به کوشش: محمد کمالی نژاد

نام رایج:
زیره سیاه

نام عربی:
کمون اسود

نام های دیگر:
جیره (هندی)

ماهیت:
تخم نباتی است از رازیانه باریک تر و سیاه و سبز و زرد و سفید می باشد و بنات آن از رازیانه کوچکتر و برگ آن مستدیر و قبه آن مانند شبت و چهار قسم می باشد. فارسی و نبطی و کرمانی و شامی و هر یک بری و بستانی می باشد و بهترین همه بری و بستانی و کرمانی تازه آن است.

طبیعت:
در سوم گرم و خشک

افعال و خواص:
مسخن، ملطف و مقطع و محلل و مجفف و قابض، سعوط نقوع خیسانده آن در سرکه و یا استشمام منقوع آن و یا پر نمودن بینی بدان حابس رعاف، آشامیدن آن با سرکه ممزوج به آب جهت عسرالنفس و نفس الانتصاب و خفقان بارد، آشامیدن آن جهت تقویت معده و امعاء و کبد و گرده و تحریک اشتها و تحلیل ریاح و نفخ و رفع فواق رطوبی و ریحی و تخمه و مغص ریحی و ورم طحال و اسهال رطوبی خصوص بریان نموده ی آن در این امر و مدر بول و حیض و رافع تقطیرالبول و چون با نمک بخایند و فرو برند قطع سیلان رطوبات معده نماید و مداومت خوردن به سرکه پرورده خشک نموده آن قاطع شهوت گل خوردن و در سرکه خیسانده بریان کرده ی آن قوی القبض و در دفع رطوبات معده قوی الأثر.
***

بدل:
دیگر زیره ها و گندنا و در طرد ریاح مغز شاهدانه

مضر:
ریه

مصلح:
کتیرا

مقدار شربت:
2 درم

قوت:
تا 7 سال.
منبع مقاله :
کمالی نژاد، محمد، (1390)؛ برگ کهن، تهران: چوگان، چاپ اول