از ویژگی های ذاتی انسان حُب ذات و میل به کمال است این خصیصه او را به سوی جلب منفعت و خوب و سالم زیستن سوق می دهد. زندگی خوب و سالم راهی است که افراد از طریق آن به تکامل معنوی و ارزش های انسانی دست می یابند و احساس نشاط و سرزندگی می کنند. بنابراین میل به داشتن زندگی خوب و سالم در نهاد و فطرت انسان نهفته است و برای بقای انسان ضروری است. همه انسانها دوست دارند که خوب زندگی کنند و نام نیک از خود بر جای بگذارند. نکته ای که در اینجا وجود دارد این است که زندگی خوب و سالم با توجه به دیدگاهها و رویکردهای گوناگون معنای مختلف به خود گرفته و هر کسی برداشت ویژه ای از آن دارد. حتی کسانی که به اعتقاد ما منحرف هستند و در عیش و عشرت به سر می برند، خوب زیستن را دوست دارند و مدّعی هستند که زندگی خوب و سالم همان است.[1]
از آن چه بیان شد به این نتیجه می رسیم که داشتن زندگی خوب و سالم یکی از نیازهای خوی انسان و مقتضای طبع هر فرد است.
زندگی خوب و سالم در اندیشه های غیر دینی، یعنی داشتن سلامت جسمی و روانی و بهره مندی از ابزار و امکانات لازم و مورد نیاز برای زندگی. اما در گستره دین مبین اسلام زندگی خوب و سالم با مذهب و خالق یکتا ارتباط دارد. از این رو است که پیامبر گرامی اسلام ـ صلی الله عَلیهِ وَ اله و سَلَم ـ زندگی خوب و سالم را در داشتن اخلاق نیک، قلب خاشع و زبانی که به ذکر و یاد خدا باشد.»[2] می داند. زندگی خوب و سالم در سایه تلاش پیگیر و مبتنی بر شناخت و باورهای صحیح حاصل خواهد شد و اگر چه عوامل درونی هم چون وراثت و عوامل محیطی زمینه ساز خوشبختی هستند، اما این موارد، عوامل اصلی خوشبختی و رسیدن به زندگی انسانی محسوب نمی شوند، بلکه کمال واقعی انسان در سایه اراده و تلاش وی امکان پذیر است.
افرادی که زندگی خوب و سالم دارند از سلامت روانی برخوردارند و به اعتقاد روان شناس معروف، «مازلو» به خود شکوفایی رسیده اند.
مازلو نیازهای انسان را طبقه بندی نموده و معتقد است که انسان هر اندازه بتواند این نیازها را ارضا کند، از سلامت روانی بیشتر و زندگی سالم تری برخوردار می شود. سلسله مراتب نیازهای انسان از نظر مازلو به این صورت است:
ـ نیاز به خود شکوفایی
ـ نیاز به احترام-ازجانب خودودیگران
ـ نیاز به عشق و تعلق داشتن
ـ نیازهای ایمنی-امنیت،نظم وثبات
ـ نیازهای نیزیولوژیکی ـ غذا،آب و…
تمامی این نیازها که به صورت فطری در انسان وجود دارد، در نیل به زندگی شایسته و سالم کمک می کند. طبق نظریه مازلو داشتن زندگی سالم در انسان یک نیاز فطری است. انسان فطرتاً علاقمند است که به سوی خودشکوفایی گام بردارد.[3]
با توجه به آن چه بیان شد، پاسخ سؤال شما که چرا انسان به زندگی خوب و سالم نیاز دارد، روشن گردید، اما اگر خواسته باشیم راه رسیدن به زندگی خوب و سالم را بشناسیم یا بدانیم که افراد سالم دارای چه ویژگی ها و خصوصیاتی هستند، این دو موضوع اگر چه بی ارتباط با سوال شما نیست، اما جدای از آن است و طرح آن لازم به نظر نمی رسد. امید است پاسخ سوال خود را دریافت کرده باشید. اگر مطلب دیگری مورد نظر شما است که از عنوان سؤال به روشنی دانسته نمی شود. در نامه بعدی آن را مطرح نموده و با ما در میان بگذارید.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. سید مجتبی موسوی، رسالت اخلاق در تکامل انسان، دفتر تبلیغات اسلامی، 1376.
2. امان الله خلجی، تربیت روان با استفاده از اصول شناختی و رفتاری، نشر فرا روان، 1381.
3. مازلو، انگیزش و شخصیت، ترجمه: محمد رضوانی، آستان قدس رضوی، 1372.
پی نوشت ها:
[1] . اُسوه بلوغ، ترجمه مرجان فرجی، انتشارات فردوسی، 1380، ص 23 ـ 28، 211.
[2] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، ج93، ص 311.
[3] . روان شولتز، نظریه های شخصیت، ترجمه: یوسف کریمی و همکاران، نشر ارسباران، 1378، ص 361 ـ 363.