افراد تا آن اندازه به خواب نیاز دارند که بتوانند در طول روز کاملاً، هشیار و سرحال باشند. نیاز هر فرد به خواب نسبت به دیگری متفاوت است. سن، عادت، شرایط زندگی، تمرین، همه درمیزان و مدت خواب دخالت دارد. قاعده ای که بیشتر عمومیت دارد این است که هر اندازه عمر شخص بیشتر شود احتیاج او به خواب، کمتر خواهد بود. پیرمردان بسیار کم خوابند غالباً پنج یا شش ساعت اگر چه عمیق هم نباشد برایشان کافی است. جوان بالغ کاملاً در شبانه روز به هفت یا هشت ساعت خواب نیازمند است. ولی می توان بی آن که به سلامت آسیبی برسد از این قاعده عمومی تجاوز کرد یعنی بیش از هشت ساعت یا کمتر از آن خوابید.[1]

اختلال های خواب:
اختلال های خواب به گونه های مختلف است از جمله آن ها:[2] 1. بیخوابی کاذب  2. بیخوابی ایدیوپاتیک  3. تأخیر در بخواب رفتن  4. بیخوابی و پرخوابی دارویی  5. بیخوابی و پرخوابی اختلال های افسردگی  6. نارکولپسی  7 . خوابگردی و …

فزون خوابی
اختلال فزون خوابی گاهی منعکس کننده حالات مرضی مختلف و در پاره ای از بیماران افسرده به خصوص در نوجوانان و بزرگسالان است.[3] و نیز برخی از افراد بخاطر اختلالات خلقی و .. طبق دستور پزشک مجبورند ازداروهایی استفاده کنند که آنها را آماده درمان،‌روان درمانی و بازگشت به زندگی طبیعی خود کند. این داروها تا حد زیادی در هشیاری افراد تأثیر می گذارد که داروهای آرام بخش و ضد افسردگی و … اینگونه اند همچون باربیتورات[4]  وبنزودیازپین[5] و… . اختلال پرخوابی در افسردگی دو قطبی نیز رائج است.[6] عللی که به فزون خوابی کمک می کند از قرار زیر است که خود می تواند منجر به اختلال جدی روان شناختی شود:
1 .محیط و اطرافیان کسل و پرخواب  2 . شکست های متوالی  3 . اهمالکاری و فردا فردا کردن در برنامه ها و کارها 4 . عدم فعالیت های فیزیکی  5 . بیکاری  6 . پرخوری و چاقی  7 . بی هدفی در زندگی و نیافتن سؤال های بنیادین زندگی از کجا آمده ام به کجا می روم؟ من به عنوان انسان چه وظایفی در هستی دارم و …؟  8 .باورهای نادرست  9 . عدم اعتماد به نفس و …

حکم فقهی مسأله
حضرت آیت الله مکارم شیرازی در این مورد چنین می فرماید:
کسی که دچار بیماری باشد تکلیف ندارد و زمانی که از خواب بیدار شد قضای نماز را بخواند.[7] مقام معظم رهبری در این مورد چنین بیان می دارند:
کسی که دچار بیماری باشد تکلیفی برایش نیست و هر زمان که از خواب بیدار شد نمازش را قضا کند و قضای نماز را بجا آورد و اگر به کسی نگفته او را بیدار نماید کسی حق ندارد او را بیدار کند.[8]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 . خواب، اوزوالد، یان، ترجمه باطنی،محمد رضا، فرهنگ معاصر.
2 . روان شناسی مرضی تحولی، ج 2، دکتر پریرخ دادستان، انتشارات سمت.
3 . استفتاء از مرجع تقلید خود.

پی نوشت ها:
[1]  . دانستنی های جهان علم، ص 313، به نقل از کتاب فلسفی، محمدتقی، آیت الکرسی، تهران، انتشارات نشر معارف اسلامی، ص 145، باکمی تغییر.
[2]  . خداپناهی، محمد کریم، روان شناسی فیزیولوژیک، سمت ، چاپ اول، بهار 1380، ص 258 تا ص 256، با کمی تغییر.
[3] . دادستان، پریرخ، روان شناسی، مرضی تحولی، انتشارات سمت، ج 2، ص 88.
[4] . Barbiturate.
[5]  . Benzodiazepin.
[6] . روان شناسی فیزیولوژیک، ص 258 ـ 257 (اقتباس).
[7] . استفتاء از دفتر مکارم شیرازی، قم.
[8]  . استفتاء از دفتر مقام معظم رهبری.