گوناگونی و تفاوت شگرف در نعمتهای خدا و مخلوقات او وجود داشته و دارد و هیچ کدام از این تفاوتها بیحکمت نیست. انسانها نیز با اینکه همه انسانند، همه از یک ریشهاند و همه از یک پدر و مادر آفریده شدهاند، با همدیگر اختلاف شدید دارند و مثل هم نیستند. مسأله اختلاف در قیافه، طرز تفکر و بینش اصولاً بین افراد بشر و به خصوص زن و شوهر در زندگی زناشوئی، به سادگی مشهود است و جلب نظر میکند و این اختلاف در زندگی اگر زیاد نباشد و به حدّ ناهنجاری نرسد مطلوب است و مزه زندگی به حساب میآید و باعث رشد و بالندگی است.
زندگانی چیست؟ نقشی با خیال آمیخته
راحتی با رنج و شوری با ملال آمیخته
ولی در صورتی که مقدار آن بیش از اندازه باشد، همسران باید تلاش کنند منشأ اختلاف را شناسایی کرده و آن را زائل کنند و دوستی و صفا و تفاهم را جایگزین آن نمایند و زندگی را با تدبیر و خرد خویش سر و سامان دهند و نه این که هر روز آن را با ندانم کاری خود یا با تدابیر عجولانه ویران کنند. موارد عمده منشأ اختلاف در خانواده عبارتند از:
1. بیملاحظگی و غفلت:
یک سری باورهای نادرست وگاهی خیال پروری و رؤیا پردازی قبلی درباره ازدواج، باعث بروز ناسازگاری میشود و همسران را از وظایف اصلی خود غافل میکند. مثلاً هر گاه زنی نسبت به همسرش بیتفاوت یا بهانهگیر شود و دیگر کوشش نکند که برای او سرچشمه الهام باشد طبیعتاً دل شوهر، برای هیجان روزهای اول آشنایی میتپد و بیقرار و ناراضی میشود.
2. اختلاف فرهنگ دو خانواده:
گاهی منشأ اختلاف تفاوت فرهنگی دو خانواده است و هیچ کدام راضی نیستند از آداب و رسوم خود کوتاه بیایند و لذا در این میان عروس و داماد فدا میشوند. پس زن و شوهر باید مواظب باشند که زندگی خود را فدای اختلاف خانواده نکنند و در این میان نقش درایت و کاردانی زن خانه مضاعف است.
3. تفاخر به اصل و نسب:
گاهی اختلاف به خاطر تفاخر به اصل و نسب است و زن و شوهر هر کدام به اقوام خود مینازد و فخر میفروشد و این باعث کدورت میشود. و لذا راه چاره این است که همسران واقع بین باشند و معیارهای اسلامی و معنوی را ملاک بدانند و فرامموش نکنندکه کسی در اسلام ارزشمندتر است که تقوای بیشتر داشته باشد و در این قسمت هم نقش خانم خانه دو چندان است و میتواند با صبر و شکیبائی و با توکل به ایمان و عنایات الهی این مشکل را برطرف سازد.[1]
4. بیتوجّهی به حسّاسیتهای همسر:
میدانیم که انسانها تفاوتهای عمدهای با همدیگر دارند، بعضی مؤدبند، بعضی عصبی، بعضی بدبین، بعضی رنگ خاصی را دوست دارند، بعضی تعصب احترام خانوادهشان را دارند، بعضی از ایرادگیری متنفرند، بعضی نظم و ترتیب را دوست دارند و غیره . چه کسی برای برآوردن نیازها و خواستههای شوهر، نزدیکتر از همسر اوست؟ و لذا یک همسر با کمال سعی میکند حساسیتها را بشناسد و موافق طبع همسرش رفتار کند.[2]
5. خوشمزهگیهای بدمزه:
امامعلی ـ علیه السلام ـ میفرمایند: «کثرهُ المزاحِ تذهبُ البَهاءَ و تُوجبُ الشّفاءَ»؛ شوخی و مزاح زیاد، انس و محبت را نابود میکند و موجب دشمنی میگردد.[3] اگر شوخی و خوشمزهگی در زندگی انسان از حد بگذرد، باعث تخریب عواطف و محبت میشود.
خانمی به شوهرش میگفت: هر وقت آدم بد ترکیب میبینم خندهام میگیرد.
شوهر: حالا میفهمم که چرا هر وقت در آیینه نگاه میکنی، خندهات میگیرد.
این یک مزاح است ولی آثار روحی خاصی روی عواطف همسر میگذارد و روح او را جریحهدار میکند.
6. مقایسه همسر با دیگران:
در بسیاری از موارد، مقایسه همسر با دیگران موجب ناراحتی و ایجاد اختلاف در خانواده می شود.
7. افشاء رازها و اسرار زندگی:
حضرت علی ـ علیه السلام ـ فرمودند: «فاش ساختن راز دیگران از بدترین خیانتها است.»[4]
عوامل رفع اختلافات و نارضایتیها:
1. خوشرویی:
سرشت هرانسانی مشاهده جمال و زیبایی را دوست دارد و از زشتی و پلیدی میگریزد، و چهره گشاد و پرلبخند را دوست میدارد. پیامبر گرامی اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمودند: «با مردم و خویشان و مخصوصاً با همسر و فرزندان با چهره گشاد و روی باز دیدار کنید چون روی خوش و چهره باز باعث جذب دلها و افزایش محبّت میشود».[5]
2. پاکیزگی و آراستگی:
هر انسانی مخصوصاً شوهران دوست دارند که همسرشان آراسته و پاکیزه باشد و با لباس زیبا و با آرایش در کنار او حاضر شوند و از ژولیدگی نفرت دارند و اگر خانمی به این مسائل توجه کند، علاوه بر این که شوهرش را از انحراف مصون میکند، باعث جلب محبّت او میشود.[6]
3. تسلیم تمایل جنسی مرد بودن:
یکی از وظایف زن و یکی از چیزهایی که باعث رفع تنش میشود این است که زن، نیازهای جنسی مرد را در هر زمانی که احتیاج دارد برآورده کند. و اگر مردی از زن خود ارضاء نشود، به طور ناهوشیار بدخلقی و بداخلاقی میکند.
4. نسبت به شوهر اظهار محبت کند:
با کلمات زیبا و دلنشین او را نوازش کند، البته به صورت مصنوعی و افراطی نباشد و از نیش و کنایه پرهیز نماید و از مقایسه کردن او با دیگران پرهیز کنند.
5.مشورت:
هر کاری را مخصوصاً کاری که مربوط به خارج منزل باشد با مشورت شوهر انجام دهد و از خود رأیی و لجاجت پرهیز نماید که باعث نفرت است.[7]
خلاصه این که خواهر گرامی و ارجمند! یک زن میتواند با رعایت وظایف شرعی و اخلاقی و با حُسن سلیقه زندگی را با صفا و نورانی کند و گذشته را جبران نماید و زندگی و پایههای آن را از نو اصلاح کند و البته این کار احتیاج به صبر، توکل به خدا، ایمان و صداقت دارد و مطمئن باشید طلاق و جدایی راه حل نیست. و منفورترین حلال نزد خداوند طلاق است. و از طرفی معلوم نیست شوهری بهتر از این سراغتان بیاید. و دیگر این که شما صاحب فرزند هم هستید و لذا با توجه به توصیههای فوق و امداد از خداوند میتوانید مشکلات را حلّ کنید و نگران نباشید که خدا با صابران است و البته در این زمینه میتوانید با مشاوران متعهّد و با ایمان به صورت حضوری به همراه شوهرتان، مشورت نمائید.
در صورتی که مشکل حل نشد باز هم با ما مکاتبه فرمائید و در مکاتبات خود به شماره و تاریخ نامههای قبلی نیز اشاره فرمایید.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. ابراهیم امینی، آئین همسرداری، انتشارات اسلامی، 1354.
2. جواد مصطفوی، بهشت خانواده، دار الفکر، بیتا.
3. حسین مظاهری، اخلاق در خانه، بیجا، 1370.
4. علی قائمی، خانواده و مسائل همسران جوان، انتشارات امیری، 1362.
5. احمد صافی، خانواده متعادل، انجمن اولیاء و مربیان جمهوری اسلامی ایران، 1374.
پی نوشت ها:
[1] . صدری، سید ضیاء الدین، آئینه ازدواج و روابط همسران، انجمن اولیاء و مربیان، 1373، ص 250 ـ 257.
[2] . همان، ص 259.
[3] . محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مکتب الاعلام الاسلامی، 1362، ج 9، ص 142.
[4] . آمدی، غرر و درر.
[5] . حسینی، سید علی اکبر، اخلاق در خانواده، طلوع آزادی، 1369، ص 168 ـ 178.
[6] . حسینی، سید علی اکبر، اخلاق در خانواده، طلوع آزادی، 1369، ص 168 ـ 178.
[7] . فضل الله، سید محمدحسین، شیوه همسرداری، ترجمه راشدی، انتشارات پیام آزادی، 1373، ص 95 ـ 105.