قرآن کریم در این باره می فرماید:«الْیَوْمَ نَخْتِمُ عَلی أَفْواهِهِمْ وَ تُکَلِّمُنا أَیْدِیهِمْ وَ تَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ»[1] یعنی امروز به دهان آنها مهر می نهیم، و دست هایشان با ما سخن می گوید و پاهای شان به کارهائی که انجام می دادند شهادت می دهند. پیام آیه در دو محور بحث می شود:
1. بر اساس این آیه مبارکه پاسخ فراز اول سؤال کاملاً مثبت است، زیرا این آیه می فرماید: در روز قیامت اعضاء انسان تسلیم تمایلات خود انسان نیستند، بلکه آنها حساب خود را از کلّ وجود جدا کرده، تسلیم پروردگار
می شوند و بر آستان مقدس او سر فرود می آورند، و حقایق را با شهادت خود آشکار می سازند، چه دادگاه عجیبی است که گواه آن اعضای پیکر خود انسان است، همان ابزاری  که گناه را با آن انجام داده است.
شاید گواهی اعضا بخاطر آن باشد که این مجرمان هنگامی که به آنها گفته می شود کیفر شما در برابر اعمالی که انجام داده اید دوزخ است به انکار برمی خیزند، به گمان این که دادگاه دنیاست و حقایق از طریق پشت هم اندازی، قابل انکار است. گواهی اعضاء شروع می شود، تعجب و وحشت، سراسر وجود او را می گیرد و تمام راه های فرار به روی او بسته می شود.[2] 2. اما درباره این که کیفیت نطق اعضا چگونه است، راه حل های متعدد مطرح است:
الف: خداوند در آن روز درک و شعور و قدرت سخن گفتن در یک یک اعضا می آفریند، و آنها به راستی سخن می گویند، و چه جای تعجب، همان کسی که این قدرت را در قطعه گوشتی به نام زبان آدمی آفریده، می تواند در سایر اعضا نیز بیافریند. چنان که قر آن می فرماید: وقالوا لجلودهم لم شهدتم علینا قالوا انطقنا الله الذی انطق کل شیء؛ آن ها به پوست های خود گفتند چرا بر علیه ما شهادت دادید، پوست ها (در جواب )گفتند آن خدایی که همه چیزرا به سخن آورده مارا نیز به سخن آورده است.
ب: اعضای بدن هر انسانی آثار اعمالی را که در تمام طول عمر انجام داده مسلماً با خود خواهد داشت، چرا که هیچ عملی در این جهان نابود نمی شود مسلماً آثار آن روی یک یک اعضای بدن و در فضای محیط باقی می ماند، آن روز که روز برُوز  یافتن و آشکار شدن است، این آثار نیز بر دست و پا و سایر اعضا ظاهر می شود، و ظهور این آثار به منزله شهادت آنهاست. و این تعبیر در سخنان روزمره و تعبیرات مردم است که می گویند:«چشمت گواه بی خوابی تو است»[3] 3. به هر حال گواهی اعضا در قیامت قطعی و مسلم است، و به نظر می رسد که از میان احتمالات یاد شده، احتمال اول دقیق است لذا در آیه دیگر فرمود:«تا آن زمان که در کنار آتش دوزخ قرار گیرند گوش و چشم و پوست های تن آنها گواهی می دهد به اعمالی که انجام می دادند»[4] و در آیه دیگر نیز آمده است:«روزی که زبان و دست و پاهای آنها گواهی می دهند به اعمالی که انجام می داده اند.»[5] 4. نکته دیگر آن است که از طریق آیات یاد شده ممکن است استفاده شود که اعضاء انسان بر همه کارهای او از کوچک و بزرگ شهادت خواهد داد، چه اینکه برخی از آیات در این باره فرمود:«یَوْمَ تَجِدُ کُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُحْضَراً وَ ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ»[6] روزی که هر کس آنچه را از کار نیک انجام داده حاضر می بیند. و در برخی دیگر چنین آمده است:«فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍ خَیْراً یَرَهُ وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍ شَرًّا یَرَهُ»[7] یعنی هر کس به اندازه سنگینی ذره ای کار خیر انجام داده آن را می بیند و هر کس به اندازه ذره ای کار بد کرده آن را می بیند.
از مجموع این گونه آیات و اطلاق آیات قبلی شاید بتوان بدست آورد که اعضاء انسان همه اعمال او را شهادت خواهد داد، بخصوص با توجه به نکته ی که در بند (4) بیان شده بخوبی معلوم می شود که اعضاء همه اعمال را بازگو می کند.
نکته دیگر که برخی از مفسران در ذیل آیات یاد شده مطرح کرده این است که جریان گواهی اعضا مربوط به کفار و مجرمان است، و گر نه اعضای مؤمنان بر ضد او گواهی نمی دهد.[8]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. علامه طباطبائی، المیزان، ج 17، ص 107، نشر دارالکتب الاسلامیه، تهران 1372 ش.
2. ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج 20، ص 248، نشر دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1379 ش.
3. ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج 14، ص 419، نشر پیشین.

پی نوشت ها:
[1] . یس/ 65.
[2] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، نشر دارالکتب الاسلامیه، 1379 ش، ج 18، ص 431.
[3] . همان، ج 18، ص 432.
[4] . فصلت/ 20.
[5] . نور/ 24.
[6] . آل عمران/ 30.
[7] . زلزال/ 7 و 8.
[8] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، نشر پیشین، ج 18، ص 433.