همه انسان ها به این مسئله آگاهی دارند که بدن ما به غذاهای متنوع نیازمند است ولی به غذای روح توجه کمتری دارند. روح ما انسان ها نیز به ویتامین های گوناگون نیاز دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. علم و دانش به نیاز های روحی ما پاسخ می دهند و باعث ارضاء و سیراب شدن روح ما می شود لذا برای تأمین این نیاز روحی باید به دانش افزایی رو آوریم؛ توجه به توصیه های زیر شما را در این امر یاری خواهد نمود.
1ـ انگیزه و علاقه به دانش افزایی را در خود ایجاد و تقویت کنید برای این منظور به نکات زیر توجه کنید.
1ـ1ـ به اهمیت و ضرورت دانش توجه کنید. اولین آیات قرآن کریم بر اهمیت خواندن و نوشتن تأکید می کند.
1ـ2ـ برای ایجاد انگیزه، هدف و غایتی جذاب را برای خود در نظر بگیرید زیرا انسان هر رفتاری را که انجام می دهد بر اساس یک هدف و غایتی است که در نظر گرفته است؛ آنگاه هر اندازه هدف و غایت، ارزشمندتر باشد، انگیزه قویتر شده و رفتار نیز با استحکام بیشتر بروز خواهد نمود. برای این منظور از مشاوره کمک بگیرید.
1ـ3ـ به فوائد دانش و دانستن توجه کنید. اگر توجه به این داشته باشید که مطالعه هم فوائد معنوی دارد مثل قرب به خدا، الگو شدن در جامعه و خانه و تأثیر گذاری بر دیگران و مفید بودن به حال خود و جامعه. و هم فوائد و ثمرات مادی به دنبال دارد. فهرستی از این فواید تهیه کنید و پیوسته مرور کنید.
1ـ4ـ به ضررهای جهل و نادانی توجه کنید. فهرستی تهیه کنید و آن را مرور کنید. انسان فطرتاً منفعت گرا و ضرر گریز است. این فهرست ها باعث تقویت انگیزه در شما می شود.
1ـ5ـ دیدگاه ها و تلاش های خستگی ناپذیر دانشمندان برای کسب علم و دانش را مطالعه کنید. به عنوان مثال سقراط حکیم در رابطه با مطالعه می گوید: «جامعه وقتی به سعادت و فرزانگی می رسد که مطالعه کار روزانه اش باشد.» و نمونه ای از تلاش و پشتکار، محدث قمی یکی از علمای شیعه است که اندک اندک پولی تهیه می کرد و برای خرید کتاب با پای پیاده به تهران می رفت تا به تحصیلات خود ادامه دهد و در حالی که از بیماری های تنفسی رنج می برد و در شبانه روز حدود 18 ساعت به مطالعه و نوشتن مشغول بودند. تولستوی می گوید کنار هر مدرسه ای که باز می شود زندانی بسته می شود.
2ـ در شناخت موضوع مورد مطالعه دقت کنید.
3ـ به علایق، توانایی ها و استعدادهای خود توجه داشته باشید تا با شکست و سرخوردگی مواجه نشوید. بلکه با رسیدن گام به گام به هدف خود، انگیزه تان قوی تر شود.
4ـ با آداب و شرایط مطالعه آشنا شویدو به آن عمل کنید تا گرفتار مشکلات جسمی نشوید و سبب تنفر شما از آن نشود.
5ـ در مطالعات خود تنوع ایجاد کنید. سعی کنید به طور یکنواخت بر یک موضوع متمرکز نشوید برخی از روان شناسان بر این عقیده اند که بهره وری کیفی و کامل از یک موضوع با مطالعه ای در حدود سی دقیقه در اطراف آن انجام می پذیرد و پس از آن کیفیت و بهره وری هر مطالعه به تدریج سیر نزولی خواهد داشت. حضرت علی ـ علیه السلام ـ می فرمایند: همانا دل ها نیز هم چون ابدان ملول و خسته می گردند پس برای آسایش دل ها در پی حکمت های تازه و نو بر آیید.
6ـ با اهل علم و دانش همنشین شوید. با کسانی رابطه برقرار کنید که اهل علم هستند و اوقات خود را بیهوده تلف نمی کنند و همیشه در حال پیشرفت هستند.
7ـ در مسیر علمی خود یک رفیق و هم بحث کوشا و درسخوان انتخاب کنید و مواظب یکدیگر باشید تا در صورت مشاهده سستی و ضعف به یکدیگر تذکر داده و اسباب تلاش و کوشش را برای یکدیگر فراهم کنید.
8ـ در جلسات گروهی و علمی شرکت کنید. روان شناسان بر این عقیده اند که کارهای گروهی و مطالعات گروهی ثمر بخش است لذا انسان باید خود را در گروه های علمی قرار دهد تا زمینه پیشرفتش فراهم شود.
9ـ با خود عهد کنید. عهد کردن دو نوع است: 1ـ تشویقی 2ـ تنبیهی دانشمندان تعلیم و تربیت بهترین روش را همین روش می دانند مثلاً عهد کنید که روزی فلان مقدار را باید مطالعه کند؛ اگر مطالعه نکرد یک امر مورد علاقه اش ممنوع. و اگر موفق شد یک امور مورد علاقه اش را به خود عرضه کند.
10ـ به مسائل کاربردی مطالعات خود توجه کنید.
11ـ از وسائل کمک آموزشی استفاده کنید.
عباس آئینه چی – مرکز مطالعات و پژوهش های فرهنگی حوزه علمیه
