مقدمه:
در قرآن کریم، اطاعت و تکریم پدر و مادر در کنار اطاعت پروردگار ذکر شده است و این نشان دهنده این مطلب است که حق پدر و مادر از بزرگترین حقوق، و بر همه چیز مقدم است.
امام باقر ـ علیه السلام ـ فرمود: روزی پدرم پسری را دید که بر بازوی پدر تکیه داده و با او راه می رود. مشاهده این وضع، پدرم را بسیار به خشم آورد و از آن پسر آنچنان بدش آمد که تا زنده بود با او سخن نگفت.[1] آری تکریم پدر و مادر اینقدر ظریف و دقیق است. ما در زیر به تعدادی از اموری که رعایت آنها بر فرزندان لازم است اشاره می کنیم:
1. همیشه سعی کنید در خدمت پدر و مادر باشید و به آنها خدمت کنید.
2. حرمت آنها را رعایت کنید و مواظب باشید در مجالس جلوی آنها ننشینید، یا جلوتر از آنها حرکت نکنید مگر در شب تاریک یا جائی که احتمال خطر می دهید.
3. دستورات آنها را اگر خلاف شرع و گناه نیست، حتما انجام بدهید. و اگر از کاری هم تو را نهی کردند هر چند کار نیکوئی باشد، آنرا ترک کنید. و این اطاعت از روی محبت باشد نه از ترس تنبیه.
4. هر گاه وارد اتاق تو شدند به احترام آنها برخیزید و تا اجازه نداده اند ننشینید.
5. همیشه با مهربانی به روی آنها بنگرید. نگاه محبت آمیز به والدین برای فرزند عبادت، و نگاه خشمگینانه به آنها باعث عدم پذیرش نماز فرزند است.
6. در امور خانه کمک کار والدین باشید که اینکار پرورش حس مسئولیت پذیری را هم برای شما به ارمغان می آورد.
7. هر چه نیاز دارند بدون اینکه وادار شوند از شما بخواهند برای آنان فراهم آورید.
8. از آنان در همه حال تشکر کنید.
9. به دوستان و آشنایان والدین احترام بگذارید.
10. با نرمی با آنان سخن بگویید، صدایتان را نزد آنان بلند نکرده و گستاخی و پرچانگی نکنید.
11. آنان را با نام و اسم صدا نزنید.
12. سخن ایشان را قطع نکرده و میان سخن ایشان وارد نشوید.
13. گفتار ایشان را رد نکرده و با امر و نهی، آنان را خطاب نکنید.
14. با ایشان با ادب سخن بگویید و مواظب کلام خود باشید، مبادا سخنی بگوئید که به آنها بربخورد.
15. همیشه آنها را دعا کنید و نیز از آنها تقاضای دعابرای خود نمایید.
16. در شادی هاشان شاد و در غم آنها شریک باشید.
17. با دشمنان آنان دوستی نکنید که آنان می رنجند.
18. از بدگوئی و کج خلقی آنها نرنجید، و اگر بر تو ستم کردند بر آنها خشم نگیرید.
19. در دل، طول عمر آندو را از خدا بخواهید هر چند از زحمت و فقر و بیماری آندو به تنگ آمده باشید.
20. در جامعه کاری نکنید که مردم به پدر و مادرشما بد بگویند. بلکه با مردم به نیکی رفتار کنید تا پدر و مادرشما را دعا کنند.
21. سعی کنید در همه کارها با آنها مشورت کرده و از نظرات و تجربیات آنها استفاده کنید.
22. سعی کنید با کوشش و تلاش در درس، اخلاق فردی و اجتماعی، و مسائل دینی، باعث عزت و افتخار پدر و مادر شوید وآنها را خوشحال کنید.[2] اینها گوشه هائی بودند از خرمن حفظ حریم پدر و مادر که امیدواریم ما نیز مانند شما در عمل کردن به آنها موفق شویم. انشاءالله. در پایان،  این جمله سقراط را به عنوان یادگاری برایتان بیان می کنم:
«با پدر و مادرت چنان رفتار کن که از اولاد خود توقع داری[3]»

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. آداب معاشرت با خویشاوندان. محمود ارگانی بهبهانی. قم: انتشارات پیام مهدی، 1380.
2. سیری در مسائل خانواده. حبیب الله طاهری. چ 1. تهران: انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی، 1370.
3. حقوق والدین. سید جعفر میر عظیمی. چ1. قم: بی جا، 1369.
4. نظام خانواده در اسلام. حسین انصاریان. قم: انتشارات ام ابیها، 1375.
5. فرهنگ تربیت. عباس اسماعیلی یزدی. چ1. قم: انتشارات دلیل ما، 1381.

پی نوشت ها:
[1] . اسماعیلی یزدی، عباس، فرهنگ تربیت، قم، انتشارات دلیل ما، چاپ اول، 1381، ص390.
[2] . طاهری، حبیب الله، سیری در مسائل خانواده، تهران، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1370.
[3] . میر عظیمی، سید جعفر، حقوق والدین، قم، چاپ اول، 1369، ص311.