نویسنده:سید محمد باقر آیت میردامادى
در این مقاله به نوروز در کتب فقهی و استدلالی پرداخته می شود.
1ـ در صفحه 30 مجلّد سوّم کتاب من لا یحضره الفقیه مرحوم صدوق نقل مى‌کند:
اتى علی علیه السلام بهدیه النیروز فقال علیه السلام ما هذا و قالوا یا امیر المؤمنین الیوم النیروز فقال علیه السلام اصنعوا لنا کل یوم نیروز، و روى انه قال علیه السلام نیروزنا کل یوم.
در روز عید نوروز براى حضرت على علیه السلام هدیه‌اى آوردند حضرت سؤال کردند: اینها چیست؟ عرض کردند: یا امیر المؤمنین امروز روز نوروز است و این هدیه به مناسبت نوروز است. حضرت فرمودند همیشه از این کارها بکنند هر روزتان نوروز باد. و روایت شده که حضرت فرمودند هر روز ما نوروز است.
2ـ و در صفحه 300 همان کتاب از امام صادق نقل مى‌کند که: مردى است داراى مقام و رتبه بزرگى و در روزهاى عید نوروز براى او هدایائى مى‌آورند و مى‌خواهند به وسیله آن هدایا به آن شخص نزدیک شوند و با او آشنا گردند آیا هدایا را بپذیرد یا نه؟ حضرت فرمودند: آیا اهداء کنندگان نماز مى‌گذراند. عرض کردم: آرى. حضرت فرمودند: آرى بپذیرد هدایا را و به آنها هم محبت کند و کمک نماید.
3ـ شیخ الطائفه محمد ابن الحسن الطوسى در التهذیب جلد 6 صفحه 678 عیناً همین حدیث را از امام صادق علیه السلام نقل مى‌فرماید.
4ـ در کتاب وسائل الشیعه نقل مى‌نماید:
و اتی على علیه السلام بهدیه النیروز فقال علیه السلام ما هذا فقالوا یا امیر المؤمنین الیوم النیروز فقال علیه السلام اصنعوا لنا کل یوم نیروزاً(1).
براى حضرت على علیه السلام هدایائى آوردند حضرت سؤال کردند اینها چیست؟ گفتند هدایا و تحفه‌هاى عید نوروز است حضرت فرمودند همه روزها این کار انجام گردد هر روزتان نوروز باد.
5ـ و در کتاب شریف دعائم الاسلام جلد 2 صفحه 326 مى‌فرماید:
و عنه علیه السلام انه اهدى الیه فالوذج فقال: ما هذا قالوا یوم النیروز قال فنیروزاً ان قدرتم کل یوم یعنى تهادوا و تواصلوا فی الله.
براى حضرت على علیه السلام اهدائى آوردند (فالوذج)، حضرت سؤال کردند اینها براى چیست؟ عرض کردند اهدائى روز نوروز است فرمودند: هر روز را اگر مى‌توانید نوروز قرار دهید یعنى هر روز اهدا کنید به یکدیگر و صله بنمائید در راه خدا.
بنا بر این از این چند روایت که در کتب فقهى و استدلالى علماء بزرگ و فقهاء عالیقدر نقل شده استفاده مى‌شود که در زمان حضرت على علیه السلام هم معمول بوده روز عید نوروز بدیدار یکدیگر مى‌رفتند و هدایائى هم براى بزرگان مى‌برده‌اند و حضرت على علیه السلام از آنها مى‌پذیرفته و آنها را نهى و منع نمى‌نموده و عملاً مردم را به این اعمال عاطفى و محبت آمیز تشویق مى‌فرموده‌اند و این تأیید عملى آن بزرگوار از این روز است.
ابوریحان بیرونى روز عید نوروز دست از کار مى‌کشید.
محدث بزرگوار قمى رحمه الله در کتاب «الکنى و الالقاب» جلد 1 صفحه 78 نقل مى‌فرماید:
«ابوریحان بیرونى» محمد ابن احمد الخوارزمى الحکیم الریاضى الطبیب المنجم المعروف کان فیلسوفاً عالماً بالفلسفه الیونانیه و فلسفه الهنود و برع فی علم الریاضیات و الفلک بل قیل انه اشهر علماء النجوم و الریاضیات و کان معاصراً لابن سینا و بینهما مراسلات و ابحاث کان اصله من بیرون بلد فى السند.
بعد از آنکه شرح مفصلى از حالات آن مرد بزرگ و دانشمند محقق نقل مى‌کند و مؤلفات او را نام مى‌برد و اشاره‌اى به مسافرتهاى او براى تحصیلات عالیه مى‌نماید مى‌نویسد:
انه کان مکبا على تحصیل العلوم منفتاً على التعقیب لا یکاد یفارق یده القلم و عینه النظر و قلبه الفکر و کان مشتغلاً فی تمام الایام السنه الا یوم النیروز.
آن مرد بزرگ بسیار در تحصیل علم جدى بود و دائماً مشغول به تصنیف و تألیف کتاب بود هیچگاه قلم از دست او نمى‌افتاد و چشمش از مطالعه کتب و دلش از فکر و تحقیق باز نمى‌ایستاد و تمام روزهاى دوره سال به مطالعه و تألیف و کارهاى علمى و تحقیقى اشتغال داشت و سرگرم بود مگر روز نوروز که آن روز را تعطیل مى‌کرد.
با توجه به اینکه ابوریحان مرد دانشمند و محقق دقیقى بوده و از نوابغ تاریخ به شمار مى‌رود و کسى بوده که عاشق مطالعه و تدریس و تألیف بوده است قطعاً تعطیل کردن او روز عید نوروز را نمى‌تواند بدون دلیل و جهت منطقى باشد و مى‌توان یکى از دلایل اعتبار عید نوروز را اهتمام آن مرد بزرگ به این روز دانست.
استحباب غسل در روز نوروز در کتب فقهى و اجتهادى
در اکثر کتب فقهى و استدلالى یکى از اغسال مستحبه، غسل روز عید نوروز مى‌باشد و در کتب روائى هم روایات زیادى درباره لزوم اهتمام به غسل در روز نوروز نقل شده است که به بعضى از آنها اشاره مى‌گردد:
1ـ در کتاب وسائل الشیعه جلد 2 صفحه 428 بابى را با عنوان: باب استحباب غسل یوم النیروز افتتاح فرموده و در باب روایتى نقل مى‌کند که محمد بن الحسن از معلى ابن خنیس از امام صادق علیه السلام در روز نوروز که حضرت فرمودند:
اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک
در روز عید نوروز غسل بنما و بپوش بهترین و پاکیزه‌ترین لباسهاى خود را.(2)
2ـ در کتاب المهذب که از کتب فقهى قدیمه است احمد ابن فهد از معلى ابن خنیس همین روایت را نقل مى‌نماید.
3ـ در کتاب مصباح المتهجد مؤلف این کتاب صفحه 591 نقل مى‌کند عن المعلى ابن خنیس:
عن مولانا الصادق علیه السلام فی یوم النیروز قال: اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب بالطیب طیبک.
امام صادق علیه السلام فرمودند وقتى روز نوروز رسید شما غسل کن و بپوش پاکیزه‌ترین لباست را و خود را خوشبو کن به بهترین عطرها.
4ـ در کتاب الجامع للشرایع صفحه 33 اغسال مستحبه را ذکر مى‌کند دنباله او اضافه مى‌فرماید : و غسل یوم نیروز الفرس و غسل المولود.
5ـ علامه حلى در کتاب القواعد جلد اول صفحه 3 مى‌فرماید:
یستحب الغسل للجمعه من طلوع الفجر الى الزوال و الغدیر و المباهله و عرفه و نیروز الفرس و غسل الاحرام.
مستحب است غسل روز جمعه از طلوع فجر تا اذان ظهر و غسل روز عید غدیر و روز مباهله با نصاراى نجران و روز عرفه و روز عید نوروز عجم و غسل احرام.
6ـ مرحوم شهید در کتاب الدروس صفحه 2 نقل مى‌فرماید: از جمله غسلهاى مستحب:
لیله الفطر و یومی العیدین و لیلتی نصف رجب و شعبان و یوم المبعث و المولد و الغدیر و الترویه و عرفه و الدحو و المباهله و النیروز لخبر المعلى.
از جمله غسلهاى مستحب، غسل شب عید فطر و روز عید فطر و عید قربان و شب نیمه رجب و نیمه شعبان و روز عید مبعث و روز ولادت حضرت رسول اکرم و روز غدیر و ترویه و عرفه و دحوالارض و مباهله و روز عید نوروز به جهت روایت معلى ابن خنیس مى‌باشد.
7ـ و در کتاب البیان صفحه 4 بعد از ذکر استحباب غسل جمعه و بحث مفصل پیرامون وقت انجام او مى‌فرماید:
و لیله الفطر و العیدین و المولد و المبعث و الغدیر و الدحو و المباهله و عرفه و الترویه و النیروز.
از جمله غسلهاى مستحب غسل شب عید فطر و روز عید فطر و قربان و روز ولادت پیامبر و مبعث آن حضرت و عید غدیر و روزهاى دحوالارض و مباهله و عرفه و ترویه و عید نوروز است.
8ـ در کتاب الذکرى مرحوم شهید در صفحه 23 مى‌فرماید:
و لیله نصف رجب و المبعث مشهوران و لم یصل الینا خبر فیهما و نوروز الفرس رواه المعلى بن خنیس عن الصادق علیه السلام.
از جمله اغسال مستحبه غسل نیمه رجب و 27 رجب مبعث پیامبر صلى الله علیه و آله مى‌باشد که مشهور است. ولى خبرى به ما نرسیده و همچنین مستحب است غسل روز نوروز، روایت نموده استحباب آن را معلى بن خنیس.
9ـ مرحوم شهید ثانى در کتاب «شرح لمعه» صفحه 34 نقل مى‌نماید:
و کذا یستحب الغسل للجمعه و العیدین و فرادى رمضان و لیله الفطر و لیلتی نصف رجب و شعبان و المبعث و الغدیر و المباهله و عرفه و نیروز الفرس.
و همچنین مستحب است غسل روز جمعه و عید فطر و قربان و روزهاى فرد رمضان و شب عید فطر و شب نیمه رجب و شعبان و عید مبعث و روز غدیر و مباهله و عرفه و نوروز عجم.
10ـ در کشف اللثام جلد 1 صفحه 11 مى‌فرماید:
و نیروز الفرس کما فی المصباح الشیخ و الجامع لقول الصادق علیه السلام فی خبر المعلى اذا کان یوم النیروز باغتسل «الخبر».
از جمله غسلهاى مستحب غسل عید نوروز عجم است همچنانکه در مصباح شیخ و جامع نقل کرده‌اند به واسطه فرمایش امام صادق علیه السلام در خبرى که معلى ابن خنیس از آن حضرت نقل کرده که حضرت فرمودند در روز نوروز غسل انجام ده.
11ـ در کتاب حبل المتین صفحه 80 نقل مى‌کند:
و هی غسل العیدین و المبعث و الغدیر و النیروز و الدحو و الجمعه و المباهله.
از جمله غسلهاى مستحب غسل روز عید فطر و عید قربان است و همچنین عید مبعث و غدیر و نوروز و دحوالارض و روز جمعه و مباهله با نصاراى نجران 25 ذى القعده الحرام.
12ـ در کتاب الحدائق جلد 4 صفحه 212 مى‌فرماید:
و منها الغسل یوم النیروز لما رواه الشیخ فی المصباح عن المعلى بن خنیس عن الصادق علیه السلام قال: اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک الحدیث.
یعنى از جمله غسلهاى مستحب غسل عید نوروز است به واسطه آنکه روایت کرده شیخ در مصباح از معلى بن خنیس از امام صادق علیه السلام که فرمودند وقتى روز عید نوروز رسید پس غسل کن و پاکیزه‌ترین لباسهایت را بپوش.
13ـ مرحوم علامه فهّامه شیخ محمد حسن در کتاب جواهر الکلام، جلد 5 صفحه 40 مى‌فرماید :
قلت و قد بقى زیاده على ما ذکرته و ذکر المصنف بعض الاغسال الزمانیه کغسل یوم دحو الارض و یوم نیروز الفرس و یوم تاسع ربیع و اما غسل النیروز فعلى المشهور بین المتأخرین بل لم اعثر على مخالف فیه لخبر معلى ابن خنیس عن الصادق المروى عن المصباح و مختصره اذا کان یوم النیروز فاغتسل الخبر.
باقى مانده است علاوه بر آنچه را ذکر کردیم بعضى غسلهائى که زمان معینى دارد مانند غسل روز دحو الارض و روز نوروز عجم و روز نهم ربیع الاول و اما غسل روز عید نوروز بنابر مشهور بین علماء متأخرین مستحب است و من به فتواى مخالفى در این مورد دست نیافتم بلکه همه متأخرین اتفاق دارند بر استحباب غسل در روز نوروز به واسطه روایتى که معلى ابن خنیس از امام صادق علیه السلام نقل کرده و در کتاب المصباح ضبط شده و مختصر آن روایت این است که حضرت صادق علیه السلام فرمودند وقتى روز عید نوروز آمد تو غسل بنماى.
و دنباله این مطلب مرحوم صاحب جواهر روایت معلى ابن خنیس را به طور تفصیل ذکر مى‌کند و در خاتمه مى‌فرماید:
و لا وجه للمناقشه بعد ذلک فی السند و غیره کما لا وجه للمعارضه بما عن المناقب.
هیچ وجهى براى مناقشه کردن در سند و غیر سند این روایت معلى ابن خنیس نیست (یعنى سند روایت صحیح است)، کما اینکه وجهى براى تعارض بین این روایت و روایت منقول در مناقب که از امام موسى بن جعفر علیه السلام نقل مى‌کند، ندارد.(3)
زیرا این روایت منقول از موسى ابن جعفر قصور از اداء مطلب دارد و صراحت ندارد و علاوه بر این حمل بر تقیه شده است کما اینکه عده‌اى از فقهاء، همین مسئله احتمال تقیه را در مورد این حدیث داده‌اند و اجمالا مرحوم صاحب جواهر از روایت معلى بن خنیس دفاع مى‌کند و فضیلت و برترى روز نوروز را ثابت و استحباب غسل را در آن روز فتوى مى‌دهد.
14ـ مرحوم شیخ بهاء الدین عاملى در کتاب جامع عباسى (صفحه 11) که رساله عملیه ایشان بوده است مى‌فرماید:
یازدهم از غسلهاى مستحب غسل روز نوروز است.
15ـ مرحوم سید الفقهاء و المجتهدین آیت الله العظمى سید محمد کاظم طباطبایى در عروه الوثقى جلد 1 صفحه 461 مى‌فرماید:
الحادى عشر الغسل یوم النیروز
یازدهم از غسلهاى مستحب غسل روز عید نوروز است.
16ـ در کتاب شریف المتهجد نقل مى‌کنند:
روى المعلى بن خنیس عن مولانا الصادق علیه السلام فی یوم النیروز قال اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک و تکون ذلک الیوم صائما.. الخبر.
معلى بن خنیس از امام صادق علیه السلام نقل کرده که حضرت فرمودند: در روز عید نوروز غسل کن و پاکیزه‌ترین لباست را بپوش و خود را معطر کن به بهترین عطرها و در این روز روزه بگیر.
استحباب روزه در روز عید نوروز در کتب فقهى و استدلالى
1ـ و یستحب فیه الصیام و الصلاه اربع رکعات بعد صلاه الظهرین و یسجد بعدها و یدعو بالمرسوم یغفر له ذنوب خمسین سنه.(4)
مستحب است در روز نوروز روزه گرفتن و خوانده چهار رکعت نماز بعد از نماز ظهر و عصر و بعد از نماز سجده کند و دعاء نماید خداوند گناهان پنجاه ساله او را مى‌آمرزد.
2ـ و منها صوم یوم النیروز لما رواه الشیخ فی المصباح عن المعلى بن خنیس عن الصادق علیه السلام قال اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب بالطیب طیبک و تکون ذلک الیوم صائماً(5).
از جمله روزه‌هاى مستحب روزه روز نوروز است همچنانکه شیخ در مصباح از معلى ابن خنیس نقل نموده است امام صادق علیه السلام فرمود هنگامى که روز نوروز رسید پس غسلى بنما و پاکیزه‌ترین جامه‌هاى خود را بپوش و به بهترین بویها خود را خشبو گردان و در این روز روزه بگیر.
3ـ و منها صوم النیروز لامر الصادق علیه السلام به و منها الصوم لقضاء الحاجه کما یظهر ممن تتبع الاخبار(6).
از جمله روزه‌هاى مستحب روزه روز نوروز است بواسطه دستور امام صادق علیه السلام و از جمله روزه براى برآورده شدن حاجات است چنانچه از تتبع استفاده مى‌شود.
4ـ و منها صوم یوم النیروز للمروى فی مصباح المتهجد(7).
از جمله روزهائى که روزه‌اش مستحب است روزه عید نوروز است چنانچه در مصباح روایتى نقل شده است:
5ـ کما یستفاد من النصوص ثبوت التأکد فی غیر ذلک (اى تأکد الصوم) کالنیروز من النصوص ثبوت التأکد فی غیر ذلک (اى تأکد الصوم) کالنیروز و اول یوم من المحرم و ثالثه و سابعه و التاسع و العشرین من ذى القعده(8).
چنانچه استفاده مى‌شود از روایت تأکید زیاد فرموده در مورد استحباب روزه در غیر از مواردى که ذکر شد مانند روزه عید نوروز و روزه اول محرم و سوم و هفتم و بییست و نهم ذى قعده الحرام.
6ـ اقسام الصوم اربعه نکتفی من هذا الفصل بذکر بعض المسائل اللتی هی مورد للخلاف. اقسام الصوم اربعه: واجب و ندب و مکروه و حرام. اما المندوب منه اقسام منها اول ذی الحجه، و منها یوم النیروز (9).
روزه بر چهار قسم است و در این فصل اکتفاء مى‌نماییم به ذکر مسائلى که مورد اختلاف است روزه داراى چهار حکم است واجب و مستحب و مکروه و حرام اما روزه‌هاى مستحب اول آنها روز اول ذى الحجه است و دیگر روزه روز عید نوروز است.
قطعاً چنین مردان بزرگ و محققین جهان است که قرنهاست کتابها و تألیفاتشان در حوزه‌هاى علمیه تدریس مى‌شود و مورد مراجعه و استفاده مراجع و مجتهدین و محققین حاضر است فتوا دادنشان به استحباب غسل و نماز و روزه و دعاهاى مخصوص در روز عید نوروز بدون دلیل متقن و مستند و محکم نمى‌تواند باشد و همین فتاوا دلیل بر اعتبار و احترام و امتیاز عید نوروز در اسلام است.
استحباب خواندن چهار رکعت نماز در روز نوروز در گفتار فقهاء و مراجع بزرگ شیعه
1ـ محمد ابن ادریس رحمه الله در سرائر نقل مى‌فرماید:
قال شیخنا ابو جعفر فی مختصر المصباح لیستحب صلوه اربع رکعات و شرح کیفیتها فی یوم النیروز الفرس.
شیخ طوسى در مختصر المصباح مى‌فرماید مستحب است چهار رکعت نماز در روز عید نوروز عجم خوانده شود.
و سپس کیفیت خواندن آن را بیان مى‌فرماید:
عن المعلى بن خنیس عن مولانا الصادق علیه السلام فی یوم النیروز قال: اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک و تکون ذلک الیوم طائماً فاذا طلیت النوافل و الظهر و العصر فصل بعد ذلک اربع رکعات تقرأ فی اول رکعه فاتحه الکتاب و عشر مرات انا انزلناه فی لیله القدر، و فی الثانیه فاتحه الکتاب و عشر مرات قل یا ایها الکافرون و فی الثالثه عشر مرات سوره التوحید و فی الرابعه عشر مرات معوذتین و تسجد بعد فراغک من الرکعات سجده الشکر و تدعوا فیها یغفر لک ذنوب خمسین سنه.(10)
از معلى ابن خنیس نقل مکند که امام صادق علیه السلام در مورد عید نوروز فرمودند: هنگامى که روز نوروز فرا رسید پس غسل بکن و بپوش پاکیزه‌ترین جامه‌هاى خود را و خود را به بهترین عطرها معطر گردان و در این روز روزه بگیر و همین که نماز نافله و ظهر وعصر را خواندى پس چهار رکعت نماز بخوان در رکعت اول بعد از سوره «حمد» ده مرتبه سوره «قدر» بخوان و در رکعت دوم بعد از سوره «حمد» ده مرتبه سوره «قل یا ایها الکافرون» را قرائت کن و در رکعت سوم ده مرتبه سوره مبارکه «توحید» را بخوان و در رکعت چهارم بعد از سوره «حمد» هر یک از معوذتین «سوره فلق و ناس» را ده مرتبه قرائت کن و سپس سر به سجده بگذار و سجده شکر به جا آور و براى آنچه از خدا مى‌خواهى دعا کن خداوند گناهان پنجاه ساله تو را مى‌آمرزد .
2ـ در کتاب شریف المهذب مى‌فرماید:
و یستحب فیه الصیام و صلوه اربع رکعات بعد صلاه الظهرین و یسجد بعدها و یدعوا بالمرسوم یغفر له ذنوب خمسین سنه(11).
مستحب است در روز عید نوروز روزه گرفتن و خواندن چهار رکعت نماز بعد از نماز ظهر و عصر و سپس سجده به جاى آوردن و دعاء بطور معمول کردن که این عمل باعث آمرزش گناهان پنجاه ساله خواهد گردید.
3ـ مرحوم شیخ بهایى در کتاب جامع عباسى صفحه 78 مى‌فرماید:
بیست و چهارم نماز روز نوروز است و آن چهار رکعت است و سلام، در رکعت اول «فاتحه الکتاب» یک نوبت و «انا انزلناه» ده نوبت، در رکعت دوم بعد از «فاتحه الکتاب» ده نوبت« قل یا ایها الکافرون»، در رکعت سوم بعد از سوره «فاتحه الکتاب» ده نوبت سوره «قل هو الله احد»، در رکعت چهارم بعد از «فاتحه الکتاب» هر یک از «قل اعوذ برب الفلق» و «قل اعوذ برب الناس» را ده نوبت و بعد از سلام به سجده رود و این دعاء را در سجده بخواند:
اللهم صل على محمد و آل محمد الاوصیاء المرضیین و صل على جمیع انبیائک و رسولک افضل صلواتک و بارک علیهم بافضل برکاتک و صل على ارواحهم و اجسادهم اللهم بارک على محمد و آل محمدو بارک لنا فی یومنا هذا الذی فضلته و کرمته و شرفته و عظمت خطره اللهم بارک لی فیما انعمت به علی حتى لا اشکر احداً غیرک و وسع علی فی رزقی یا ذا الجلال و الاکرام.
و وقت این نماز بعد از اتمام نماز ظهر و عصر و نافله آن است که در اول وقت گذارده شود .
استحباب پوشیدن لباس نو و زیبا در روز نوروز در گفتار مجتهدین بزرگ شیعه
1ـ در کتاب شریف وسائل الشیعه جلد 2 صفحه 428 و جلد 288 5 و جلد 7 صفحه 346 بابى را عنوان فرموده به این نام: «باب استحباب البس انظف الثیاب فى النیروز» و در این باب روایتى نقل مى‌فرماید از امام صادق علیه السلام که حضرت فرمودند:
روز عید نوروز غسل بکن و زیباترین و پاکیزه‌ترین لباست را بپوش و بهترین و معطرترین عطرها را استعمال کن.
2ـ در کتاب مصباح المتهجد صفحه 591 از امام صادق(ع) نقل مى‌کند که حضرت فرمودند:
در روز نوروز غسل بنما و پاکیزه‌ترین لباست را بپوش و با خوشبوترین عطرها خود را خوشبو بگردان.
3ـ در کتاب حدائق جلد 4 صفحه 212 مى‌فرماید:
اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک.
امام صادق(ع) فرمود همین که روز نوروز رسید پس غسل بکن و پاکیزه‌ترین لباست را بر تن کن.
4ـ شیخ انصارى در کتاب شریف طهاره صفحه 328 مى‌فرماید:
فاذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک.
همین که روز نوروز رسید پس غسل کن و پاکیزه‌ترین جامه‌هاى خود را بر تن کن و به بهترین و خوشبوترین بویها خود را خوشبو گردان.
مسلم است که پوشیدن لباس نو و پاکیزه همیشه و در همه جا لازم و جزء آداب اسلام است و اختصاص به عید نوروز ندارد. ولى فتوا دادن فقیه بزرگى مانند شیخ انصارى که افقه فقهاء در قرن اخیر است و کتب او در حوزه‌هاى علمیه تدریس و مورد مراجعه مراجع بزرگوار است . قطعاً دلیل بر امتیاز عید نوروز بر روزهاى دیگر است.
استحباب استعمال عطریات و خوشبو کردن خود در روز نوروز در گفتار مجتهدین بزرگ
1ـ در جلد 13 کتاب حدائق صفحه 380 مى‌فرماید:
عن الصادق علیه السلام قال اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک و تکون ذلک الیوم صائماً .. الحدیث.
2ـ و در جلد 4 حدائق صفحه 212 همین روایت عیناً نقل گردیده است.
3ـ در کتاب وسائل الشیعه جلد 7 صفحه 346 مى‌فرماید:
محمد ابن الحسن فی المصباح عن المعلى بن خنیس عن الصادق علیه السلام فی یوم النیروز اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک و تکون ذالک الیوم طائما .
4ـ در کتاب شریف المتهجد مى‌فرماید:
روى المعلى بن خنیس عن مولانا الصادق علیه السلام فی یوم النیروز قال: اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک.
معلى بن خنیس از امام جعفر صادق علیه السلام روایت کرده که حضرت فرمودند: هنگامى که عید نوروز فرا رسید پس غسل کن و پاکیزه‌ترین لباس خود را بپوش و به بهترین بوى‌ها خود را معطر ساز.
الهوامش:
.1 وسائل: جلد 12 / ص .213 و همچنین در ص 215 همین کتاب عیناً همین حدیث را از طریف دیگر نقل مى‌کند.
.2 و در جلد 5 صفحه 288 عیناً همین حدیث را نقل مى‌کند.
.3 (که روز عید نوروز منصور دوانیقى حضرت را دعوت کرد که حضرت بنشینند و مردم بدیدارشان بروند و هدایائى براى حضرت بیاورند حضرت فرمودند من اخبار جدم رسول خدا را بررسى کردم و از این عید خبرى ندیدم و این عید را عجم احترام مى‌کردند و اسلام او را محو کرد و محال است چیزى را که اسلام محو نموده من او را تجدید کنم ولى منصور گفت این امر سیاسى است و از شما تقاضا مى‌کنم دعوت مرا بپذیرید و امروز را بنشینید مردم بدیدار شما بیایند حضرت نیز پذیرفتند و آن روز را با مردم دیدار و ملاقات کردند.)
.4 المهذب: ج 1 / .191
.5 الحدائق: ج 13 / ص .38
.6 کشف الغطاء: ص .324
.7 المستند: ج 2 / ص .144
.8 جواهر الکلام: ج 17 / ص .113
.9 المستند: ج 17 / ص .299
.10 مصباح المتهجد: ص .591
.11 المهذب: ج 1 / ص .191
منبع: نوروز چه روزیست؟، سید محمد باقر آیت میردامادى
کاظم رفسنجانی
سلام . مطلب زیبایی بود . در بخش مذهبی سایت جوادیه فلاح منتشر شد. سپاس