اگر در ماه رمضان همه کار ها برای خدا باشد؛ این روزه خاص الخاص هست و اینکه در دعا از خدا می خواهی اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیامِی فِیهِ صِیامَ الصَّائِمِینَ یعنی روزه مرا روزه خاص الخاص قرار بده.

اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیامِی فِیهِ صِیامَ الصَّائِمِینَ وَ قِیامِی فِیهِ قِیامَ الْقَائِمِینَ وَ نَبِّهْنِی فِیهِ عَنْ نَوْمَهِ الْغَافِلِینَ وَ هَبْ لِی جُرْمِی فِیهِ یا إِلَهَ الْعَالَمِینَ وَ اعْفُ عَنِّی یا عَافِیاً عَنِ الْمُجْرِمِینَ [1]

خدایا روزه مرا در این روز مانند روزه روزه داران حقیقی قرار ده و اقامه نمازم را مانند نمازگزاران واقعی مقرر فرما و مرا از خواب غافلان هوشیار ساز و هم در این روز جرم و گناهم را ببخش ای خدای عالمیان و از زشتیهایم عفو فرما ای عفو کننده از گناهکاران عالم.

اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیامِی فِیهِ صِیامَ الصَّائِمِینَ

 خدایا روزه مرا روزه صائمین قرار بده؛ صائمین چه کسانی هستند؟

ما سه نوع روزه داریم؛ 1- روزه عام 2- روزه خاص 3- روزه خاص الخاص

روزه عام: همان روزه ای است که عموم مردم می گیرند؛ نمی خورند و نمی آشامند ولی به نامحرم هم نگاه می کنند؛ گناه هم می کنند؛ حجابش را هم مراعات نمی کند. پس روزه عام روزه ای هست که از اموری که روزه را باطل میکند خودداری می کند.

روزه خاص: روزه ای هست که علاوه بر اینکه از خوردن و آشامیدن خود داری می کند اعضاء و جوارحش هم روزه دارد؛ چشمش را هم از معصیت می بندد؛ سحر که روزه میگیرد نیت میکند که خدایا من همه اعضاء و جوارحم روزه هست؛ گوشم غیبت نمی شنود، زبانم غیبت نمی کند، و این روزه خاص هست.

در حدیث است: اذا صمت فلیصم سمعک، بصرک، جلدک، شعرک [2] وقتی روزه میگیری باید گوشت هم روزه باشد (از گناهان مربوط به گوش مثل گوش دادن به غیبت و…)، چشمت هم باید روزه باشد، پوستت هم باید روزه باشد؛ موی سرت هم باید روزه داشته باشد؛ خانم ها باید حجابشان را رعایت کنند.

روزه خاص الخاص: این هست که در دلم غیر از خدا هیچ چیز دیگری نباشد؛

ای یک دله و صد دله دل؛ دل یک دله کن     مهر دگران را ز دل خود یله کن

اگر در ماه رمضان همه کار ها برای خدا باشد؛ این روزه خاص الخاص هست و اینکه در دعا از خدا می خواهی اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیامِی فِیهِ صِیامَ الصَّائِمِینَ یعنی روزه مرا روزه خاص الخاص قرار بده.

ملائکه شب احیاء فرود می آیند ولی فرودگاه پیدا نمی کنند؛ دلهای ما جای خالی برای ملائکه باقی نگذاشته؛ تعلقات به مال و زن و بچه و دنیا جایی برای نزول ملائکه باقی نگذاشته است دل اگر خالی باشد آن وقت «تنزل الملائکه و الروح» [3] و اگر اینگونه نباشد ملائکه در شب احیاء بر دل شما فرود نمی آیند؛ در ماه رمضان کاری بکنیم که جا برای نزول ملائکه داشته باشیم. [4] وَ قِیامِی فِیهِ قِیامَ الْقَائِمِینَ

خدایا در ماه رمضان قیام مرا قیام قائمین قرار بده؛ یعنی شب که نماز شب می خوانم قیامم قیام قائمین باشد، قائمین آنهایی هستند که در نماز از خوف خدا گریه و زاری می کنند

حاج میرزا علی محدث زاده پسر بزرگ شیخ عباس قمی (ره) نقل می کرد: پدرم وقتی نماز شب می خواند آن طور از خوف خدا گریه می کرد که ما از صدای گریه ایشان از خواب می پریدیم.باید نماز، نمازی باشد که از روی عشق باشد؛ چرا که خروس هم نماز شب می خواند ولی عشق ندارد لذا شاعر گفته:

ای مرغ سحر عشق ز پروانه بیاموز    کان سوخته را جان شد و آواز نیامد [5]

قیام ما را قیام قائمین قرار بده؛ یعنی نماز مرا نماز عاشقانه قرار بده؛ برای نماز شب از خواب باید بپریم نه اینکه ساعت کوک کنیم .

وَ نَبِّهْنِی فِیهِ عَنْ نَوْمَهِ الْغَافِلِینَ

و در این روز اول ماه رمضان مرا از خواب غفلت بیدار بکن؛ این هم دعای خوبی هست گناه نکنیم هر لحظه ممکن است مرگ از راه برسد مثلا فلان آقای فروشنده دارد آب توی شیر می ریزد یک مرتبه سکته می کند، مرگ که خبر نمی کند و اینها غفلت هست.

وَ هَبْ لِی جُرْمِی فِیهِ یا إِلَهَ الْعَالَمِینَ وَ اعْفُ عَنِّی یا عَافِیاً عَنِ الْمُجْرِمِینَ

خدایا در این ماه رمضان مرا ببخش ای خدایی که از گنهکاران می گذری

منبع: برگرفته از سخنان مرحوم حجت الاسلام و المسلمین شیخ احمد مجتهدی تهرانی «ره»

پی نوشت ها:

[1] – اقبال الاعمال ص 109

[2] –  عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِذَا صُمْتَ فَلْیَصُمْ سَمْعُکَ وَ بَصَرُکَ وَ شَعْرُکَ وَ جِلْدُکَ وَ عَدَّدَ أَشْیَاءَ غَیْرَ هَذَا وَ قَالَ لَا یَکُونُ یَوْمُ صَوْمِکَ کَیَوْمِ فِطْرِکَ  « الکافی ج : 4 ص : 87»

[3] – سوره قدر ؛ آیه 4.

[4] – مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی  راجع به شرایط روزه صحیح چننین گفته است :

در روایات آمده است: «غیبت، دروغ، نگاه (حرام) پى‏درپى، دشنام دادن و ظلم – کم باشد یا زیاد -، باعث باطل شدن روزه مى‏شود، و روزه، فقط خوددارى از خوردنى و آشامیدنى نیست، هنگام روزه گوش، چشم، زبان، فرج و شکمت نیز باید روزه بگیرند. دست و پایت را نگهدار و بسیار سکوت کن مگر از خیر. و با نوکرت رفق و مدارا نما. هنگام روزه باید گوش و چشم تو نیز از حرام و زشتى روزه بگیرد. از جدال و آزار رساندن به نوکر خوددارى کن و وقار روزه را داشته باش و روزى که روزه‏اى با روزى که روزه نیستى باید با هم فرق داشته باشند.» رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و سلّم فرمودند: «آسان‏ترین چیزى که خداوند در روزه بر روزه‏دار واجب نموده، خوددارى از خوردنى و آشامیدنى است.» فقها به صحت روزه بعضى از آنها فتوا داده‏اند. جمع بین روایات بالا با روایتى که از رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله و سلّم وارد شده و سخن فقها به این است که بگوییم منظور از صحت در احادیث فوق این است که چنین روزه‏اى مورد قبول خداوند است و منظور از صحت در کلام فقها این است که چنین روزه‏اى قضاى آن را ساقط مى‏کند.

خلاصه این که روزه صحیح و کاملى که خدا براى کامل نمودن روزه‏دار مقرر فرموده است، قطعا روزه‏اى است که شامل خوددارى اعضاى بدن از گناه مى‏باشد، و روزه کاملتر این است که علاوه بر آن، قلب را از یاد غیر خدا باز داشته و از هر چه غیر اوست روزه بگیرد. و هنگامى که انسان ماهیت روزه، درجات و فلسفه تشریع آن را فهمید، ناچار باید از هر گناه و حرامى، بخاطر قبول روزه‏اش خوددارى کند.

و الا مسئول بوده و بخاطر اینکه اعضاى بدنش روزه نگرفته‏اند، مجازات مى‏شود، و ساقط شدن قضاى روزه به این معنا نیست که انسان را در روز قیامت از مجازات نجات دهد. «ترجمه‏المراقبات ص :  210 »

[5] – گلستان ؛ سعدی شیرازی