کودکانی که بعد از مرگ در عالم برزخ بسر می برند یا کودکان مؤمنین و مسلمانها هستند و یا کودکان کفار و غیر مسلمانها. و برخی از این کودکان از نظر عقلی و جسمی سالم هستند و از دنیا می‏روند و برخی دچار عارضه جسمی یا عقلی هستند از این جهت در مورد هر گروه باید جداگانه پاسخ داده شود.
آنچه از روایات و آیات در مورد کودکان کفار بدست می آید این است که خداوند آنها را عذاب نمی‏کند. زیرا به حکم عقل، عذاب کسانی که تکلیفی بر عهده آن ها نبوده است قبیح است و خداوند کار قبیح انجام نمی‏دهد.[1] و همچنین در برخی از روایات، آمده است که عده‏ای از پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ سئوال کرده‏اند که آیا خداوند کسی را بدون حجت و دلیل شرعی، عذاب می‏کند؟ پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمودند: نه و در مورد فرزندان کفار فرمودند: خداوند آتشی افروخته می‏کند و به آنها دستور داده می‏شود داخل آتش شوند، کسانی که اطاعت کنند، داخل بهشت می‏شوند و اگر مخالفت کنند داخل در آتش.[2] در برخی روایات هم آمده است که کودکان کفار خادمان اهل بهشت هستند.[3] بنابراین، خداوند فرزندان کافر را بدون آزمایش و اتمام حجت، وارد آتش نمی‏کند.
و اما در مورد کودکان مؤمنان و مسلمانها، روایات مختلفی وارد شده است که بعضی در مورد کودکانی است که از نظر جسمی و عقلی سالم هستند و برخی در مورد کودکانی است که مجنون یا ابله هستند. آنچه بین علمای شیعه مسلم است این است که اولاد مؤمنین وارد بهشت می‏شوند[4] و خداوند آنها را عذاب نمی‏کند، البته در بعضی از روایات آمده است که برای این دسته از کودکان که مجنون یا ابله هستند هم، آتشی افروخته می‏شود و به آنان دستور داده می‏شود وارد آن شوند و کسانیکه اطاعت کنند وارد بهشت خواهند شد.[5] و در بعضی از روایات آمده است که بعضی از کودکان را حضرت فاطمه سلام الله علیها و برخی را حضرت ابراهیم و ساره تربیت می‏کنند و به پدرانشان هدیه می‏دهند.[6] و بعضی از آیات قرآن هم مانند آیه 21 سوره طور بیانگر این است که این کودکان به پدرانشان ملحق می‏شوند.
و اما در این مورد که آیا این کودکان از پدرانشان می‏توانند دستگیری کنند، روایتی است که بر این مطلب دلالت دارد: از امام علی ـ علیه السلام ـ نقل شده است که با زنانی که عقیم هستند ازدواج نکنید، زیرا من در قیامت به جمعیت مسلمانان افتخار می‏کنم، آیا نمی‏دانید که کودکان در زیر عرش خداوند برای پدرانشان استغفار می‏کنند[7] و همچنین در حدیثی از پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ نقل شده است که در قیامت بچه‏های سقط شده در بارگاه بهشت می‏ایستند و وارد بهشت نمی‏شوند و منتظر می‏مانند تا پدرانشان ابتدا وارد بهشت شوند.[8] البته باید توجه داشت که حالات کودکان هم در آنجا متفاوت است و همه آنها در یک موقعیت قرار ندارند.

معرفی منبع جهت مطالعه بیشتر:
1. تفسیر نمونه، ج6، ص187.

پی نوشت ها:
[1]. سید عبداللَّه شبّر، حق الیقین فی معرفه اصول الدین، ج2، ص104.
[2]. همان، ص106.
[3]. همان، ص108.
[4]. همان، ص104.
[5]. همان، ص106.
[6]. همان، ص105. المیزان، ج19، ص16.
[7]. همان، ص105.
[8]. حر عاملی، وسایل الشیعه، 20 جلدی، ج14، ص3.