اول: چهار سال است ازدواج کردهام و حاصل ازدواجمان پسر 4 ماههای است، از شوهرم راضی هستم، تمام شئونات دین را رعایت میکند و سخت مقید به دین است. مشکل ما این است که میخواهیم مستقل شویم ولی چون هزینه پدر، مادر، خواهر و برادر او را پرداخت میکنیم توان مالی نداریم و وقتی پیشنهاد وام به ایشان میکنم در جواب میگوید که وام از لحاظ شرعی اشکال دارد و لوازم قسطی هم همینطور. به نظر شما در این روزگار بدون وام انسان میتواند به جایی رسد؟
ابتدا به شما تبریک میگویم که شوهری با این خصوصیات اخلاقی و روحیه مذهبی دارید. خداوند فرزند شما را که یگانه سرمایه عمر شما است برایتان نگه دارد و این توفیق را به شما عنایت کند که اورا درست تربیت کنید.
رضایت از زندگی و از شوهر بسیار مهم است، اینها همه ویژگیهای مثبت و امور ارزشمندی هستند که در زندگی شما وجود دارد باید خداوند را سپاسگز ار باشید. خیلی از زن و شوهرها هستند که مشکلات خانوادگی دارند، از یکدیگر راضی نیستند، مشکل اقتصادی دارند، از نداشتن بچه رنج میبرند، شوهر معتاد است و… شما که این مشکلات را الحمدلله ندارید باید سعی کنید در مسایل جزیی هم با یکدیگر تفاهم داشته باشید.
در مورد وام باید عرض کنم که گرفتن وام از نظر شرعی اشکال ندارد، لوازم قسطی هم همینطور. امّا در کتابهای اخلاق و روایات به قناعت توصیه شده است. مراد از قناعت این است که انسان با آنچه دارد بسازد و دست خود را به سوی دیگران دراز نکند. امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «مَنْ قَنَعَ بِما رَزَقَهُ اللهُ فَهُوَ مِنْ اَغْنَی النَّاسِ»[1] کسی که به آنچه خدا روزیاش کرده قانع باشد، از بینیازترین مردم است.
البته توجه داشته باشید که قناعت به معنای این نیست که انسان دست از تلاش و کار و کوشش بردارد و زندگی سخت و طاقت فرسا را تحمل کند، بلکه مراد این است که در عین تلاش و کوشش تا میتواند به حداقل امکانات موجود و مورد نیاز اکتفا کند. حال با توجه به این نکته اخلاقی، توصیه ما به شما خواهر گرامی این است که اگر میتوانید با سرمایه خود زندگی معمولی و آبرومندانهای داشته باشید، به همان مقدار قناعت کنید، چه ضرورتی دارد که حتماً وام بگیرید و خود را مدیون بسازید. امّا اگر واقعاً مشکل اقتصادی دارید و با گرفتن وام میخواهید سرمایهای برای خود درست کنید یا یکی از نیازهای اولیه و ضروری خود را برآورده سازید، گرفتن وام هیچ اشکالی ندارد. در این صورت بهتر است این موضوع را به گونهای با شوهرتان مطرح کنید که ایشان بپذیرد. رعایت احترام و ادب، برخورد شایسته و استدلال منطقی از جمله عوامل و راهکارهایی هستند که میتواند در پذیرش یک پیشنهاد مؤثر واقع شود. امید است با توجه به این نکات بتوانید در این زمینه با هم به توافق برسید.
دوم: زن و شوهر چه کار کنند تا از یکدیگر خسته نشوند و وقتی همدیگر را میبینند حرفی برای گفتن داشته باشند…؟»
این سؤال را از دو زاویه میتوان مورد بررسی قرار داد:
الف. برخی افراد کمتر اجتماعی هستند و در برخوردها و روابط اجتماعی با دیگران سعی میکنند کمتر چیزی بگویند و اظهار نظر کنند. این خصلت جزء شخصیت آنها میشود و وقتی ازدواج کنند هم کمتر به صحبت و راز دل میپردازند. این مسأله ممکن است در برخی موارد مشکل آفرین باشد.
ب. برخی افراد ممکن است از زندگی خود راضی نباشند و نظرات و دیدگاههای زن و شوهر با یکدیگر سازگاری نداشته باشد، در این صورت هم چون توافقی با هم ندارند، کمتر علاقه به محبت و حرف از خود نشان میدهند.
من نمیدانم در مورد شما کدام یک از این دو صورت صدق میکند. اگر مشکل شما ناشی از عادت گوشه گیری و کمرویی است و نه تنها با شوهرتان بلکه با دیگران هم همین گونه هستید، باید با تجربه و تمرین و استفاده از اصول روان شناسی مشکل کمرویی خود را درمان کنید. آن وقت احساس میکنید که حرف برای گفتن بسیار است و خیلی چیزهاست که هنوز نگفتهاید.
چگونه ممکن است انسان سالها با کسی زندگی کند، هدف مشترک و درد مشترک داشته باشد امّا حرفی برای گفتن نداشته باشد. امّا اگر فکر میکنید که با همسرتان توافق ندارید و از این جهت کمتر حرف برای گفتن دارید، سعی کنید دیدگاهها و نظرات خود را با یکدیگر نزدیک کنید. اینکه پرسیدهاید «چه کار کنیم که دوست داشتنمان مانند روزهای اول باشد.» یگانه راه این مسأله این است که اخلاق اسلامی را رعایت کنید. ابراز محبت نسبت به یکدیگر در زندگی زناشویی بسیار اهمیت دارد. احساس قدردانی و قدرشناسی و تشکر از زحمات همسر، نشانی از جلوههای رفتار محبت آمیز است. از دیگر رفتارهای محبت آمیز همسران که میتواند زندگی را با نشاط و رضایت بخش سازد، همدلی و همراهی است. همدلی همسران یعنی هم پیمان شدن در پیمودن مسیر زندگی مشترک.
سؤال سوم: اگر با مادر شوهر زندگی کنیم چه رفتاری داشته باشیم که نه حق خود انسان از بین برود و نه مادر شوهر از دست انسان ناراحت بشود؟
راهکارهای موثر در برخودر با مادر شوهر
در این زمینه هم باید اخلاق اسلامی را رعایت کنید. برای اینکه خوب این مسأله برایتان جا بیفتد باید به این چند نکته توجه داشته باشید:
1. مادر شوهر حکم مادر شما رادارد. همانطور که احترام مادر خودتان را حفظ میکنید، سعی کنید احترام ایشان را هم حفظ کنید.
2. همه ما دوران پیری را پیش رو داریم، در این دوره مشکلات بسیاری برای انسان ممکن است پیش بیاید. افراد در این سن کم حوصله میشوند، بهانه گیری میکنند، در کارهای دیگران دخالت میکنند و… اینها همه از عوارض و پیامدهای پیری است، اگر میبینید مادر شوهرتان این گونه با شما برخورد میکند، باید شما شرایط سنّی او را در نظر داشته باشید.
3. بعد از چند سالی خود شما هم در این دوره سنی قرار میگیرید، انسان همانگونه که با پدر و مادر و فامیل خودش برخورد میکند، ممکن است فردا فرزندان انسان همان گونه با خود وی برخورد نماید. اگر برخورد شما خوب و شایسته باشد، خداوند پاداش عمل شایسته شما را در دنیا نشان خواهد داد. از سوی دیگر رفتار شما الگویی خواهد شد برای فرزندتان و همانگونه برخورد خواهد نمود. بنابراین سعی کنید با ایشان کاملاً برخورد شایسته و مناسب داشته باشید و ایشان را تحمل کنید.
معرفی منبع جهت مطالعه بیشتر:
1. سید علیرضا فاخری، اخلاق خانواده، مرکز تحقیقات سپاه، چاپ اول، 1378.
پی نوشت:
[1] . کلینی، محمد ابن یعقوب، الاصول من الکافی، بیروت، 1401 هـ، ج 2، ص 139.
