات آمده است: «درود بر عزرائیل ملک الموت که قابص ارواح تمام خلق میباشد».
در برخی دیگر گفته شده است که او موکل بر قبض تمام ارواح میباشد در دستهای دیگر بیان شده که عزرائیل موکل به قبض تمام انفس میباشد.[3]
پی نوشت ها:
[1] . شبر، سید عبدالله، حقالیقین، تهران، انتشارات اعلمی، ج 2، ص 59.
[2] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، مؤسسه الوفاء، بیروت، چاپ سوم، جلد 59، ص 265.
[3] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، چاپ بیروت، مؤسسه الوفا، ج 98، ص 400 و… .