پرسشگر گرامی ازدواج موقت ابعاد قابل بحث فراوانی دارد، جهت اطلاع بیشتر شما به برخی از مباحثی که در این زمینه مطرح است اشاره می کنم:
1. پیشینه ازدواج موقت. 2. آیات و روایات آن.3. موافقین و مخالفین این ازدواج. 4. شرایط فقهی. 5. ازدواج موقت در سیره ائمه ـ علیه السلام ـ . 6. آسیب شناسی زنان و مردان در این ازدواج. 7. نگرش عموم و فرهنگ رائج. 8. موضع های سیاسی و فیمنیستی. 9. اخلاق و تربیت دینی در ازدواج موقت و… 10. موانع ازدواج موقت.
در مورد شرایط کلی و شرعی ازدواج موقت، باید گفت این مسئله یکی از سنت های اسلام است که در زمان پیامبر به صورت فرهنگ اسلامی درآمد، اما متأسفانه در دوران خلیفه دوم این امر حرام شد و ضربه ای سخت به این موضوع وارد شد و از آن زمان تا به حال جامعه اسلامی در این موضوع با مشکل روبرو بوده است. ازدواج موقت دو وجه دارد الف: ازدواج موقت با زن طلاق گرفته یا بی شوهر ب: ازدواج موقت با دختر باکره؛ ما سعی می کنیم در این پاسخ به هر دو وجه مسائل آن در حد مقتضای حال بپردازیم.
الف: ازدواج موقت با زن طلاق گرفته یا مطلقه
ازدواج موقت در این صورت آن است که زن بالغ و رشید مسلمان یا اهل کتاب خود را به ازدواج موقّت مردی در آورد و مانع از ازدواج آن زن هم وجود نداشته باشد (مانع سببی و نسبی و یا رضاعی (شیر خوارگی) که به موجب آن طبق شرائطی با هم محرم می شوند یا شوهر داشتن و یا در عدّه بودن و غیره)[1] (برای اطلاع بیشتر به کتبی که در آخر بحث معرفی می شود و همچنین توضیح المسائل مرجع خودتان رجوع کنید.)
چنین زنی خود را در مدت معین و مهر معین و با قراءت صیغه مخصوص عقد که واجد شرایط صحّت عقد شرعی باشد، به ازدواج فرد مقابل در می آورد. مدّت عقد باید کاملاً معیّن باشد و به مجرد پایان خطبه عقد آن زن و مرد حلال می شوند و تا پایان مدّت مقرّر در متن عقد حالت زناشویی ادامه دارد و در پایان بی آنکه صیغه مخصوص طلاق قرائت شود، آن زن و مرد از هم جدا می شوند. و یا مطابق روایات وارده و همچون برخی از عقود دیگر مرد می تواند قبل از موعد مقرّر و پایان وقت، از مدّت باقی مانده چشم پوشی کند و بر زن ببخشد. پس از پایان وقت یا بخشیدن مدت زمان باقی مانده چنانچه زن به سن یائسگی نرسیده باشد باید عده نگه دارد و آن 45 روز می باشد.
زنان باردار در ازدواج موقت همانند زنان در عقد دایم، عده شان زمان زایمانشان است و عدّه وفات نیز همچون زن در عقد دایم است که سه طهر می باشد.
ب: ازدواج موقت با دختر باکره
در سنت اسلامی در عین اینکه ازدواج دختر به نظر شخصی او بستگی دارد، لازم است با پدر یا جد پدری نیز مشورت شود و اجازه آنان نیز گرفته شود. لزوم رضایت پدر به عقیده اکثر فقهای اسلامی امری است واجب که این امر در کل به مصلحت دختران است پس در صورتی می توان با دختر باکره ازدواج موقت کرد که پدر یا جد پدری وی اجازه دهد و در غیر این صورت ازدواج موقت میسر نخواهد بود، مگر اینکه دختر پدر و جد پدری نداشته و رشید باشد (به حدی رسیده که خیر و صلاح خود را می داند.) که در این مورد دیگر نیاز به اجازه کسی ندارد و در صورتی که دختر تشخیص می دهد که ازدواج موقت برای او خوب است می تواند ازدواج کند، که چنین مواردی هم بسیار کم اند.
در پایان باید گفت که ازدواج موقت راهی برای سر پوش گذاشتن بر غرائز جنسی و سرکوب این غرائز در مواقع ضرورت می باشد، خصوصاً برای مردانی که ازدواج کرده اند و به مسافرتهای طولانی می روند و از همسر خود دور می شوند؛ البته آن هم با رعایت مسائل اخلاقی و بهداشتی و… یعنی برای فردی که این شرائط را دارد و با آسیب شناسی ازدواج موقت کاملاً آشنایی دارد جائز است در چهارچوب شرع، عرف، و عقل چنین ازدواجی برای حفظ ایمان خود داشته باشد.[2]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. ازدواج موقت نشر سوره مهر محمد حسین زینالی معل، تهران، 1377.
2. ازدواج موقت در اسلام، ناشر مجمع علمی اسلامی، مرتضی عسگری، ترجمه محمد جواد کرمی، تهران، 1377.
3. ازدواج موقت و گذرا بحران، ناشر قادر، محمد جزایری، تهران، 1381.

پی نوشت ها:
[1] . علایی خراسانی، علی اصغر، آیین ازدواج و همسرداری، از دیدگاه اسلام، چاپ اول، ص 182.
[2] انصاریان، حسین، نظام خانواده در اسلام، انتشارات ام ابیها، چاپ چهاردهم، 1379، ص 275.