نویسنده : پونه شیرازی
آیا می‌دانید که مرکز گرسنگی در انسان همیشه فعال است، ولی مرکز سیری به صورت دورهای برای مهار مرکز گرسنگی به کار می‌افتد و دقیقا به همین علت است که اگر خودمان را با شیوه‌های مختلف کنترل نکنیم، دهانمان همیشه برای خوردن، مشتاقانه باز خواهد بود.
این روزها کنترل اشتیاق به خوردن به نوعی اپیدمی، بخصوص در میان دختر خانم‌ها و خانم‌های جوان 20 تا 40 ساله تبدیل شده است. به بیان دیگر تلاش برای رسیدن به اندام متناسب، آن هم از روش‌های غیراصولی چون رژیم‌های لاغری خودسرانه و بسیار کم‌کالری تا مصرف انواع و اقسام داروهای پرعارضه لاغری، انجام جراحی‌های غیرضروری و حتی توسل به ورزش‌های بسیار سنگین به نوعی ماراتن تبدیل شده است، اگر چه برخی از آقایان هم از این قافله عقب نمانده‌اند.
از رژیم غذایی بیزارم!
شاید به جرات بتوان گفت که یکی از مهم‌ترین پیامدهای بهره‌گیری درازمدت از رژیم‌های غذایی غیراصولی، بیزاری از رژیم‌های غذایی و روی آوردن حریصانه به خوردن است که بی‌شک عوارض خطرناکی را به دنبال خواهد داشت. با این حال متخصصان تغذیه ابتلا به عوارضی چون پوکی استخوان، ریزش مو، ریختن دندان، کم‌خونی، کاهش بینایی و ضعف اعصاب را پس از گرفتن رژیم‌های غیراصولی گریزناپذیر می‌دانند.
برلیانت بزرگمهر، مسوول کمیته آموزش همگانی انجمن تغذیه ایران در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر این که رژیم‌های لاغری غلط، رژیم‌های بسیار کم‌کالری هستند که نمی‌توانند نیازهای طبیعی بدن را تامین کنند، می‌گوید: رژیم‌های غیراصولی دیگر نیز شامل رژیم‌های بدون کربوهیدرات (مواد نشاسته‌ای چون نان و برنج)، آب‌درمانی، رژیم چربی، رژیم پرپروتئین و رژیم تک‌خوری می‌شود.
از سوءتغذیه تا سوءتغذیه
وی می‌افزاید: بی‌شک بهترین روش لاغری استفاده از تمام گروه‌های غذایی یعنی نان و غلات، سبزیجات، میوه‌جات، لبنیات، گوشت قرمز و سفید، تخم‌مرغ و حبوبات در کنار فعالیت‌های ورزشی چون پیاده‌روی، دویدن، کوهنوردی یا انجام حرکات منظم روزانه است.
بزرگمهر با اشاره به اشکالاتی که بر انواع رژیم‌های غذایی کم‌کالری وارد است، می‌گوید: رژیم‌های غذایی کم‌کالری، مانع رسیدن و دریافت انرژی مورد نیاز سلول‌ها می‌شود و از آنجا که متابولیسم بدن به خوبی صورت نمی‌گیرد، فرد سست و بی‌حال شده و پس از مدتی از ضعف زیاد دچار بیماری می‌شود. نکته مهم دیگر آن که وقتی بدن فردی به متابولیسم پایین عادت کند، با کنار گذاشتن رژیم، حتی با مصرف مواد غذایی طبیعی هم چاق می‌شود.
نان و برنج بخورید!
خیلی‌ها بدون مشاوره متخصص تغذیه، برای کاهش وزنشان، مصرف نان و برنج را به طور کامل از رژیم روزانه حذف می‌کنند. غافل از این که این دسته مواد هم باید به میزان لازم به بدن برسند.
بزرگمهر در این باره تاکید می‌کند: از آنجا که سوخت سلول‌های عصبی از کربوهیدرات تامین می‌شود، نرسیدن این دسته مواد به آنها منجر به بروز ناآرامی‌های عصبی، سردرد و سرگیجه در فرد می‌شود. بعلاوه در چنین شرایطی فرد برای جبران این وضعیت به مصرف مواد قندی روی می‌آورد، با افزایش میزان قند خون، ترشح انسولین بالا می‌رود و به دنبال آن افت قند خون بدن به عنوان یک عارضه جدی تداوم می‌یابد که تبعات خود را به همراه دارد.
در عین حال رژیم‌های پرپروتئین هم مانع از جذب کلسیم توسط بدن شده و عوارضی چون نرمی و پوکی استخوان را به همراه می‌آورند.
آب‌درمانی، اشتباهی دیگر
چند سال پیش تب آب‌درمانی و رژیم‌های متکی به مصرف صرفا آب برای چند روز متوالی بشدت شایع بود. در حالی که امروزه متخصصان تغذیه به مضرات مصرف بیش از اندازه آب با جدیت تاکید می‌کنند.
مسوول کمیته آموزش همگانی انجمن تغذیه ایران در این باره می‌گوید: مصرف بیش از اندازه آب منجر به خیز یا ورم سلولی یا به بیانی تجمع زیاد آب در داخل سلول‌ها می‌شود که اگر تداوم یابد، سوءتغذیه و حتی مرگ را در پی دارد.
رژیم‌های پرچربی هم فرد را با خطر افزایش کلسترول، چربی‌های بد خون (LDL) و تری‌گلیسیرید مواجه می‌کند.
تک‌خوری نکنید
رعایت تنوع غذایی مبتنی بر مصرف 5 گروه غذایی راز اصلی داشتن یک رژیم غذایی سالم و درست است.
بی‌شک کسانی که به منظور حفظ رژیم غذایی خود تک‌خوری می‌کنند، یعنی مثلا در طول روز صرفا از یک میوه یا ماده پروتئینی خاصی مصرف می‌کنند، مبتلا به نوعی جدی از سوءتغذیه می‌شوند.
بزرگمهر در این خصوص می‌افزاید: سوءتغذیه در افراد دارای رژیم تک‌خوری از آن رو اتفاق می‌افتد که برخی مواد غذایی تنها به همراه مواد غذایی دیگر هضم و جذب می‌شوند، همچون منابع گیاهی دارای آهن که همراه با منابع تغذیه‌ای دارای ویتامین C جذب می‌شوند. پس فقر مصرف هر یک از این مواد، مانع جذب مواد مغذی دیگر می‌شود.
اعتیاد به رژیم، بلایی دیگر
متاسفانه افرادی که به رژیم غذایی سخت عادت می‌کنند، پس از مدتی نسبت به رژیم‌هایی که حتی متخصصان تغذیه به آنها می‌دهند نیز وسواس پیدا کرده و تصور می‌کنند که آنها هم پرکالری هستند و بر این اساس خودسرانه از رژیم‌های کم‌کالری‌تری استفاده می‌کنند که بر این منوال نه‌تنها دچار سوءتغذیه و انواع بیماری‌ها می‌شوند، بلکه بدنشان پس از مدتی دیگر نه‌تنها نسبت به هیچ رژیمی جواب نمی‌دهد، بلکه حتی با خوردن غذای طبیعی هم چاق می‌شوند.
منبع:روزنامه جام جم 1390/05/03
