تهیه کننده: سید امیرحسین کامرانی راد

اشاره:
این مقاله شامل دو بخش است که در بخش نخست به دانستنی هایی درباره وحدت و اهمیت گرامی داشت هفته وحدت می پردازیم و بخش دوم مشتمل بر قطعه های ادبی تحت عنوان دل نوشتهای وحدت آفرین می باشد.
بخش اول: دانستنی هایی درباره وحدت و اهمیت گرامی داشت هفته وحدت

یک جرعه آفتاب
حضرت محمد (صلى‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم) می فرمایند:
*«با هم مخالفت نکنید که پیشینیان شما دچار اختلاف شدند و نابود گشتند».
*«هیچ امتى پس از پیامبر خود گرفتار اختلاف نشد، مگر آنکه باطل‌گرایان آن بر حق خواهانش پیروز گشتند».
امیرالمؤمنین (على علیه‌السلام) می فرمایند:
*«بدان در امت اسلام هیچ کس وجود ندارد که به وحدت امت محمد و به انس گرفتن آنان به همدیگر از من دل‌سوزتر باشد».
*«جایگاه رهبر، چونان ریسمان محکم است که مهره‌ها را متحد ساخته، به هم پیوند مى‌دهد. اگر این رشته از هم بگسلد، مهره‌ها پراکنده و هر کدام به سویى خواهند افتاد؛ پس هرگز جمع‌آورى نخواهند شد».
*«همانا شیطان، راه‌هاى خود را به شما آسان جلوه مى‌دهد تا گره‌هاى محکم دین شما را یکى پس از دیگرى بگشاید و به جاى وحدت و هماهنگى، بر پراکندگى شما بیفزاید. از وسوسه شیطان روى گردانید و به نصیحت آن کس که خیرخواه شما است گوش کنید».

چراغ راه
امام خمینى رحمت الله علیه:
*مسلمین باید ید واحده باشند بر ضد همه ستمگران. اصولاً دعوت به اسلام، دعوت به وحدت است.
ا*گر علاقه به استقلال ایران دارید، وحدت داشته باشید.
*تمام مسلمین با هم برادرند و برابرند و هیچ یک از آنها از دیگرى جدا نیستند.
*بدبختى دُوَل اسلامى از دخالت اجانب در مقدرات آنهاست.
مقام معظم رهبرى مدظله العالی:
*امروز، مهم‌ترین نیاز دنیاى اسلام، وحدت و همدلى است.
*اختلاف شیعه و سنّى یا عرب و کرد و ترکمان و یا دیگر دسته‌بندى‌هاى تفرقه‌انگیز، تنها به وسیله دشمنان دامن‌زده مى‌شود.
*تنها راه مقابله با دشمنان اسلام، وحدت و یکپارچگى امت اسلامى و پرهیز از اختلاف و درگیرى است.
*دشمنان، با تبلیغات خود، با جنگ روانى خود، با تلاش‌هاى موزیانه گوناگون خود سعى مى‌کنند بین صفوف ملت، اختلاف بیندازند.

سید جمال الدین اسدآبادى
*امیدوارم حاکم و سلطان همه ملت‌هاى مسلمان، تنها قرآن باشد و عامل وحدت و یگانگى آنان، دین آنها.

اتحاد اسلامی
وحدت میان مسلمانان، از جمله مسایل بسیار مهم و اساسی انقلاب اسلامی است. تلاش‌هایی که پس از پیروزی انقلاب به منظور تحقق این مقوله حیاتی صورت گرفته و می‌گیرد، به عنوان حرکتی بنیادین و کاملاً استراتژیک، نقش عمده‌ای در حفظ سلامت، پایداری و موفقیت روز افزون این خیزش بزرگ سیاسی دینی ایفا می‌کند. امام خمینی رحمت ‌الله علیه پس از سرنگونی رژیم شاهنشاهی و تأسیس نظام اسلامی، با برافراشتن پرچم اتحاد اسلامی، حرکت اصلاح‌طلبانه درون ساختاری حکومت اسلامی را با ایجاد تحوّل و دگرگونی‌های اصولی در نظام اجتماعی کشور آغاز کردند و در این میان، از هفته وحدت، به عنوان یکی از ارزشمندترین ثمرات این حرکت اسلامی و اصلاحی برای ایران اسلامی و تمامی جوامع اسلامی یاد نمودند. اکنون که در هفته مبارک وحدت قرار داریم، به جاست که این میراث گران‌سنگ امام راحل را پاس بداریم و با تمام توان، در مسیر تحقق «اتحاد اسلامی» بکوشیم.

فرصت مغتنم
هفته وحدت، فرصت مغتنم و ارزشمندی برای گرامی‌داشت یاد پیشگامان اتحاد اسلامی، از جمله امام خمینی رحمت ‌الله علیه در جوامع اسلامی است. این ایّام بزرگ، هم‌چنین بهانه‌ای مناسب برای ارزیابی و بازنگری تلاش‌هایی است که به منظور تحقق آرمان‌های مقدس سرسلسله‌جنبان اتحاد اسلامی انجام گرفته است. بیایید در هفته وحدت، با بررسی مفهوم وحدت و مشخص ساختن معنای منطقی و جامع آن، عوامل بازدارنده و موانع تحقق وحدت امت اسلامی را به طور دقیق‌تر شناسایی کرده و راهکارهای اجرایی دست‌یابی به این آرمان ارزشمند را به صورت علمی مورد اشاره و تحلیل قرار دهیم.

صدا و سیما و هفته وحدت
بدون شک صدا و سیما به عنوان یکی از عظیم‌ترین و کارآمدترین رسانه‌های جمعی میهن اسلامی، در زمینه پی‌گیری حرکت اصولی و اصلاحی «هفته وحدت» و توجیه افکار عمومی برای حمایت از ایده منطقی و سرنوشت‌ساز وحدت امت اسلامی، رسالتی سنگین برعهده دارد. صدا و سیما می‌تواند اهمیت، حساسیت و گستردگی این موضوع بنیادین اسلامی را به مردم گوشزد کرده وهمه ابعاد و جوانب واقعی آن را مورد توجه قرار دهد. صدا و سیما می‌تواند برای شتاب بخشیدن به این تحول فرهنگی عمیق در جوامع اسلامی، در راستای تبیین و تقویت بنیادهای فکری، فرهنگی و دینیِ این ایده بزرگ، اهتمام به خرج داده و مؤثر واقع شود.

مطبوعات و هفته وحدت
بها دادن به هفته سرنوشت‌ساز وحدت و زمینه‌سازی برای تقویت و گسترش این ایده مبارک، از جمله سیاست‌های اصولی نظام اسلامی است که در مطبوعات نیز باید با دقت و جدیت کامل مورد توجه قرار گیرد. بر این اساس در برخورد با موضوعی چون هفته وحدت، بدان لحاظ که سخن از پیوند دو نحله عظیم دینی یعنی شیعه و اهل سنت است، باید کوشید جهت‌گیری برنامه‌ها علاوه بر پرداختن به مسایل ظاهری و روبنایی این دو نهاد دینی، به سمت تبیین و تشریح مبانی عمیق فکری و دیدگاه‌های اصولی و زیربنایی حاکم بر اذهان عناصر دو مذهب نیز باشد. از این رو، بخشی از برنامه‌های مربوط به این موضوع مهم، باید کاملاً تخصصی و علمی باشد و از سوی کارشناسان و صاحب‌نظران خبره شیعه و اهل سنت پی‌گیری شود و زمینه وحدت بنیادین در کلیه جوامع اسلامی فراهم گردد.

وحدت از منظر مقام معظم رهبری
مقام معظم رهبری، مبانی فلسفی وحدت را این‌گونه بیان فرموده است: «بنای توحید ـ که مبنای فکری و اعتقادی و اجتماعی و عملی ماست ـ در وحدت است…. در جامعه‌ای که بر مبنای شرک بنا شده باشد، طبقات انسان هم جدا وبیگانه از یکدیگر است. در جامعه توحیدی، که وقتی مبدأ و صاحب هستی و سلطان عالم وجود و حیّ و قیوم و قاهری که همه حرکات و پدیده‌های عالم، مرهون اراده و قدرت او می‌باشد، یکی است، انسان‌ها با یکدیگر خویشاوندند؛ چون به آن خدا وصل‌اند، به یک جا متصل‌اند و از یک‌جا مدد و کمک می‌گیرند. ولایت هم معنایش همین است. ولایت، یعنی پیوند و ارتباط تنگاتنگ و مستحکم و غیرقابل انفصال و انفکاک. جامعه اسلامی که دارای ولایت است؛ یعنی همه اجزای آن به یکدیگر و به آن محور و مرکز این جامعه، یعنی ولیّ متصل است. لازمه همین ارتباط و اتصال است که جامعه اسلامی در درون خود یکی است و متحد و متصل به هم است و در بیرون نیز اجزای مساعد با خود راجذب می‌کند».

وحدت بنیادین
وحدت اصولی، بر نوعی نگرش عمیق و پایدار و خالی از انحرافات در جامعه اسلامی متکی است. وحدت اصولی، در مقایسه با دیگر برداشت‌هایی که از مفهوم وحدت می‌شود، برداشتی بسیار عمیق و معرفت‌شناسانه‌تر است. از این منظر، برای حاکم شدن روح وحدت میان شیعه واهل سنت، همراه بامجموعه تغییراتی که در رفتار و سیاست‌گذاری‌های این دو نهاد مذهبی صورت می‌گیرد، باید به فکر اصلاح و پالایش این دو نهاد از برخی تفکرات انحرافی و تعصب‌آمیز، هم‌چون نگرش ضالّه وهابیت به شیعیان بود.

نعمت برادری
وحدت ما امت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم را چه بهانه بهتر از این‌که همه به یک خدا، یک رسول و یک کتاب باور داریم؟ باید طنین کلام مبارک حضرت رسول اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله را به گوش جان شنید؛ کلامی که تاریخ را در می‌نوردد، قومیت را درهم می‌شکند و ملیت را در هم می‌کوبد و به انسانیت انسان، رنگ فطرت می‌بخشد. کور باد آن چشم بدبین که مؤمنان را برادر ندید! دور باد آن دستی که بذر تفرقه در حرم خدا و پیامبر گرامی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و در مملکت اسلام پاشید! زیان‌بار دنیا و آخرت است، آن که این نهال دشمنی را به جان پرورید. مسلمانان! به یاد آرید که ما بر لبه پرتگاه بودیم و خداوند کریم از آن رهایمان ساخت در دل‌هامان به جای دشمنی، الفت و مهربانی رویانید و پس از آن، با این نعمت الاهی با هم برادر شدیم.

پیام هفته وحدت
هفته وحدت، یادگار پیر فرزانه انقلاب، حضرت امام خمینی رحمت ‌الله علیه است. پیام هفته وحدت این است که مسلمانان همه با هم برادراند. پیام گران‌سنگ هفته وحدت این است که بدانیم پافشاری بر تاریخ، قشری‌گری است و بها دادن به اختلافات ظاهری، سطحی‌نگری. باید میراث نبوت را پاس داریم تا به قهقرای جهل و ظلمت سقوط نکنیم. پیام هفته وحدت این است که با دست اتّحاد و ذهن هوشیار، در سایه دستورات پیامبر خدا و عترت پاک آن حضرت، مجال از تفرقه‌افکنیِ بیگانگان بگیریم. پیام هفته وحدت این است که در سایه قرآن و سنت و سیره رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ، وحدت و یکرنگی خود را حفظ کنیم. در سایه امامت و ولایت، صراط مستقیم جمهوری اسلامی را بپیماییم و جز در مقابل خدا و رسولش برای کسی سر خَم نکنیم.

پیام دین
بی‌تردید اگر مسلمانان، قرآن و پیام‌های رهایی‌بخش این کتاب آسمانی را سر لوحه امور سیاسی و اجتماعی خویش قرار دهند، هیچ قدرتی را یارای مقابله با آنان نخواهد بود. امت اسلام در سایه پرچم لا اله الاّ اللّه‌، خواهد توانست بر تمام شیاطین جهان و نیروهای استکباری پیروز گردد. اگر امروز مسلمانان در فلسطین و عراق قربانی می‌دهند، بر اثر بی‌مسئولیتی و بی‌انسجامی ماست که قدرت‌های استکباری را جسور ساخته است.
اکنون ببین در نوار غزه جه میگذرد! اینان پاره‌های تن اسلام‌اند که در گرماگرم غفلت و بی‌مسئولیتی‌ها، قصابی می‌شوند. این خون‌های جوانان مظلوم و بی‌گناه، اگر به خونخواهی‌شان برنخیزیم، ما را عبرت جامعه بشری خواهد کرد؛ باید هوشیار بود و به داد مظلومان رسید.

وحدت در جهت و هدف
هفته وحدت، هفته خرّم گل‌های زیبای بهاری است. ایام شادی‌بخشِ مسلمان و عید فرخنده احمد و پیشوای بزرگ جهان تشیّع، حضرت امام جعفر صادق علیه‌السلام است. بسیار به‌جاست که مسلمانان، نغمه‌های تازه‌ای آغاز کنند و به سمت همگرایی و اتحاد گام بردارند. مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه‌ خامنه‌ای در این‌باره چه زیبا فرموده است: «این مبنای توحید و اعتقاد به وحدانیت حضرت حق، در تمام شئون فردی و اجتماعی جامعه اسلامی تأثیر می‌گذارد و جامعه را به صورت یک جامعه هماهنگ و مرتبط با یکدیگر و متصل و برخوردار از وحدت می‌سازد».

اقبال و میراث مشترک معنوی
وحدت جهان اسلام، یکی از موضوع‌های اصلی و اساسی تفکر علامه اقبال لاهوری بود. به نظر این شاعر بزرگ، مسلمانانْ یک ملت‌اند و وحدت جهان اسلام، به هیچ ملت خاص و کشور خاصی محدود نمی‌شود. میراث مشترک معنوی و فرهنگی جهان اسلام، مایه افتخار مسلمانان است. او معتقد بود که این میراث عظیم، تفکیک‌پذیر نیست؛ یعنی مسلمانان جهان مانند خانواده‌ای بزرگ بوده و در شادمانی‌ها و رنج‌های یکدیگر شریک و سهیم باشند. از این رو، او آن‌ها را به شبنم یک صبح خندان تشبیه می‌کند و می‌سراید:
از حجاز وچین و ایرانیم ما شبنم یک صبح خندانیم ما

تشکیل جبهه متحد اسلامی
بدون تردید یکی از راهکارهای مهم در پیروزی بر مشکلات جهان اسلام و نیل به استقلال سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، تشکیل جبهه متحد اسلامی است. مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه‌ خامنه‌ای در این‌باره می‌فرمایند: «باید مسلمانان جهان با هم متحد شوند و با هم دشمنی نکنند [و] محور همه، کتاب خدا و سنت نبی اکرم و شریعت اسلام باشد. مسلمانان باید شالوده زندگی خود را بر اسلام و قرآن استوار نمایند تا در تمام ادوار زندگی موفق باشند. هرگاه در طول تاریخ، مسلمانان با هم متحد بودند و یکپارچگی و وحدت کلمه داشتند و حول محور اسلام و قرآن عمل کردند، حیله‌های دشمنان تأثیری در کار آن‌ها نداشته است و تمام توطئه‌های استکبار را خنثی کرده‌اند».

جلوگیری از نشر آثار تفرقه‌انگیز
یکی از راهکارهای گسترش وحدت اسلامی در میان مسلمانان، جلوگیری از نشر آثار تفرقه‌انگیز در محیط اسلامی است. مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه‌ خامنه‌ای(مدظله العالی) در این باره می‌فرمایند: «یکی از کارهایی که باید انجام بگیرد، جلوگیری از نشر آثار تفرقه‌انگیز است؛ چه در محیط شیعی [و] چه در محیط سنی. الان برای ایجاد بغض و کینه، آثاری نوشته می‌شود و پول‌هایی هم خرج می‌شود. اگر بتوانیم، باید جلو این‌ها را بگیریم. برای من کتاب‌های متعددی از نقاط مختلف عالم می‌رسد که پیداست اصلاً سعی افرادی بر این بوده که این کتاب‌ها، برای ایجاد کینه و کدورت و بغض و نگرانی نوشته شود».

امام خمینی( رحمت ‌الله علیه) و اخوّت دینی
حضرت امام خمینی رحمت ‌الله علیه پیوسته در راه شناخت آسیب‌های جوامع اسلامی و راهکارهای مبارزه با آن، هشدار می‌داد. ایشان یکی از آسیب‌های جدی مسلمانان را «اختلاف» می‌دانست و معتقد بود که این اختلاف‌ها، هم منشأ داخلی و هم منشأ خارجی دارد. آن حضرت در یکی از سخنان خود در این‌باره فرمود: «با انحراف اسلام از مسیر اصلی خود و غرض‌ورزی دشمنان داخلی و خارجی و وجود تفرقه و اختلاف، قوی‌ترین حاصل اقتدار اسلام، یعنی اخوّت دینی و اتحاد بین ملل مسلمان، به تدریج از میان رفت».

اختلافات مذهبی
یکی از آسیب‌های جدّی جوامع اسلامی در شرایط فعلی، اختلاف‌های مذهبی است. مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه‌ خامنه‌ای در این‌باره می‌فرمایند: «حقا وضع مسلمین از لحاظ تضادها و اختلافات مذهبی، تأسف‌انگیز است. بسیاری از توانایی‌های علمی و فکری مسلمین در طول تاریخ، صرف تعارض با یکدیگر شده است… تا آن‌جایی که من یادم می‌آید، درگیری‌ها و تعارضات و جنگ‌های مذهبی بین مسلمین، به وسیله قدرتمندان هدایت شده است. از زمان بنی‌عباس تا زمان‌های بعد، همواره دست‌هایی، طرفداران عقاید مختلف اسلامی را به جان هم انداختند. اگر این دست‌ها نبود، آن‌ها با هم سال‌ها در صلح و آرامش زندگی می‌کردند و هیچ مشکلی نداشتند. در زمان حاضر، برای این‌که مسلمین با هم متحد و متفق نباشند و علیه هم کار کنند، تلاش‌های مضاعفی انجام می‌گیرد. این تلاش‌ها به خصوص در وقتی تشدید پیدا کرده که نیاز مسلمین به وحدت، بیش از همیشه است».

تقریب عملی
بدون شک تحقق موفقیت مسلمانان، در گرو انسجام و هم‌بستگی اجتماعی آنان است. اگر مسلمانان متفرق باشند، وعده‌های الهی و امدادهای غیبی نصیبشان نخواهد شد. بنابراین، امدادها و کمک‌های الاهی در صورتی نصیب جوامع اسلامی می‌شود که امت اسلامی، تحت لوای قرآن و سنت نیکوی رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و سیره پاک معصومان علیهم‌السلام ، به وحدت عملی دست یابند. مقام معظم رهبری، در این زمینه چنین فرموده است: «تقریب عملی، یعنی همکاری مسلمین با یکدیگر، منهای احساس جدایی عقیدتی و فرقه‌ای. ما در میان خودمان و در جوامع دیگر به خصوص بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، مکرر این را دیده‌ایم که برادران شیعه و سنی کنار هم می‌نشینند و در مسایل علمی و سیاسی و مسایل مربوط به سرنوشت اسلام، طوری با هم تبادل نظر می‌کنند که اصلاً به یادشان نیست که این مذهبش چیست و آن مذهبش چیست؟ در بسیاری از معاشراتمان با اصحاب مذاهب مختلف این را دیده‌ایم».

شهید صدر و راهکار نیل به وحدت
شهید آیت الله سید محمد باقر صدر، اسلام را مبدأ و محرّک بسیار نیرومندی در هویت دادن به مسلمانان می‌دانست. او علت انحطاط برخی جنبش‌های اسلامی را، عدم شناخت صحیح آن‌ها از اسلام و عمل نکردن به این دین سترگ الاهی می‌دانست. از دیدگاه شهید صدر، ایجاد وحدت بین مسلمانان، آنان را به حرکت درآورده و استقرار حکومت اسلامی را میسر می‌سازد. از این رو، «پیوند عالمان اسلامی، احیای شخصیت اسلامی مسلمانان، شناسایی دشمن مشترک، احترام متقابل مذاهب، پرهیز از تحریک احساسات، ادب در گفتار و نوشتار، تشکیل کنگره بین‌المللی اسلامی و مبارزه با تعصب‌های قومی، راهکارهای رسیدن به وحدت، از دیدگاه شهید صدر می‌باشد».

وحدت در نگاه شهید بلخی
علامه سید اسماعیل بلخی، روحانی آگاهی بود که از حوزه پربار ومتعهد شیعی، عَلَم قیام بر دوش گرفت و ندای وحدت و آزادی سر داد و تا پایان عمر خود، از سعی و تلاش در رسیدن به مقصود خویش باز نایستاد. عامل مهمی که بلخی در طول مبارزه و قیام خویش تا آخرین لحظات برای زدودن و از بین بردن آن تلاش نمود، نفاق و اختلافات مذهبی و نژادی و دست‌یابی به وحدت اسلامی بود. او اختلاف را عامل اساسی عقب‌ماندگیِ جوامع اسلامی از قله‌های پرافتخار علم و دانش می‌دانست و می‌سرود:
چه ابتلاست که درهر بلاد می‌نگرم
نزاع مذهب و جنگ نژاد می‌نگرم
او به خوبی دریافته بود که انحطاط مسلمانان،دراثر درد بی‌درمان اختلاف است. از این رو، برای چاره‌جویی این مشکل چنین می‌سرود:
بیا بیا همه اعضای یک بدن باشیم
امورجمله به وفق مراد می‌نگرم
میان ما و تو صد درد مشترک باقی است
تو را به خود ز چه بی‌اعتماد می‌نگرم
وحدت در نگاه سید عبداللّه‌ نوری
سید عبداللّه‌ نوری، رهبر نهضت اسلامی تاجیکستان درباره وحدت جامعه اسلامی می‌گوید: «باید همگی سعی و تلاش همه جانبه در وحدت و یکپارچگی مسلمانان داشته باشیم. باید در کنار یکدیگر و زیر پرچم دین و عقیده زندگی کنیم و پدیده شوم تفرقه را از میان مسلمانان دور سازیم. تعلیمات اسلامی، بیش از همه چیز ما را به وحدت، یکپارچگی، اتحاد و هم‌بستگی دعوت می‌کند. «همگی به ریسمان خدا چنگ بزنید و متفرق نشوید».

وحدت و قرآن
قرآن مجید، وحدت را شیرازه اصلى دین اسلام مى‌داند و مى‌فرماید: «همگى به رشته دین خدا چنگ زنید و به راه‌هاى متفرق نروید و به یاد آرید این نعمت بزرگ خدا را که شما با هم دشمن بودید و خداوند در دل‌هاى شما الفت و مهربانى انداخت و به لطف خداوند، همه برادر دینى یکدیگر شدید؛ در صورتى که شما در پرتگاه آتش قرار داشتید و خدا شما را نجات داد».

وحدت و تعالیم دینى
حیات واقعى دین اسلام، بر پایه وحدت بنا شده؛ زیرا اسلام دین تک محور نیست و این رمز ماندگارى آن است. خداوند متعال هم دستورهاى خود را بر پایه وحدت نهاده تا مسلمین نسبت به یکدیگر احساس مسئوولیت کنند و همه با هم به سوى سعادت گام بردارند. یعنى مؤمنین یک خانواده بزرگ هستند تحت سرپرستى دستورهاى الهى: «اِنَّما الْمُؤمِنُونَ إِخْوَهٌ فَأَصْلِحُوا بینَ اَخَوَیکُم؛ مؤمنان همه برادرند، پس همیشه بین برادرانتان صلح برقرار سازید».

وحدت و سیره نبوى
عمل به سیره نبوى، یکى از نقاط قوت وحدت است، گرچه این سیره به طور کامل در میان مسلمانان دنیا اجرا نمى‌شود؛ ولى عمل به همان مقدار کم از سیره پیامبراعظم صلى‌الله‌علیه‌و‌آله هم وحدت‌آفرین است. یکى از بارزترین ویژگى‌هاى سیره نبوى که در کتاب‌هاى گوناگون حدیثى از جمله «سنن النبى» آمده، جویا شدن از احوال مؤمنین و یارى رساندن به آنان بود که این رفتار پسندیده آن حضرت، حامل پیام وحدت میان مسلمانان است.
رسول اعظم صلى‌الله‌علیه‌و‌آله ، درباره اختلاف و تفرقه میان مسلمانان، توصیه‌هایى داشتند که از جمله آنهاست: «باهم مخالفت نکنید که پیشینیان شما دچار اختلاف شدند و نابود گشتند».
«هیچ امتى پس از پیامبر خود گرفتار اختلاف نشد؛ مگر آنکه باطل‌گرایان آن بر حق خواهانش پیروز شدند».

دشمنان وحدت
براى مسلمانان جهان، یک دشمن مشترک وجود دارد؛ استعمارگرانى که چشم طمع به سرزمین مسلمین دوخته‌اند و برآنند تا جایگاه سلطه‌گرانه خود را تثبیت کنند. براى مثال، آنان در حمله امریکا به کشور اسلامى عراق، نخست این طرح شوم را نابخردانه نامیدند؛ اما هنگام اشغال عراق روشن شد که بسیارى از دولت‌هاى استعمارگر، با امریکا، همدست هستند.
اکنون هم این دولت‌هاى استعمارى با هر شیوه‌اى، حتى کاریکاتور، شایعه، اختلاف و… قصد دارند در میان مسلمین، شکاف ایجاد کنند؛ ولى نکته در خور توجه این است که همه دولت‌هاى استعمارگر و ضد اسلام، از یک سو هدایت مى‌شوند؛ سازمان‌هاى جاسوسى امریکا و رژیم صهیونیستى.
بشنوید این سخن مقام معظم رهبرى را: «تحریک عواطف مذهبى و فراهم کردن زمینه اختلاف، گناه است و کسانى که این کار را انجام دهند، در واقع به برآورده شدن هدف سازمان‌هاى جاسوسى امریکا و رژیم صهیونیستى کمک کرده‌اند».

راه گریز
البته بهترین راه مقابله با دسیسه دشمنان براى ایجاد اختلاف، همان وحدت است که این مهم، در کلام گهربار حضرت امام خمینى رحمت ‌الله علیه و مقام معظم رهبرى(مدظله العالى) به چشم مى‌خورد: «مسلمین باید ید واحده باشند بر ضد ستمگران».
«تنها راه مقابله با دشمنان اسلام، وحدت و یک‌پارچگى امت اسلامى و پرهیز از اختلاف و درگیرى است».

آفات و علل وحدت‌گریزى مسلمانان
رهبران گمراه
یکى از مهم‌ترین علت‌هاى وحدت‌گریزى مسلمانان، وجود رهبران گمراه است که تاریخ، بهترین شاهد این مدعا است. رهبران گمراهى چون کمال آتاتورک و رضاخان، با ترویج فرهنگ غرب و مبارزه با دین اسلام، قصد داشتند ریشه وحدت را بخشکانند.
«کمال آتاتورک، بارزترین و افراطى‌ترین چهره غرب‌زده در جهان اسلام است. آتاتورک، پس از رسیدن به قدرت، دست به اقدامات ضد اسلامى و غرب‌گرایانه زد و در همه زمینه‌هاى زندگى اجتماعى و سیاسى، به اسلام‌زدایى پرداخت. او مدرسه‌هاى مذهبى را بست، اذان و نماز را به زبان عربى قدغن، خط را عوض و کشف حجاب نمود».
رضاخان هم پس از جریان مشروطه، همان بلایى را بر سر مردم ایران آورد که کمال آتاتورک بر سر مسلمانان ترکیه آورد. در این باره مقام معظم رهبرى مى‌فرماید: «کسى که در آن روز بزرگ‌ترین قدم را به نفع فرهنگ غرب و در حقیقت به نفع سلطه غرب و استعمار انگلیس در ایران برداشت، رضاخان بود».
البته ناگفته نماند، هم اکنون هم در برخى از کشورهاى اسلامى این‌گونه رهبران گمراه وجود دارند که با در دست داشتن پرچم تفرقه، دست دوستى به سمت سلطه‌گران دراز کرده‌اند.
روشن‌فکران غرب‌زده
در تاریخ ایران، روشن‌فکران غرب‌زده، نقش عمده‌اى در رواج غرب‌گرایى براى از بین بردن وحدت مسلمانان داشتند. به فرموده مقام معظم رهبرى «زمانى که غربِ مسلط به تکنولوژى و علم خواست در ایران پایگاه تسلط خود را مستحکم بکند، از راه روشن‌فکران وارد شد؛ از طریق عناصر خودفروخته‌اى مثل میرزا ملکم‌خان‌ها و تقى‌زاده‌ها اقدام کرد» یا «بدین‌سان است که درگیر و دار معرکه استعمارى، روشن‌فکران وابسته [که] نقش دوگانه پیش‌قراول و نیز ستون پنجم استعمار را داشتند، کوس غرب‌گرایى را به صدا درآوردند».

ستون پنجم دشمن
ستون پنجم یا جاسوسان دشمن، مهم‌ترین نقش را در از هم گسیختگى مسلمین دارند. این جاسوسان، با تعلیم و تربیت کامل در میان مردم کشورهاى مسلمان خود را جاى مى‌دهند و پس از دریافتن نقاط ضعف و قوت آنها، به صورت خیلى زیرکانه و نرم، ضربه‌هاى خود را در جهت از بین بردن وحدت، وارد مى‌کنند. در این میان، دستگاه جاسوسى انگلستان، یکى از قوى‌ترین سیستم‌هاى جاسوسى به شمار مى‌رود. یکى از پژوهشگران مى‌نویسد: «دستگاه جاسوسى انگلستان، از عجیب‌ترین دستگاه‌هاى بشر است».
مستر همفر، یکى از همین جاسوسان انگلیسى است که پس از جاسوسى موفق در برخى از کشورهاى اسلامى ـ که توانست فرقه وهابیّت را پایه‌ریزى کند ـ نقاط ضعف و قوت مسلمانان را این‌گونه بیان مى‌کند: «از جمله نقاط ضعف مسلمین، اختلاف شیعه و سنّى، اختلاف بین ملت‌ها و دولت‌هاى آنان است.» یا «اختلاف موجود را مى‌توان با تکثیر سوءظن میان گروه‌هاى متنازع، هر چه بیشتر دامن زد. مى‌توان کتاب‌هایى نشر داد که در آن، بعضى از مذاهب را مورد توهین قرار داد و لازم است در راه تخریب و تفرقه میان مسلمانان، پول به حدّ کافى صرف کرد».

کینه‌های کهنه
بدون شک، نیاز مسلمین به اتحاد و اتفاق، از مبرم‌ترین نیازهاست، و درد اساسی جهان اسلام، همین کینه‌های کهنه میان مردم مسلمان است. دشمن همواره از همین شکاف‌ها سود می‌جوید. البته مفهوم اتحاد اسلامی که در صد سال اخیر، میان علما و فضلای مؤمن و روشن‌فکر اسلامی مطرح است، این نیست که فرقه‌های اسلامی برای ایجاد اتحاد اسلامی از اصول اعتقادی و یا غیر اعتقادی خود صرف‌نظر کنند و به اصطلاح مشترکات همه فِرَق را بگیرند و مختصات همه را کنار بگذارند؛ زیرا این کار نه منطقی است و نه عملی. از اینرو فرقه‌های اسلامی، در عین اختلافاتی که در کلام و فقه و غیره با هم دارند، به واسطه مشترکات بیشتری که در میان آنها هست، می‌توانند در مقابل دشمنان خطرناک اسلام، دست برادری بدهند و جبهه واحدی تشکیل دهند.

گل‌بانگ وحدت
یکی از زیباترین و والاترین واژه‌ها، واژه وحدت و برادری است. برادری و وحدتی که پیامبر رحمت در استمرار رسالت دیگر انبیای عظام برای جوامع بشری به ارمغان آورد. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم مهاجرین و انصار را به میثاق اخوت و عقد برادری فرا خواند و بدین‌سان گل‌بانگ وحدت برای نخستین بار در فضای مدینه طنین افکند و دل و جان قرون و اعصار را نوازش داد و عطر دل‌انگیز آن مسلمانان را مدهوش خویش ساخت. سنگ زیرین بنای اتحاد و همبستگی اسلامی نهاده شد و ارزش‌های متعالی اسلامی و برادری و اتحاد، جانشین ارزش‌های پوچ و خیالی جاهلی شد. آری پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم با استناد به آیات قرآن، جوامع اسلامی رابه اعتصام به حبل متین الهی و پرهیز از تفرقه و تشکیل امت واحده در سایه عبودیت اللّه، دعوت کرد. مسلمانان نیز در پرتو عمل به این دعوت و حرکت در طریق وحدت، متحد شدند و بر دشمنان چیره شدند و دیری نپایید که شاهد فتح و پیروزی را در آغوش کشیدند.

اخوت دینی و وحدت اسلامی
اسلام به عنوان مکتب جامع و جاوید، همان‌گونه که عرصه دعوت خویش را به قوم و ملت خاصی محدود نکرده است، اتحاد امت اسلامی را در صدر برنامه‌های سیاسی و اجتماعی خویش قرار داده و عقد اخوت دینی را میان فرزندان امت اسلام جاری کرده است. وحدت اسلامی که قوی‌ترین عامل توانمندی و اقتدار امت اسلام محسوب می‌شود، از دیرباز دست‌خوش توطئه‌های دشمنان قرار گرفته است. استعمارگران خارجی و ایادی داخلی آنان که قوّت خود را در ضعف جوامع اسلامی می‌جویند، برای غارت منابع و ثروت‌های ملل اسلامی، سعی در فرو ریختن جوّ اعتماد و فضای برادری حاکم میان ملل اسلامی داشته‌اند. حضرت امام خمینی رحمت لله علیه با تاکید بر اهمیت این عامل حیاتی، نقش استعمار در از بین بردن آن را چنین بازگو نموده‌اند: «علما و دانشمندان سراسر جهان، بویژه علما و متفکران بزرگ اسلام، یک‌دل و یک‌جهت در راه نجات بشریت از سلطه ظالمانه این اقلیت حیله‌باز و توطئه‌گر… بپاخیزند… و این کتاب‌هایی را که اخیرا با دست استعمار منتشر شده و دامن به اختلاف بین طوایف مسلمین می‌زنند نابود کنند و ریشه اختلاف که سرچشمه همه گرفتاری‌های مظلومان است را برکنند و یک‌دل و یک‌سو بر این رسانه‌های گروهی که بیشترِ ساعاتِ شب و روز، به فتنه‌انگیزی و نفاق‌افکنی… عمر خود را می‌گذرانند، پرخاش کنند.

اسلام، محور اتحاد (با تکیه بر نظر امام خمینی رحمت لله علیه )
در اندیشه تقریب مذاهب و ملت‌های اسلامی، حضرت امام خمینی رحمت لله علیه تمامی محورهایی را که به کلیت و فراگیری امت اسلامی صدمه می‌زند، رد نموده، اسلام را به عنوان تنها محور اتحاد این امت عظیم مطرح می‌کند. ایشان خطاب به حجاج بیت اللّه الحرام می‌فرماید: «از جمله وظایف در این اجتماع عظیم، دعوت مردم و جوامع اسلامی به وحدت کلمه و رفع اختلافات بین طبقات مسلمین است که خطبا، گویندگان و نویسندگان در این امر حیاتی اقدام نمایند و کوشش کنند در به وجود آوردن جبهه مستضعفین که با وحدت جبهه و وحدت کلمه و شعار «لا اله الاّ اللّه»، از تحت اسارت قدرت‌های شیطانی، و اجانب و استعمارگران و استثمارگران بیرون آیند و با اخوت اسلامی بر مشکلات غلبه پیدا کنند».

وحدت اسلامی و تشکیل جبهه مستضعفان (با تکیه بر دیدگاه امام راحل)
تاکید بر ایجاد جبهه واحد مستضعفان در برابر استکبار و قدرت‌های شیطانی، یکی از محورهای مورد تأکید امام رحمت لله علیه است که جامعه اسلامی را برای نیل به تحقق وحدت اسلامی یاری می‌رساند. امام، با اعتقاد به پیوند عمیق میان وحدت اسلامی و شکل‌گیری جبهه مستضعفان، می‌فرماید: «مستضعفین جهان، چه آنهایی که زیر سلطه آمریکا و چه آنها که زیر سلطه سایر قدرتمندان هستند، اگر بیدار نشوند و دستشان را به هم ندهند و قیام نکنند، سلطه‌های شیطانی، رفع نخواهد شد و همه باید کوشش کنیم که وحدت بین مستضعفین در هر مسلک ومذهبی که باشند، تحقق پیدا کند…. و آنچه مهم است این است که شما در مذهب خود و ما در مذهب خودمان اخلاص را حفظ کنیم».

اتحاد ممالک اسلامی از منظر امام خمینی رحمت لله علیه
امام خمینی رحمت لله علیه با بازگو کردن دیدگاه اسلام و یادآوری تأکید قرآن کریم بر اندیشه برادری دینی، اشاعه این تفکر را به عنوان یکی از راه‌کارهای شکل‌گیری وحدت اسلامی و تقریب مذاهب مطرح می‌کنند. در این‌باره موضع قاطع و روشن ایشان، در بخشی از بیاناتشان دقیقا مشخص است: «ما برای دفاع از اسلام و ممالک اسلامی و استقلال ممالک اسلامی در هر حال مهیّا هستیم. برنامه ما ـ که برنامه اسلام است ـ وحدت کلمه مسلمین است؛اتحاد ممالک اسلامی است؛ برادری با جمیع فِرَق اسلامی است در تمام نقاط عالم؛ هم‌پیمانی، با تمام دول اسلامی است در سراسر جهان».

امام خمینی و سفارش به برادری بین تشیع و تسنن
حضرت امام رحمت لله علیه که ایجاد تفرقه مذهبی میان شیعه و سنی را محصول دست‌های پلید استکبار و اجانب می‌دانند، توسعه اخوت دینی میان پیروان تمامی مذاهب را دنبال نموده و پیروان مذاهب تشیع و تسنن را از اختلاف بر حذر داشته و به برادری و رفتار نیک با همدیگر سفارش فرموده است. آن گرامی خطاب به ملت ایران چنین می‌فرمایند: «من امیدوارم که تمام برادرهای ما در اطراف ایران، چه برادرهای اهل سنت و چه برادرهای اهل تشیع، و تمام کسانی که در این ملت هستند، از اقلیت‌های مذهبی، با هم جمع باشند و همه مثل برادر با هم رفتار کنند، تا این‌که این مملکت به پیش برود».

پیامدهای تفرقه از دیدگاه امام خمینی
بیداری امروز امت اسلامی، بازگشت مسلمین به قرآن و سنت، مطرح شدن ولایت امر و خلافت اسلامی، آزادی‌خواهی، عزت‌طلبی و حرکت‌های وحدت‌طلبانه مسلمین، بدون شک از ثمرات انقلاب مقدس امام خمینی رحمت لله علیه است. حضرت امام در طول حیات طیبه خویش باعث و بانی تحرکات مهمی در جهان اسلام بودند که یکی از اقدامات مهم ایشان، ایجاد وحدت و اخوت دینی، در میان مسلمین بود. آن فرزانه هم‌چنین برای تحقق این هدف مقدس و ایجاد وحدت و هم‌گرایی مسلمانان، در بسیاری از سخنان و نوشته‌های خود، امت اسلام را از تفرقه بر حذر داشته و آنان را به پیامدهای زیان‌بار و ناگوار تفرقه و اختلاف توجه داده‌اند. ایشان در این‌باره می‌فرمایند: «امروز اختلاف بین ما، تنها به نفع آنهایی است که نه به مذهب شیعه اعتقاد دارند و نه به مذهب حنفی و یا سایر فرق. آنها می‌خواهند نه این باشد نه آن، راه را این‌طور می‌دانند که بین شما و ما اختلاف بیندازند. ما با توجه به این معنی که همه ما مسلمان هستیم و همه ما اهل قرآن و اهل توحید هستیم، باید برای قرآن و توحید زحمت بکشیم و خدمت کنیم».

حیله‌های استکبار در اختلاف بین شیعه و سنی
جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب اسلامی با توطئه‌های مختلف استکبار جهانی و ایادی فرومایه آن مواجه شد. حیله‌ها و توطئه‌های رنگارنگ دشمنان به منظور تضعیف انقلاب اسلامی و رهبری آن، یکی پس از دیگری به مرحله اجرا درآمد. یکی از مهم‌ترین حیله‌های استکبار ایجاد اختلاف بین شیعه و سنی بود که با درایت و دوراندیشی امام راحل رحمت لله علیه خنثی شد. از آن زمان جلوه‌های راستین وحدت در پرتو رهبری‌های مصلح کبیر امام خمینی رحمت لله علیه در نظام جمهوری اسلامی آغاز و تحقق یافت و امروز در امتداد رهبری‌های حکیمانه بزرگ‌مرد تاریخ مقام معظم رهبری حضرت آیت اللّه خامنه‌ای، مدظله العالی، پرچم پرافتخار توحید به اهتزاز درآمده است.

جمهوری اسلامی، پیش‌گام وحدت اسلامی
وحدت اسلامی ـ که همواره آرزوی اندیشمندان اسلامی بود ـ با مجاهدت و تلاش خالصانه مسئولان جمهوری اسلامی پایه‌های اساسی آن تحکیم یافته است. تشکیل و تأسیس «مجمع‌التقریب بین‌المذاهب» از سوی رهبر معظم انقلاب زمینه را برای گفت‌وگوی مستقیم اندیشمندان و صاحب‌نظران برجسته جهان اسلام هموارتر ساخت و همین امر موجب شد تا گام‌های بسیار مهمی در خصوص وحدت اسلامی برداشته شود. جمهوری اسلامی، بدون شک از همان آغاز پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، همواره با تمام توان، آیه‌های وحدت و همبستگی را برای مسلمانان قرائت نموده و گام‌های مهم عملی برای تحقق این هدف والا و ارزشمند برداشته است که بر هیچ فردی پنهان نیست.

بخش دوم: دل نوشتهای وحدت آفرین
وحدت
امیر خوش‌نظر
وحدت ما ـ امّت محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم ـ را چه بهانه بهتر از این‌که همه به یک خدا، یک رسول و یک کتاب باور داریم؟
مسلمان! ما بر گلوگاه حیات تفرعن خوابیده‌ایم و ثروتمان را به تاراج می‌برند و مدنیت نبوی‌مان را به سمّ بدویت نو می‌آلایند. هزار جان گرامی از این غیرت سوخت که بوجهل‌ها و بولهب‌های دوران را وا گذاشتیم و تیغ تکفیر و رفض بر روی هم کشیدیم. به یاد آرید که ما بر لبه آتش بودیم و خدا از آن رهایمان ساخت و در دل‌هایمان به جای عداوت، اُلفت رویانید؛ پس به این نعمت الهی «برادر» شدیم.
مهم‌تر از این‌که آن برگزیده خدا، چه زمانی پای بر این خاکدان نهاده است، این است که او با خود پیام گران‌بار الهی را آورده است، که «مومنان برادرند».
پافشاری بر تاریخ، قشری‌گری است و بها دادن به اختلافات صوری، سطحی‌نگری. باید میراث نبوت را پاس داریم تا به قهقرای جهل و تاریکی نلغزیم.
باید طنین کلام قدوسی حضرتش را به گوش جان شنید؛ کلامی که تاریخ را در می‌نوردد، قومیت را در همی می‌شکند و ملیّت را در هم می‌کوبد و به انسانیت انسان، رنگ فطرت می‌دهد؛ رنگ دین: «هر آن‌که صبح کند و به امر مسلمانان اهتمام ننماید، مسلمان نیست».
«هر آن‌که بشنود فریاد مسلمانی را که: ای مسلمانان … و پاسخش نگوید، مسلمان نیست».
مسلمان! ببین فلسطینی را، چگونه بر ساحل مدیترانه سر می‌بُرند! اینان پاره‌های تن اسلامند که در گرماگرم غفلت و بی‌مسوولیتی‌ها، قصّابی شده‌اند. این خون‌ها ما را عبرت بشریت خواهد کرد؛ اگر به خون خواهی‌شان برنخیزیم.
کور باد آن چشم بدبین که مومنان را برادر ندید!
دور باد آن دستی که بذر تفرقه در حرم خدا و پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم ، در کشور اسلام پاشید و زیان‌کار دنیا و عقباست، آن‌که این نهال دشمنی را به جان پرورید.
حلقه‌های گل
سیدعلی‌اصغر موسوی
با تبسّم‌های شیرین
با گلاب و حلقه گل.
با تمام آرزوهای قشنگ نو بهاران، دف بچرخان و برقصان؛ غنچه‌های کبریا را
فصل میلاد گل آمد!
ترک یا لُر، کُرد یا ترکمن، فارس هستی یا عرب یا …!
فصل میلاد گل آمد!
فصل زیبای بهاران.
فصل آهنگ دل‌انگیز ارادت!
ای مسلمان! تو که لهجه شادی‌ات زیباست! اسپند بسوزان! عود روشن کن و با یک «یاعلی»، دل به دریای «وحدت» بزن که امروز، شادمانی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم در شادمانی امتِ خویش است! امتی که در سایه پرچم «لااِلهَ‌اِلاّاللّه‌» خواهد توانست بر تمام شیاطین جهان غلبه کند!
چرا نشود با آهنگ کُردی، غزل خواجه شیراز را در بلوچستان، شنید؟
چرا نشود با دو تار عاشق ترکمن، «بایاتی»های آذری را در هرمزگان، نواخت؟ چرا نشود نغمه‌های لُری را، حتی تا آن سوی تایباد برد و گوشه‌های خراسانی را در کناره‌های سدّ دِز شنید؟
دست من، دست تو، دست او؛ دستِ قدرت ماست؛ دست اتّحاد ما، دستی که در سایه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم و عترت پاکش علیه‌السلام ، مجال از تفرقه افکنی بیگانگان گرفته است.
دستی که در سایه قرآن و سنت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم ، وحدت و یکدلی خود را حفظ کرده است. دستی که در سایه امامت و ولایت، پرچم جمهوری اسلامی ایران را بر بام جهان اسلام به اهتزاز درآورده است؛ پرچمی که جز مقابل آل‌اللّه‌ به کسی سر خَم نخواهد کرد!
دست در دست هم
سید علی اصغر موسوی
سپاس خداوندی را که حضرتت را سرمایه وحدت و ذخیره عظمت مسلمین قرار داد.
یا رسول اللّه صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ! در سایه تعالیم تو، مجالی برای خود نمایی جهل نماند؛ چنان که اندیشمندترین ساکنان زمین، دل سپردگان به عشق تو اند.
دست‌ها را با هم گره می‌زنیم و دل‌ها را به میقات وحدت می‌بریم، تا در طواف نام مبارکت، به عظمت و شکوه «توحید» پی ببریم.
یا رسول اللّه صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ! آیینه‌ای که جمال بی مثال تو در آن دمید، چگونه می‌تواند اسیر غبار روزگاران شود!
چگونه می‌تواند دشمن، امید به بازار مکاره خویش داشته باشد، جایی که طنین فریاد آزادی بخشت هنوز، گوش جان را می‌نوازد که: «قولوا لا اله اِلا اللّه تُفْلِحُوا»
اینک، دست در دست هم فشرده، دل‌ها به هم متمایل، در میقات وحدت، سرود همراهی سر می‌دهیم.
اینک، به سپاس شادمانی میلادت، مجذوب عارفانه‌های جمالت شده‌ایم.
کجایند افلاکیان تا پای کوبی خاکیان را به تماشا بنشینند؟
کجایند عرشیان پرده نشین تا سرور فرشیان وحدت آفرین را ببینند؟
کجایند اغیار تا محرمان خلوت انس را در کنار هم ببینند؛ این روزها که عظمت و شکوه اسلام را کران تا کران، جار می‌زنند؟
کجایند آنان که دل‌هاشان را به سردی سنگ‌ها سپرده‌اند تا ببینند که آفتاب ایمان از کدامین افق طلوع کرده است؟
صدا کن برادر، برادر خویش را تا طنین صدایت از فراسوی مرزها بگذرد و نوید یکدلی در سراسر جهان شود!
تا فلسطینی به غربت خویش نگرید.
تا عراقی تنهایی خویش را به تماشا ننشیند.
تا کشمیری، بیمناک از عاقبت خویش نباشد.
تا سودانی، گرسنگی فرزند از یاد ببرد!
فریاد کن آزادی قدس را!
فریاد کن رهایی اسیران آتش نمرود را!
بگذار جهان به زلالی آیینه‌هامان ایمان بیاورد!
بگذار آسمان به صداقت کلاممان سر بجنباند!
اینک مجال سرودن از وحدت است!
بر بلندای بام‌ها
عباس محمدی
با من بمان تا در امتداد آرامش، روزهای نیامده را سپری کنیم!
دنیا، محتاج مهربانی‌های من و توست.
جاده‌ها نگرانند تا مبادا تنهایشان بگذاریم، تا مبادا رد پاهای ما از هم جدا بیفتد!
عشق، مهربانی، آرامش، لبخند و حتی جهان، نیازمند من و توست.
ما شانه به شانه هم، کوهی بشکوهیم و استوار که در برابر تمامی توفان‌ها، بی‌کوچک‌ترین تکانی پابرجاست.
من و تو قله آرزوهای گرسنه‌ترین کودکان جهانیم.
ای راز روزهای استواری! با من بمان تا شانه‌هایمان، آشیانه عقاب‌های دور پرواز باشد. برخیز تا کاری کنیم کارستان! برخیز تا دنیا را متحیر کنیم، تا «فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو دراندازیم».
با من بمان؛ دنیایی از دلواپسی، دنیایی از دلشوره، دنیایی از دست‌های خالی، امیدوار من و توانَد؛ من و تو، اسطوره افسانه‌های ناگفته‌ایم؛ «حالیا چشم جهانی نگران من و توست».
من و تو باید با هم باشیم. باید ما باشیم «چه کسی می‌خواهد من و تو ما نشویم خانه‌اش ویران باد.
من اگر ما نشوم تنهایم
تو اگر ما نشوی خویشتنی».
آری، برادر برخیز «از کجا که من و تو
شور یک‌پارچگی را در شرق
باز برپا نکنیم».
دنیا چشم انتظار ماست. عدالت، ما را می‌خواند، «از کجا که من و تو
مشت رسوایان را وانکنیم».
برخیز تا آفتاب حقیقت را بر بلندای بام‌ها فریاد بزنیم. «من اگر برخیزم
تو اگر برخیزی
همه برمی‌خیزند».
هیهات که برنخیزیم!
«من اگر بنشینم
تو اگر بنشینی
چه کسی برخیزد؟
چه کسی با دشمن بستیزد؟
چه کسی
پنجه در پنجه هر دشمن دون
آویزد
دشت‌ها نام تو را می‌گویند
کوه‌ها شعر مرا می‌خوانند»
آری «کوه باید شد و ماند
رود باید شد و رفت
دشت باید شد و خواند».
برخیز تا جهان، تماشا کند دست‌های مهربانی‌مان را در دست هم! خمیازه روزهای غفلت را خوابیدن بس است. ما باید «دست در دست هم دهیم به مهر».
مبادا روی برگردانی؛ تنها خواهیم ماند!
«سخن از
متلاشی شدن دوستی است
و عبث بودن پندار سرورآور مهر».
دست‌هایت را به من بسپار! با من بیا، با من بمان و با من، بلندتر از همیشه آزادی را بخوان.
چراغ یک‌رنگی
علی خالقی
سرتا به پا ترنم و لبخند است این آفتاب روشن رویایی
مردی در انتهای غروب آمد در دست او چراغ اهورایی
هر کس که زیر بیرق اسلام است از یک نفس سرشته شده جانش
چون قبله و کتاب و خداوندش یکتا شده است با دم یکتایی
آوای روح بخش قرآن، فضا را پر کرده است؛ کلماتی اهورایی که شولای نور و نیک بختی را بر چادر سیاه ظلمت کشیده است.
ملایک، چراغ یک‌رنگی و یگانگی را بر خانه‌های برافراشته با «اللّه‌ اکبر» هدیه می‌دهند.
آفتاب، این همه روشنی را رشک می‌برد و زمین، بر قدم‌های محکم مسلمانانی که دست در دست هم خدا را می‌خوانند، تکیه داده است.
ملایک، با چراغ وحدت می‌آیند و شیاطین، علم تفرقه را بر زمین می‌اندازند و می‌روند.
روزگاری که جهل بر سینه‌های اهل زمین خانه داشت، به سر آمد؛ چون رسولی از سوی خدا خورشید را به دل‌های تاریک بخشید و آنان را به یک قبله واحد فراخواند.
کتاب مقدس آورد و با یک آیین، آشنا کرد. بر یک سجاده به نماز ایستاد تا همه از او پیروی کنند و چون او نماز بگذارند و روزه بگیرند و به حج بروند و… .
فریاد وحدت سرداد تا تمام بیداران عالم، زیر بیرق او جمع شوند و لوای بیدادگرانه او را طنینی دوباره دهند.
چراغ «و اعتصموا بحبل اللّه‌ جمیعا و لا تفرقوا» در دست گرفت و ریسمان هدایت را برای افتادگان در دره سیاه جهل و نابودی رها کرد تا مگر به سوی نور بیایند، خفتگان تاریکی.
آیینه هم
حسین امیری
تو از نگاه من آمده‌ای؛ از شهری که از تکه‌های دل من دروازه‌اش را ساخته‌اند.
از جاده‌ای می‌گذری که هر دو سرش به شهر ما می‌رسد.
تو هم‌وطن باور من هستی که مرز ملت‌ها را آیینشان مشخص می‌کند و من و تو هم‌وطن آیینمان هستیم. من و تو مسلمانیم؛ پرده‌ها را باید درید، حجاب‌ها را باید کنار زد، مرزها، شایسته شکستند.
من و تو به قیمت با هم بودن، کشور دل‌ها را فتح خواهیم کرد.
قصه من و تو، قصه دو انسان نیست، قصه دو هم‌وطن نیست، قصه دو شهروند نیست؛ قصه من و تو، قصه یک جان است که در تمام کالبدهای یک میلیارد قلب تپنده جاری است. اگر به ندای هم گوش فرادهیم، اگر به درد هم بسوزیم، اگر شب‌ها را بی‌خبر از هم سر بر بالین ننهیم، ما یک میلیارد انسان یک دلیم. ما سربازان قرآنیم و آیه‌های نبوت محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله .
ما راهمان از آبادی قرآن می‌گذرد و کاروان حمیتمان، از سرچشمه نبوت آب می‌خورد؛ باید از ستاره‌های سیره رسول خدا و خاندانش، راهمان را بجوییم!
دست‌هایم را بگیر؛ در گرمای دستان تو، دستان بریده جعفر بن ابی‌طالب را می‌جویم و در خلوص کلامت،های و هوی روز برادری را، آن‌گاه که مهاجر و انصار، برادران هم شدند تا رسیدن به بصیرت توحید.

زلال قلم
ما را به درّه‌اى هدایت کردند!
فریب خورده بودیم!
چون مى‌خواستیم صعود کنیم، نه سقوط.
همه با هم یکى شدیم و تصمیم گرفتیم از درّه به سمت بالا برویم.
رفتیم؛ ولى ناگهان
توفان تفرقه وزیدن گرفت!
قصد داشت ما را از هم جدا کند
و دوباره به درّه پرتاب کند.
اما با چنگ زدن به ریسمان محکم الهى
از تفرقه نجات یافتیم.
و ما صعود کردیم
با ریسمان الهى….
وَاعتَصِموا بِحَبْلِ اللّه جمیعا وَ لا تَفَرَّقُوا…
تجلی همبستگی اسلامی
محبوبه زارع
به نام خداوندی که تمام کائنات را با هدف واحدی، در جهت خدمت به انسان آفرید و انسان را برای توحید خویش.
قبله، بهانه‌ای شد برای وحدت مسلمانان و اسلام آمد تا تجلّی همبستگی و یگانگی باشد. خدا این پیام را در معنای خلقت جریان داده است که اگر انسان‌ها با هم به وحدت نرسند، توحید پروردگار چگونه اتفاق خواهد افتاد؟! چگونه ممکن خواهد شد؟! و این سؤالی است بی‌پاسخ!
عالم امکان، بر محوریت یک خورشید، روشنایی می‌گیرد. شاید طلوع هر روزه خورشید، تذکر پیام ممتد خداوند به کائنات باشد؛ آن‌گاه که فرمود: «همگی به ریسمان الهی چنگ زنید و از هم فاصله نگیرید!»
رسول خاتم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ، برای تکمیل دین انسانی ظهور کرده است و ما، تجلی نهایی وحدت را در مبنای اسلام مشاهده کرده‌ایم. دیده‌ایم که حج، گسترده‌ترین تابلوی حضور در عرصه یکرنگی و وحدت است. دیده‌ایم که واجبات این آیین، در عین فردی بودن، جلوه کاملی از اجتماع گرایی است. دیده‌ایم که در ذات آن، فرد در یگانگی با جامعه معنا می‌شود و جامعه بدون یکی شدن افراد با هم، مصداق حقیقی ندارد.
دو بال
شیعه و سنی، دو بال اسلامند. مگر پرنده را با یک بال، مجالی برای پرواز هست؟! در دنیای هفت میلیاردی امروز، چیزی جز وحدت و هماهنگی این دو بال، آسمان اسلام را به افق سعادت اتصال نخواهد داد.
وحدت اسلام، نقطه ضعف دشمنان است و نقطه عطف سعادت مسلمانان، این نقطه را دریابیم، پیش از آن که دشمن آن را دریافته باشد!
دست در دست هم
عباس محمدی
دست‌هایت را به من بده تا چون پرستوهای عاشق، راهی آسمان هفتم شویم.
اگر با تو هم قدم شوم، خورشید، به سایه‌های سربلند ما تعظیم خواهد کرد.
اگر هم‌شانه‌ام شوی، بر شانه‌های جهان قدم خواهیم زد و روزهای جهان را مهمان مهر و مهربانی خواهیم کرد.
اگر دوستی من با تو گره نخورد، چگونه سرنوشت جهان را تغییر خواهیم داد؟!
آرامش من، در ثانیه‌هایی است که در کنار دوستی تو قدم می‌زنم و مهربانی تو زمانی‌ست که در کنار من، به دشمنی‌های جهانی می‌خندی.
نگذرایم طعمه توفان شویم!
اگر نفسی از تو فاصله بگیرم، آفتاب روزهای خوشبختی‌ام، طعمه خفاش‌ها خواهد شد.
اگر دست وحدت من و تو نبود، هیچ جوانه‌ای در این دنیای به ظاهر متمدن، در باغ اسلام، نمی‌رویید.
مبادا فاصله، دیواری شود بین اسلام و حقیقت! بیا تا شانه به شانه هم، در جاده‌های روشن خورشید قدم بزنیم. با هم می‌توانیم تا آسمان هفتم قد بکشیم؛ راهی نمانده است.
به عهد خویش، وفادار می‌مانیم
من و تو، حاملان و حافظان پیمانی هستیم که با عشق، گره خورده است و سرنوشت جهان را استواری پیمان ابدی ما رقم خواهد زد.
ما به عهد خویش وفادار می‌مانیم. ما پیمان برادری‌مان را تا روز فراگیری عدالت و اسلام، حفظ می‌کنیم و راسخ بر این پیمان می‌مانیم. باشد که آفتاب اسلام، همه شب‌های جهان را روشن کند.
راه یکی؛ هدف یکی است
حسین امیری
کودکان مدینه، در مکتب ملای هدایت، درس ریاضی‌شان فقط عدد «یک» داشت. «یک» یعنی توحید، یعنی آن‌گاه که خدا یکی است، علم یکی و راه یکی است. پس دریغ از ما اگر یکی نباشیم! چگونه بر دو راه برویم، در حالی‌که راه، واحد است؟ چگونه برای دست یازیدن به دو هدف بکوشیم، وقتی مقصد یکی‌ست؟
زلف آشفته باد نباشیم که نسیم وحدت غبار جهل را زدوده و در دانشگاه محمد، کرسی یگانگی دایر است.
دریغ از امتی که دشمن دارد و وحدت ندارد!
اسلام، یعنی تیغ همیشه آخته در برابر کفر؛ یعنی کمان کشیده به‌سوی خال فریب و زنجیر ظلم.
اسلام، یعنی اینکه همیشه دشمنانی به نام ظلم و کفر، داری. اسلام، یعنی جهاد جاری جان انسان در مقابل شیطان آفاق وانفس، دریغ از امتی که مدام، دشمنش هست و دست وحدتش نیست.
مبادا گذر احد را رها کنید!
سربلندی بدر را بنگرید و خندق را! سرفرازی حنین را ببینید و خیبر را! وقتی دست همت را بر ریسمان وحدت حمایل کردید، بدر پدید آمد. وقتی دل به هم دادید، پشت نفاق شکست. سرگذر اُحد را رها نکنید و به‌سوی غنایم رنگارنگ مذهب سازی، نشتابید؛ که سراب دنیاست و حباب آخرت! مبادا دین را شقه شقه کنید! نکند خواهش نفستان، مذهبتان شود؛ زیرا هنوز بتگر باقی‌ست!
دریغ از یک و نیم میلیاد سطل آب!
هر روز، یک و نیم میلیارد از تکه‌های دلم، در سراسر گیتی آتش می‌گیرد.
هر هفته، دلم نماز جمعه غربت را در حوالی بیت‌المقدس می‌خواند و از دیوار صهیونیسم، با پای زخم می‌گذرد و هر ماه، در انفجاری در عراق، قسمتی از دلم آتش می‌گیرد و می‌سوزد؛ اما دریغ از یک و نیم میلیارد سطل آب که بر آتش ظلم ریخته شود!
دریغ از یک و نیم میلیارد مشت که بر حصار قدس کوبیده شود! دریغ از ما اگر یک و نیم میلیارد هستیم، ولی تنهاییم.

پیام‌های کوتاه:
کلامی رحمانی
«وَاعتَصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرقوا» کلامی رحمانی است که بر ضرورت حفظ وحدت و هم اندیشی مسلمین در امور تأکید می‌ورزد و همه نگاهها را متوجه یک نقطه می‌داند و آن توحید است.
عامل اقتدار حکومت اسلامی
برای اقتدار حکومت اسلامی و ایستادگی در برابر توطئه‌های دشمنان اسلام، «وحدت» مهمترین عامل موفقیت به حساب آمده و هرگونه کوتاهی در این راه سبب دوری از اهداف و آرمانهای بلند اسلام خواهد بود.
همه حول یک محور
پیامبران الهی که خود نیز از میان مردم برانگیخته شده‌اند، با اتّصال و ارتباط با مجاری وحی کوشیده‌اند تا آدمی را حول یک محور گرد هم آورند تا در پرتو وحدت کلمه، عظمت و اقتدار نظام الهی را به نمایش گذاشته شود و مردم به سعادت حقیقی دست یابند.
وحدت طلبی
با «تقریب مذاهب و ملل» و با «شعار وحدت‌طلبی» می‌توان جهان را به سوی «حاکمیت توحیدی» رهنمون کرد و بشر را از ظلمت و جاهلیت رهانید.
تأکید بر مشترکات دینی
اِحیای هویت اسلامی و صیانت از حرّیت انسانی در جهان با وحدانیت و تأکید بر مُشترکاتِ دینی امکان‌پذیر خواهد بود.
هوشیاری و وحدت
آنچه که تاکنون کشور ما و دین ما را از کینه دشمنان و دام صیادان و شیادان و شیاطین رها ساخت، تنها هوشیاری در قبال مسائل و اتحاد و یکپارچگی است.
ریشه عقب افتادگی
اختلافات ریشه عقب ماندگی‌ها و عقب افتادگی‌هاست و وحدت زمینه‌ساز پیشرفت و ترقّی در مسیر پیشبرد امور است، اگر قانونمداری حاکم گردد و مردم بر محور اتّحاد گام نهند هیچگاه متضرّر نخواهند شد.
نمود عینی وحدت
ولایت فقیه از موضوعاتی است که می‌توان آن را نمود عینی و مصداق حقیقی وحدت و اتفاق نظر جامعه اسلامی در مسئله حکومت دانست.
منشور وحدت آفرین
قرآن کریم قانون مدوّن و منشور جاودانه‌ای است. مسلمین جهان با تمسّک و توسّل به آن برنامه‌های زندگی فردی و اجتماعی خود تنظیم می‌کنند و به عنوان منشوری که وحدت آفرین و راهنمای بشر به سوی هدف و راه واحدی است قلمداد می‌شود.
پیوند برادران مسلمان
هفته وحدت، سرآغاز پیوند برادران مسلمان و تجلّی حضور یکپارچه مسلمین در عرصه‌های مختلف همکاریهای اجتماعی است؛ حفظ شعائر و پایبندی به دستورات و سفارشات مؤکد این دین آسمانی محور رشد و تعالی و آسایش اجتماعی مسلمین خواهد شد.
اصول مشترک
فرهنگ وحدت‌طلبی و مشارکت خواهی، زمینه ساز تقویت مسلمانان و اعتلا و سربلندی آنان در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه است. پس در تحکیم وحدت و تکیه بر مبانی اصولی و مشترک این دین الهی بکوشیم.
طرح دشمنان اسلام
دشمنان اسلام فهمیده‌اند که مؤثرترین راه نفوذ در کشورهای اسلامی شکستن زنجیره وحدت و یکپارچگی مردم هوشیار است چه آنکه در سایه یگانگی، هیچ قدرتی یارای مقابله و رویارویی با دژ مستحکم اسلام را ندارد.
زمینه ساز نابودی
تفرقه و دوئیت عامل شکست و زمینه ساز نابودی است. برای اجتناب از این آفتِ مهلک باید با نزدیک کردن دلها به یکدیگر و ایجاد رأفت و صداقت و وحدت، از غرق شدن در گردابِ هلاکت رهایی یافت.
منادی رستگاری
پیامبر گرامی اسلام، که منادی رستگاری و پیروزی بود، با وحدت آفرینی توانست قوای از هم گسسته مردم را جمع کند و با تقویت قوای لشکر اسلام، به مقابله با شرک و کفر و بی عدالتی‌ها بپردازد.
داناترین انسانها
داناترین انسانها، کسانی‌اند که از اختلاف با دوستان اجتناب کنند و بر توسعه مشترکات و کاهش اختلافات خود بکوشند تا با افزایش آگاهی‌ها و توان علمی و فکری در ساختن جامعه‌ای سالم و آباد تلاش نمایند.
ثمرات اختلاف
از ثمرات اختلاف، بدبینی و بدگمانی است و چنانچه انسانها عینک اعتماد به چشم بزنند چه بسا که می‌توان از بروز بسیاری از اختلافها جلوگیری کرد و با وفاق و یکدلی در کنار یکدیگر زندگی نمود.
ریشه جدال
تفرقه؛ ریشه جدال و زمینه ساز بحران در جامعه است و هر حرکتی که نشانی از تفرقه و جدایی در آن باشد، گامی به سوی نابودی و انهدام جامعه و نعمتهای الهی است.
زمینه ساز ظهور
این بسیج جهانی مسلمین (وحدت) است که زمینه ساز ظهور آخرین حُجّت الهی و تشکیل حکومتِ عدل جهانی خواهد شد.

منابع:
منبع:  راسخون
ماهنامه گلبرگ،مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش3
ماهنامه گلبرگ،مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش29، عبداللطیف نظری ـ امیر خوش نظر
ماهنامه گلبرگ،مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش62، عبداللطیف نظری
ماهنامه ادبی اشارات، مرکزپژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش48
ماهنامه ادبی اشارات، مرکزپژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش72
ماهنامه ادبی اشارات، مرکزپژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش83
ماهنامه ادبی اشارات، مرکزپژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش95
ماهنامه ادبی اشارات، مرکزپژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش107