برای روشن شدن جواب باید معیار و ملاک شهید و شهادت روشن گردد تا با آن معیار و ملاک بسنجیم هر کس دارای آن خصوصیات و ویژگی بود اطلاق شهید بر او بلامانع می باشد و کسی که آن معیارها را نداشت به او شهید گفته نمی شود.
مرحوم امام خمینی قدس سره می فرمایند: هر کس که در رکاب امام معصوم و یا نائب خاص حضرتش کشته شود و روحش در میدان نبرد و درگیری از بدن مفارقت نماید بر چنین مردی شهید اطلاق می گردد و احکام خاصی دارد از قبیل این که غسل و کفن ندارد و با لباس رزم دفن می شود و فردی که در دفاع از اساس اسلام و شرف و مجد مسلمین و حفظ مرزهای کشورهای اسلامی مبارزه نماید او هم همانند شهید می باشد.[1]
مرحوم آیت الله خوئی می فرمایند: شهید کسی است که در میدان نبرد در رکاب امام و یا نائب خاص امام به شهادت برسد و همانند شهید است. هر کس که در راه حفظ اساس اسلام و دفاع از مسلمین و کشورهای اسلامی به شهادت برسد و در این حکم فرقی بین انسان آزاد و بنده زن و مرد بزرگ و کوچک نیست.[2]
سوالی از امام شده به این صورت که: کسی که بر اثر بمباران شهرها توسط دشمن به شهادت می رسد آیا غسل دادنش لازم است؟ جواب گرچه اجر شهید را دارد ولی غسل و کفن از او ساقط نمی شود.
و حتی امام افرادی که در جبهه ها با تصادف و افتادن در آب یا حوادث دیگر از دنیا می روند می فرمایند ثواب شهید را دارند ولی غسل و کفن ساقط نیست.[3]
از مجموع منابع فقهی و کتابهائی که در این مورد به رشته تحریر در آمده استفاده می شود بعضی از احکام، مختص به شهدای میدان نبرد و معرکه درگیری می باشد از قبیل لازم نبودن غسل و کفن و… و اما افرادی که برای دفاع از اساس اسلام و حفظ ممالک اسلامی و بیرون راندن قدرتهای سلطه گر بین المللی و مصون ماندن نوامیس مسلمین و مجد و عظمت اسلامی مبارزه می نمایند و در این راه پرافتخار در خون خویش می غلتند از ثواب فیض شهادت بهره مند می شوند یا شهیدند و یا در حکم شهید که موارد با هم تفاوت دارد.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. استفتائات امام خمینی جلد 1، ص 83 و…
2. استفتائات مقام معظم رهبری در رابطه با غسل میت جلد 1.
پی نوشت ها:
[1] . امام خمینی، تحریر الوسیله، در غسل میت، جلد 1، ص 66، مسئله 1.
[2] .تنقیح در شرح عروه الوثقی، درسهای‌آیت الله خوئی، مقرر میرزا علی غروی جلد 8، ص 171.
[3] . استفتائات امام خمینی، جلد 1، ص 83، سوال 207 و204.
