آقای خامنه‌ای فرمودند: جوانان، جوانی را قدر بدانید، منظور ایشان چه بوده است؟ و ما باید در دوره جوانی چه چیزهایی کسب کنیم؟
دوران جوانی یک زمان ویژه‌ای است و هر کسی از نزدیک آن را دیده و یا خواهد دید که در اثر انرژی و قدرت زیاد جسمانی، و داشتن احساسات پرشور و آرزوهای بیشمار، یک درگیری بزرگی در روح و روانش واقع می‌شود و برای تشخیص مصالح خویش، مجال و فرصت درست اندیشیدن را پیدا نمی‌کند و گاهی از مسیر درست چنان منحرف می‌شود که با دست خود هلاکت و نابودی و یا از دست دادن ارزشها را فراهم می‌کند و تمام امکانات دوران جوانی‌اش، بدون کمترین سود و فایده و یا سرمایه‌گذاری لازم نابود می‌شود چون او می‌پنداشت که همیشه جوان خواهد ماند. در مقابل اگر کسی متوجه و بیدار باشد و فریب شیطان درون و بیرون را نخورد، در پرتو انرژی و نشاط جوانی می‌تواند سعادت دنیوی و اخروی خویش را رقم زده و زندگی خوبی داشته باشد. با توجه به این مقدمه نکاتی را درباره فرمایش مقام معظم رهبری و همچنین درباره وظایف جوانان بیان می‌کنیم.
الف. مقام معظم رهبری از توصیه‌های دلسوزانه که نسبت به جوانان دارند چند هدف و منظورداشتند. اولاً اینکه می‌خواهند بفهمانند که از فرصت جوانی و انرژی و نشاط آن خوب استفاده کنید و در راستای خودسازی و تربیت نفس از آن بهره ببرید و وظایف دینی و شرعی خود را به خوبی درک کرده و انجام دهید؛ زیرا در این سن دلها پاک و نورانی می‌باشد و با انجام عبادات می‌توان آن را نورانی‌تر و شاداب‌تر نمود، که این فرصت در پیری کمتر پیش می‌آید.
ثانیاً در جوانی باید تلاش کرد تا مهارت‌های لازم برای زندگی را، کسب کرد، زیرا در جوانی هم نشاط بیشتر است و هم استعداد و توانایی جسمانی و روحانی و لذا بهتر می‌توان به مقصود نائل شد.
ثالثاً، با توجه به اینکه، دشمنان دین و انقلاب سرمایه‌گذاری ویژه‌ای برای انحراف جوانان مسلمان کرده و درصدد فاسد کردن آنان هستند، جوانان با رعایت تقوی و دوری از گناه و پناه بردن به قرآن و دستورات دینی، می‌توانند در مقابل دشمن بایستند و نگذارند آنان به اهداف پلید خود دست یابند.
ب. از آنجایی که دوره جوانی دوره بالندگی و نشاط و عشق و تحرک و پیشرفت است، لذا می‌تواند در ترسیم آینده انسان نقش اساسی ایفا کند و در اینجا مناسب می‌دانیم نکاتی از وظایف جوان را که در قسمت دوم سؤال خواسته شده است بیان کنیم.
1 تفکر و اندیشه در این باره که هدف از زندگی چیست و توجه به این نکته که دنیا مزرعه آخرت است و آخرت محل جزا و پاداش است و اینکه زندگی ابدی و واقعی در آخرت است و نه دنیا.
2. اطاعت از دستورات خداوند و پیامبران و امامان معصوم ـ علیهم السّلام ـ که لازمه این امر خوشبختی و فلاح دنیا و آخرت است و اگر دستورات دین را بخوبی عمل کنیم، هم در این عالم و هم در آخرت خوشبخت و روسفید خواهیم بود.
3. صبر و تحمل در برابر تلخی‌های زودگذر زندگی و استقامت در مسیر حق و توجه به این نکته که طالب ایمان و سعادت، در برابر ناملایمات زندگی صبر می‌کند و به خدا توکل کرده و استقامت می‌ورزد و کسی که دنبال چیدن گل زیبا و خوشبویی است باید مشقت خار را هم به جان بخرد.
4. الگو قرار دادن زندگی بزرگان دین و رهبران جامعه؛ چون یک فرد جوان تجربه کافی در زندگی ندارد، لذا بجاست که زندگی افراد متدین و بزرگان دین را الگو قرار دهد و طبق معیارهای دینی که همان ساده زیستی، صداقت، حلال‌خوری، اخلاق، ادب و حیا می‌باشد، انجام وظیفه کند.
5. در یادگیری مسائلی که در زندگی به آن نیاز دارد دریغ نکنند و فرصت را غنیمت بشمارد. مثل کیفیت همسر‌داری، تربیت فرزند، مسائل اخلاقی و شرعی، آشپزی، خیاطی، بافندگی و….
6. در هیچ شرایطی حیا و عفت خود را فراموش نکرده و خدا را شاهد بر احوال خود بداند و هیچ گاه معصیت الهی را انجام ندهد، زیرا گناه و معصیت دل را سیاه و آینده انسان را تباه می‌کند.
7. از معاشرت با افراد ناپاک و گنهکار دوری کند زیرا این افراد می‌توانند تأثیر زیادی در روحیات جوان داشته باشند.
8. از اخلاق خوب و اسلامی در محیط خانواده و در رابطه با فرزندان و همسر غفلت نکند.
9. در ادای وظایف همسری و شوهرداری و مراعات او کوتاهی نکند.
10. ورزش و تفریحات سالم را در زندگی خود بگنجاند.
11. از مطالعه و دستیابی به دانش‌های لازم هرگز غفلت نکند. توانمندی علمی زمینه رشد و ترقی جوان را فراهم می سازد.
برای نمونه به قسمتی از سخنان مقام معظم رهبری توجه بفرمایید:
ایشان در جائی می‌فرمایند: «زندگی، دوره‌ای کوتاه یا بلند است که بهرحال سر خواهد رسید و جوانی مقطع کوتاهی از این عمر زودگذر است. استفاده از این دوره کوتاه برای هر جوانی بایستی، یکی از مهمترین اهداف او باشد. چرا که دست‌آورد این دوره، آخرت او را شکل خواهد داد. آخرتی که ابدی است و سعادت انسان در گروه توشه‌برداری از خوبیها و پاکیها و زیباییهای دنیا برای عمر ابدی در آخرت است.»[1]
و در جای دیگر می‌فرمایند: «یکی از مسئولیت‌های جوانان که قدرشناسی بهینه از عمر کوتاه محسوب می‌شود، خودسازی آنان از لحاظ معنوی، تحصیلی، اجتماعی و جسمانی است که بایستی به آن همت گمارند.»[2]
معظم له در جای دیگر چنین می‌فرمایند: «یکی از خصوصیات ویژه انسان و جوان الگوپذیری است. این خصوصیت از منظر اسلام بایستی با الگوهای الهی و انسان‌های متعهد و پاکدامن و شجاع ارضا شود و جوان در مسیر تربیت و استفاده بهینه از عمر و سرمایه جوانی بایستی از الگوهای مثبت و باارزش انسانی توجه کند. الحمدلله در اسلام الگوهای مثبت فراوان است که هر یک از آنها برای جوانان می‌تواند منشأ رشد و کمال و صفات ارزشمند باشد.[3]»
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. سید حمید فتاحی، با جوانان در ساحل خوشبختی، نشر الهادی، 1377.
2. محمد تقی مصباح یزدی، به سوی او، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1381.
3. ابراهیم امینی، اسلام و تعلیم و تربیت، انجمن اولیاء و مربیان جمهوری اسلامی ایران، 1372.
4. حدیث شکوفایی، بیانات رهبر انقلاب در جمع جوانان، انتشارات ظفر، 1381.
5. برخورد شایسته با جوانان، مؤسسه فرهنگی قدر ولایت، 1380.
پی نوشت ها:
[1] . برخورد شایسته با جوانان، موسسه فرهنگی قدر ولایت، 1380، ص 29.
[2] . همان، ص 31.
[3] . همان، ص 33.
