نویسنده : محمد رضا زادهوش

231. مدرّس، محمّدباقر
شیخ محمّدباقر مدرّس زنجانى مشهور به محقّق زنجانى (1312ق، زنجان).

232. مدرّس، محمّدعلى
شیخ محمّدعلى مدرّس افغانى (1312ق، خاربید ). از ندرّسان بنام زبان و ادبیات عرب. آثار ماندگارى در زمینه ادبیات از خویشتن به یادگار نهاده که بسیار مورد توجّه و استفاده طلاّب است.

233. مدرّس، محمّدعلى
شیخ محمّدعلى مدرّس کرمانشاهى (م1365ق، کرمانشاه). از محقّقان دانش رجال و زهّاد مشهور.

234. مدرّسى، سیّدعلى‌رضا
سیّدعلى‌رضا مدرّسى یزدى (1323ق). پس از تحصیل مقدّمات در زادگاهش به قم رفت، آن‌گاه براى شرکت در درس مرحوم سیّد به نجف اشرف هجرت کرد.

235. مدرّسى، سیّدیحیى
سیّدیحیى مدرّسى یزدى (1321ق، یزد – صفر 1383ق، کرند) فرزند سیّدعلى‌اصغر. در مقبره شیخان قم به خاک سپرده شد. از آثار او است:
1. تقریرات ابحاث العراقى.
2. تقریرات ابحاث النّایینى.

236. مدنى، اسداللَّه
شیخ اسداللَّه مدنى دهخوارقانى آذرشهرى (1292ش، آذرشهر – جمعه 20 شهریور 1360ش، تبریز). فرزند آقامیرعلى. پس از تحصیل مقدّمات در تبریز، عازم حوزه علمى قم شد. آن‌گاه در نجف اشرف اقامت گزید، و از محضر مرحوم سیّد بهره جست. به توصیه پزشکان نجف را ترک کرد، و در همدان به تدریس دروس حوزوى و اقدامات عام ‌المنفعه همچون ساخت مسجد، تأسیس قرض‌الحسنه و درمانگاه پرداخت.
پس از مدّتى به فرمان امام خمینى‌قدس سره ریاست حوزه علمیه خرّم‌آباد را برعهده گرفت. ساواک او را به ممسنى، گنبد کاووس، بندر کنگان و مهاباد تبعید کرد. او پس از پیروزى انقلاب اسلامى به عنوان امام جمعه تبریز منصوب شد، و سرانجام در محراب نماز جمعه، به شهادت رسید، و در حرم حضرت معصومه (سلام الله علیها) به خاک رفت.
مرتضوى، سیّدابوالحسن
حاج سیّدابوالحسن مرتضوى کرونى اصفهانى (1320ق، کرون – جمعه 28 ذى‌قعده 1402ق) فرزند سیّدمحمّدکاظم. تحصیلات خود را نزد پدرش آغاز کرد، سپس به اصفهان آمد، و نزد شیخ احمد بیدآبادى، شیخ محمّدعلى فتحى دزفولى، میرمحمّدصادق مدرّس خاتون‌آبادى، شیخ على مدرّس یزدى، شیخ محمّد حکیم خراسانى، میرزا ابوالهدى کلباسى، شیخ محمّدرضا نجفى، آقا سیّدعلى نجف‌آبادى به تحصیل پرداخت، و از علمایى همچون ملاّمحمّدحسین فشارکى، شیخ محمّدرضا نجفى و سیّدمحمّد نجف‌آبادى اجازه دریافت کرد.
این اجازات را علماى قم و نجف، همچون آقا سیّدابوالحسن اصفهانى، آقا ضیاءالدّین عراقى، شیخ عبدالکریم حائرى یزدى مورد تأیید قرار دادند. ایشان در جفر و اعداد و علوم غریبه نیز استاد بود. مدفن وى در یکى از اتاق‌هاى مزار علىّ بن جعفرعلیه السلام در قم است. از ؟آثار او تصحیح و تحقیق تفسیر منهج الصادقین است.

237. مرتضوى، احمد
شیخ احمد مرتضوى بجنوردى. از علماى بنام بجنورد.

238. مرتضوى، سیّدموسى
سیّدموسى مرتضوى خلخالى اردبیلى فرزند سیّدمرتضى.

239. مرعشى، سیّدمرتضى
سیّدمرتضى مرعشى نجفى تبریزى (1330ق، نجف) فرزند سیّدمحمود. برادر مرجع کبیر تشیّع آیت‌اللَّه العظمى سیّدشهاب‌الدّین مرعشى.

240. مروّج، سیّدمحمّدجعفر
سیّدمحمّدجعفر مروّج (1328ق، شوشتر) فرزند سیّدمحمّدعلى.

241. مستنبط، سیّداحمد
سیّداحمد مستنبط موسوى ساوجى تبریزى (1325ق ) فرزند سیّدرضى.

242. مستنبط، سیّدنصراللَّه
سیّدنصراللَّه مستنبط موسوى ساوجى تبریزى فرزند سیّدرضى و داماد آیت‌اللَّه خویى. ازجمله آثار او است:
1. اجتهاد و تقلید.
2. قاعده تجاوز و فراغ.
3. رساله در من ادرک.
4. لباس مشکوک.

243. مشکاه، على
شیخ على مشکاه خوزانى (1319ق، خوزان 23 – خرداد 1369ش) فرزند زین‌العابدین. وى هفت سال در نجف به تحصیل اشتغال داشت، و سرانجام موفّق به دریافت اجازه اجتهاد و روایت از مرحوم سیّد شد. امام جماعت مسجد مریم بیگم در اصفهان. ابوالزّوجه شهید سیّدابوالحسن شمس‌آبادى، مدفن او نیز در کنار داماد شهیدش واقع شده است. از آثار فقهى او است:
1. تقریرات درس مرحوم سیّد.
2. حاشیه کفایه.

244. مشکور، حسین
شیخ حسین مشکور حولاوى نجفى (1313ق، نجف ) فرزند شیخ مشکور. از آثار فقهى او است:
1. کتاب الصّوم.
2. زکات.
3. نکاح.

245. مظاهرى، مرتضى
شیخ مرتضى مظاهرى نجفى اصفهانى (1316ق) فرزند ، و ابوالزّوجه آیت‌اللَّه العظمى شیخ حسین مظاهرى. پس از تحصیل در اصفهان، در سال 1340ق راهى نجف اشرف شد، و در درس مرحوم سیّد شرکت جست.

246. مظفّر، محمّدرضا
شیخ محمّدرضا مظفّر (1964 – 1904م) صاحب آثار قلمى مشهور و فراوان که مجال ذکر آن‌ها نیست.

247. معلّم تهرانى، غلام‌رضا
شیخ غلام‌رضا معلّم خوانسارى تهرانى فرزند احمد. ازجمله آثار او مصباح الوارثین در تهران به چاپ رسیده است. مرحوم سیّد در ابتداى آن، مرقوم فرموده که این رساله در احکام ارث، و مطابق فتواى ایشان است.

248. مفیدى، یحیى
شیخ یحیى مفیدى قزوینى. پس از تحصیل مقدّمات در قزوین، به حوزه قم رفت. پس از مدّتى از آن‌جا عازم نجف اشرف شد، و در درس مرحوم سیّد شرکت جست.

249. مقدّس، ابوالحسن
شیخ ابوالحسن مقدّس شیرازى (1335ق ).

250. مقدّس، محمّد
سیّدمحمّد مقدّس حسینى ساوجى اصفهانى (1304ق، اصفهان – 11 ربیع‌الأوّل 1378ق)، فرزند سیّدعبدالحسین بن حسن بن ابراهیم. پس از تحصیل مقدّمات و سطوح در اصفهان به نجف اشرف مهاجرت کرد، و از محضر مرحوم سیّد بهره جست. سپس به اصفهان بازگشت و به خدمات دینى مشغول شد تا این‌که آیت‌اللَّه بروجردى از او خواست تا به قم برود. مدفن او در تکیه حاج آقامقدّس در تخت فولاد اصفهان است. کتابخانه کم‌نظیر او به کتابخانه مسجد اعظم قم ملحق شد. آثار قلمى او عبارت‌اند از:
1. کتاب الأوائل، به تصحیح آیت‌اللَّه سیّدمحمّدعلى روضاتى، چاپ اوّل 1381ق / 1340ش، اصفهان: نشر نفائس مخطوطوطات؛ چاپ دوم تابستان 1383ش.
2. کتاب الأواخر.
3. تقریرات فقهى.
4. تقریرات اصولى.
5. رساله درباره اوّل ما خلق اللَّه.
6. رساله درباره آدم‌علیه السلام.
7. شرح حال لقمان و مواعظ او.

251. ملاّى بیرجندى، محمّدحسین
شیخ محمّدحسین آیتى بیرجندى مشهور به ملاّى بیرجندى (1310ق). علاوه بر فقه و اصول، در شعر فارسى نیز دستى داشت، و از طبعى لطیف و روان برخوردار بود. مثنوى مقام‌الأبرار او در پنج دفتر به سبک مثنوى مولوى رومى است از این خاطر او را مولوى ثانى لقب داده‌اند.

252. ملایرى، سیّدابوالقاسم
سیّدابوالقاسم رئوف موسوى ملایرى (1314ق، کربلا ) فرزند سیّدعبداللَّه.

253. ملایرى، سیّدمحمّد
سیّدمحمّد موسوى ملایرى (1336ق، ملایر).

254. ملکى، سیّدعبّاس
سیّدعبّاس موسوى ملکى طسوجى. پس از تحصیلات در محضر مرحوم سیّد، به قم رفت، و از آیت‌اللَّه مرعشى بهره جست.

255. موسوى، سیّدابراهیم
سیّدابراهیم موسوى تبریزى دروازه‌اى (1313ق، تبریز – 1381ق، تهران) فرزند مهدى. مدفن او در قم است. از آثار او است:
1. تحفه الأخیار فى علائم آخر الأعصار.
2. تعلیقهٌ على الرّسائل.
3. تعلیقهٌ على المکاسب.
4. التّفسیر الوجیز.
5. حاشیه بر لمعه.
6. رسالهٌ فى الصّلاه.

256. موسوى، سیّدعبداللَّه
سیّدعبداللَّه موسوى سبزوارى مشهور به برهان. در سبزوار و قم به تحصیل علوم اسلامى روى آورد، آن‌گاه با هجرت به نجف اشرف، از محضر مرحوم سیّد بهره جست.

257. موسوى، سیّدمحمّد
سیّدمحمّد موسوى اردبیلى خلخالى فرزند سیّدزین‌العابدین. از روى احترام، در حلقه درس مرحوم سیّد شرکت مى‌کرده است.

258. مولانا، سیّدعلى
سیّدعلى مولاناى تبریزى (1320ق، نجف) فرزند آقاسیّدمحمّد.

259. مهدوى، محمّدرضا
میرزا محمّدرضا مهدوى قمشه‌اى (1320ق، شهرضا – 17 مهر 1341ش / 1388ق) فرزند محمّدمهدى. او در جوار امام‌زاده شهرضا به خاک رفته است.

260. مهدوى، مهدى
شیخ مهدى مهدوى سعیدى لاهیجى (1317ق، لاهیجان ) فرزند حسین بن مهدى.

پی نوشت :

1 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، ص188.
2 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، صص189 – 188.
3 . نام ناحیه‌اى است در غزنین.
4 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، صص190 – 189.
5 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، ص190.
6 . بنگرید به:
حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، صص191 – 190؛
حسینى اشکورى، سیّداحمد، تراجم الرّجال، ج1، صص868 – 867، ش1627.
7 . بنگرید به:
عبّاس‌زاده، سعید، شهید مدنى، جلوه اخلاص؛
حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، ص187؛
جوانشیر، کریم، نامداران راحل، صص321 – 307؛
رجبى، محمّدحسن، علماى مجاهد، صص461 – 460.
8 . مهدوى، سیّدمصلح‌الدّین، اعلام اصفهان، ج1، ص259.
9 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، ص191.
10 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، ص191.
11 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، صص192 – 191.
12 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، ص192.
13 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، صص193 – 192.
14 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، ص193.
15 . بنگرید به:
مجلّه حوزه، شماره 31؛
شریف رازى، محمّدتقى، گنجینه دانشمندان، ج7، ص353؛
موسوى اصفهانى، سیّدجعفر، حیات جاودانى، صص273 – 271؛
حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، ص193؛
کتابى، سیّدمحمّدباقر، رجال اصفهان، ج1، ص526؛
صرامى فروشانى، رسول، سده در گذر زمان، ص433.
16 . نام ناحیه‌اى است در خمینى‌شهر از توابع اصفهان.
17 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، ص194.
18 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، صص195 – 194.
19. حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، ص194.
20. حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، صص196 – 195.
21 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، ص196.
22 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، ص196.
23 . بنگرید به:
مهدوى، سیّدمصلح‌الدّین، سیرى در تاریخ تخت فولاد اصفهان، صص202 – 200؛
کتابى، سیّدمحمّدباقر، رجال اصفهان، ج1، صص228 – 227؛
قرقانى، مهدى، زندگانى حکیم جهان‌گیرخان قشقایى، صص179 – 178.
24 . براى معرّفى تفصیلى آن بنگرید به: زادهوش، محمّدرضا، »کتاب الأوائل«، کتاب ماه )دین(، سال هفتم، شماره 82، مرداد 1383ش، صص25 – 22.
25 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، صص197 – 196.
26. حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، ص197.
27. حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، صص198 – 197.
28 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، ص198.
29 . بنگرید به:
شریف رازى، محمّدتقى، گنجینه دانشمندان، ج6، صص53 – 52؛
گروه نویسندگان، موسوعه مؤلّفى الامامیّه، ج1، ص421؛
مجلّه تاریخ و فرهنگ معاصر، شماره 3 و 4، صص276 – 267؛
امین عاملى، سیّدحسن بن محسن، مستدرکات اعیان الشّیعه، ج5، ص63.
30 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، ص198.
31 . حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، صص199 – 198.
32 . حسینى میبدى، سیدناصر، سراج‌المعانى، ص199.
33 . بنگرید به:
مهدوى، سیّدمصلح‌الدّین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ص335؛
شریف رازى، محمّدتقى، گنجینه دانشمندان، ج4، ص255؛
قرقانى، محمّدرضا، زندگانى حکیم جهان‌گیرخان قشقایى، صص185 – 184؛
جمالى، مسیح‌اللَّه، تاریخ شهرضا، صص114،82.
34. حسینى میبدى، سیّدناصر، سراج‌المعانى، صص200 – 199 ،180 – 179.