غدیر، آرمان هستی
همه چیز را برای انسان آفرید. (هو الذی خلق لکم ما فی الأرض جمیعا)(1) و انسان را برای معرفت، عبادت و بندگی (و ما خلقت الجن و الانس إلا لیعبدون)(2)
سفیران خویش را به سوی مردمان گسیل داشت و همراه آنان کتاب های آسمانی فرو فرستاد و آنان سعی بلیغ و تلاش بی دریغ مبذول داشتند تا دری از معرفت و علم بر انسان بگشایند تا عبادتی خالص و آراسته و سزاوار او از آنان پدید آید. (یعبدوننی لا یشرکون بی شیئا).(3)
تا آنکه درخت کهنسال نبوت و رسالت انبیا به دوران حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله و سلم به ثمر نشست و دری از علم و معرفت بر مردمان گشاده شد و شاه میوه ی شجره ی انسانیت پدیدار گشت که فرمود: «أنا مدینه العلم و علی بابها»(4)
آری! غدیر یک واقعه ی چند روزه در صحرای تفتیده ی حجاز نیست که عقیده و آرمانی است به وسعت عمر هستی و بشریت از ابتدا تا به انتها.

پیشینه ی غدیر در قرآن
غدیر اعلان جهانی خلافت الهی است و باید در اجتماع بزرگ حج که از هر شهر و دیار از سرزمین های اسلامی عده ای حضور دارند به آن شکل خاص ابلاغ شود تا خبرش را حاجیان به دیار خویش به سوغات برند و خلیفه ی خدا به همه ی خلق خدا معرفی گردد و کسی را عذری نماند «لا [لئلا] یقول احد لو لا أرسلت إلینا رسولا منذرا و أقمت لنا علما هادیا فنتبع آیاتک من قبل ان نذل و نخزی.»(5)
وگرنه مسئله ی خلافت الهی پیشینه ای به درازای آفرینش وبلکه پیش از آن دارد. چرا که خداوند عالمیان پیش از آنکه خلیفه ای بیافریند خلیفه ای در زمین می گذارد که اهمیت خلافت الهی از اصل خلقت فراتر است بدین جهت به ملائکه اش فرمود: (إنی جاعل فی الأرض خلیفه)(6)

پیشینه ی غدیر در روایات
روز غدیر از دیر زمان با مسئله ی خلافت الهی گره خورده است. در این روز توبه ی اولین خلیفه ی خداوندی حضرت آدم علیه السلام پذیرفته شد و به شکرانه اش این روز را روزه گرفت و در همین روز حضرت خلیل الرحمان از آتش نمرودیان، جان به سلامت برد و برای شکر الهی به روزه این روز اقدام نمود. در این روز حضرت موسی علیه السلام وصی خویش حضرت هارون را، و نیز حضرت عیسی علیه السلام وصی و جانشین خویش حضرت شمعون صفا را به مردم معرفی کردند و این روز را به شکرانه ی آن روزه گرفتند.(7)
امیر مؤمنان علیه السلام فرمودند:این روز، روز شیث است. روز ادریس است. روز یوشع است. روز شمعون است.(8)
خداوند متعال هیچ پیامبری را مبعوث نفرموده مگر اینکه این روز را عید قرار داده و حرمت آن را دانسته است.(9)
و هر پیامبری وصی خود را وصیت می فرمود که این روز را عید گرداند.(10)
آری! حق تعالی پیش از آفرینش بشر و قبل آنکه به عبادت انسانی، پرستش شود به معرفی خلیفه و جانشین خویش در زمین می پردازد و فرشتگان را به تکریم و تعظیم او تا حد سجود، امر می نماید. (فاذا سویته و نفخت فیه من روحی فقعوا له ساجدین)(11)
و تمرد و سرکشی در برابر خلیفه ی الله و سرپیچی از اکرام و تعظیم او را کفر می شمارد (فسجدوا إلا إبلیس أبی و استکبر و کان من الکافرین)(12)
و رسول اعظم او صلی الله علیه وآله و سلم نیز در روزهای اول بعثت در میان جمع بستگان خویش، پیش از آنکه کسی به رسالت او اقرار کند به تعیین جانشین و خلیفه ی الهی بعد از خویش پرداخت و به اطاعت و احترام او دستور فرمود.(13)
و در طول رسالت پرفراز و نشیب خویش در هر فرصتی بر این اصل اساسی تاکید فرمود.
فرزند مطهرش حضرت صادق آل محمد علیه السلام فرمود: «رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم یکصد و بیست بار به آسمانها عروج فرمود و در هر بار سفارش خداوند به ولایت علی و ائمه علیهم السلام بیشتر از فرایض دیگر بود.»(14)
بنابراین روز غدیر روز تعیین جانشین خداوند نیست بلکه روز اعلان جهانی آن است که پیشینه ی غدیر به پیش از آفرینش و آینده ی آن نیز به انتهای عمر هستی خواهد کشید چنانچه در روایات زیادی و از جمله خطبه ی مبارک نبوی در روز غدیر به این مطلب تصریح شده است.(15)

آثار و برکات غدیر
بنابراین روزی که به گستردگی تاریخ دنیاست – به قانون تناسب عمل با پاداش – سزاست اگر خدای متعال برای روزه دار آن روز، ثواب روزه ی عمر دنیا بنویسد و چنین خواهد کرد البته اگر بر عهد غدیر بماند و آنرا به متاع ناچیز دنیا مبادله ننماید.(16)
آری! غدیر یعنی تحقق آرمان انبیا، حاکمیت خلیفه الله، بیرون آمدن کاروان بشریت از صحرای حیرت و گمراهی، و ورود به صراط مستقیم هدایت و سعادت، اکمال دین، اتمام نعمت و رضای ذات قدوس حق متعال، همان که رضات و رضوانش بالاترین رستگاری هاست (و رضوان من الله اکبر ذلک هو الفوز العظیم)(17)
و کسی که به چنین رستگاری بزرگی دست یابد به مقام شهود ملکوت نائل شده است و شاید از این جهت هشتمین وارث غدیر حضرت سلطان اقلیم ارتضا علی بن موسی الرضا علیه السلام قسم یاد فرمودند که : «اگر مردم، فضیلت این روز را چنانکه باید، بدانند هر آینه هر روز ده مرتبه ملائکه با آنان مصافحه کنند.»(18)

آنچه وظیفه ی ماست
آری! سرنوشت بشریت به دست صاحبان غدیر است، و مهر سعادتشان به دست حضرت امیر و اولاد طاهرینشان علیهم السلام. و امروز تنها وارث و یادگار غدیر و کرسی نشین مسند خلافت الهی حضرت ولی عصر بقیه الله الأعظم امام زمان علیه السلام و عجل الله تعالی فرجه الشریف هستند. بر ماست که غدیر را آن گونه که هست به فرزندان و آیندگان برسانیم که مبلغ بزرگ غدیر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «باید حاضران به غائبان و پدران به فرزندان خبر غدیر را تا قیامت برسانند»(19) و سکاندار غدیر را به آنان بشناسانیم و در آرزوی تحقق مقصود غدیر دست به درگاه خداوند قدیر برداریم. قسم به ذات مقدس نور، که ظهور، زیباست چون ظهور زیبایی هاست. «اللهم إنا نرغب إلیک فی دوله کریمه تعز بها الإسلام و أهله و تذل بها النفاق و أهله …»(20)

پی نوشتها:

1. ( وسائل الشیعه، موسسه چاپ آل البیت، ج 10، کتاب الصوم، باب 14، از ابواب الصوم المندوب، ص 446، ح 12. )
1- سوره ی بقره: 29.
2- سوره ی الذاریات: 56.
3- سوره ی نور: 55.
4- مفاتیح الجنان، دعای ندبه ص: 532.
5- همان.
6- سوره ی بقره: 30.
7- وسائل الشیعه، موسسه چاپ آل البیت، ج 10، کتاب الصوم، باب 14، از ابواب الصوم المندوب، ص 446، ح 12.
8- بحارالانوار، ج 94، ص 116، کتاب الصوم، باب 60، فضل یوم الغدیر و صومه.
9- مفاتیح الجنان، اعمال روز عید غدیر.
10- وسائل الشیعه چاپ آل البیت، ج 10، ص 441، کتاب الصوم، ابواب الصوم، المندوب، باب 14، استحباب، صوم یوم الغدیر ح2.
11- سوره ی حجر: 29.
12- سوره ی بقره: 34.
13- احقاق الحق، ج4، ص 62، تفسیر برهان ج3، ص 190، ذیل آیه شریفه ی 214 سوره ی شعراء ح 2 و3 و 7 و … .
14- بحارالانوار، ج 18، تاریخ نبینا صلی الله علیه و آله و سلم، باب اثبات، المعراج و معناه ص 378 ح 96.
15- این خطبه در کتاب احتجاج، ج 1، ص 66، و روضه الواعظین، ج 1، ص 89 آمده است.
16- وسائل الشیعه ی، چاپ موسسه آل البیت، ج 10، ص 446، کتاب الصوم، ابواب الصوم المنوب، باب 14، استحباب صوم یوم الغدیر، ح 14.
17- سوره توبه: 72.
18- مفاتیح الجنان، اعمال روز عید غدیر.
19- بحارالانوار، ج37، تاریخ امیر المؤمنین علیه السلام، باب 52 فی اخبار الغدیر، ص 211 ذیل ح 86.
20- مفاتیح الجنان، اعمال شبهای ماه رمضان، دعای افتتاح.
منبع: مجله ی خلق پیش شماره سوم