یادگار راستین امیرمومنان

یادگار راستین امیرمومنان

حضرت‌ امام‌ جعفر صادق‌ علیه‌ السلام‌ رئیس‌ مذهب‌ جعفرى‌ ( شیعه‌ ) در روز 17ربیع‌ الاول‌ سال‌ 83 هجرى‌ چشم‌ به‌ جهان‌ گشود .

پدرش‌ امام‌ محمد باقر علیه السلام و مادرش‌ “ام‌ فروه‌” دختر قاسم‌ بن‌ محمد بن‌ ابى‌ بکر مى‌باشد.

کنیه‌ آن‌ حضرت‌ : “ابو عبدالله‌” و لقبش‌ “صادق‌” است‌ . حضرت‌ صادق‌ علیه السلام تا سن‌ 12 سالگى‌ معاصر جد گرامیش‌ حضرت‌ سجاد علیه السلام بود و مسلما تربیت اولیه‌ او تحت‌ نظر آن‌ بزرگوار صورت‌ گرفته‌ و امام‌ علیه السلام از خرمن‌ دانش‌ جدش‌ خوشه‌ چینى‌ کرده‌ است‌ .

پس‌ از رحلت‌ امام‌ چهارم‌ مدت‌ 19 سال‌ نیز در خدمت‌ پدر بزرگوارش‌ امام‌ محمد باقر علیه السلام زندگى‌ کرد و با این‌ ترتیب‌ 31 سال‌ از دوران‌ عمر خود را در خدمت‌ جد و پدر بزرگوار خود که‌ هر یک‌ از آنان‌ در زمان‌ خویش‌ حجت‌ خدا بودند، و از مبدأ فیض‌ کسب‌ نور مى‌نمودند گذرانید .

بنابراین‌ صرف‌ نظر از جنبه‌ الهى‌ و افاضات‌ رحمانى‌ که‌ هر امامى‌ آن‌ را دارا مى‌باشد ، بهره‌مندى‌ از محضر پدر و جد بزرگوارش‌ موجب‌ شد که‌ آن‌ حضرت‌ با استعداد ذاتى‌ و شم‌ علمى‌ و ذکاوت‌ بسیار ، به‌ حد کمال‌ علم‌ و ادب‌ رسید و در عصر خود بزرگترین‌ قهرمان‌ علم‌ و دانش‌ گردید .

پس‌ از درگذشت‌ پدر بزرگوارش‌ 34 سال‌ نیز دوره‌ امامت‌ او بود که‌ در این‌ مدت‌ “مکتب‌ جعفرى‌” را پایه‌ ریزى‌ فرمود و موجب‌ بازسازى‌ و زنده‌ نگهداشتن‌ شریعت‌ محمدى‌ صلی الله علیه و آله گردید .

آنکه در اخبار فقه شیعه تتبع کند خواهد دید روایتهاى رسیده از امام صادق (علیه السلام) در مسائل مختلف فقهى و کلامى مجموعه‏اى گسترده و متنوع است و براى همین است که مذهب شیعه را «مذهب جعفرى» خوانده‏اند

زندگى‌ پر بار امام‌ جعفر صادق‌ علیه السلام مصادف‌ بود با خلافت‌ پنج‌ نفر از بنى‌ امیه‌ ( هشام‌ بن‌ عبدالملک‌ – ولید بن‌ یزید – یزید بن‌ ولید – ابراهیم‌ بن‌ ولید – مروان‌ حمار ) که‌ هر یک‌ به‌ نحوى‌ موجب‌ تألم‌ و تأثر و کدورت‌ روح‌ بلند امام‌ معصوم‌ را فراهم‌ مى ‌کرده‌ اند، و دو نفر از خلفاى‌ عباسى‌ ( سفاح‌ و منصور ) نیز در زمان‌ امام‌ علیه السلام مسند خلافت‌ را تصاحب‌ کردند و نشان‌ دادند که‌ در بیداد و ستم‌ بر امویان‌ پیشى‌ گرفته ‌اند، چنانکه‌ امام‌ صادق‌ علیه السلام در 10 سال‌ آخر عمر شریفش‌ در ناامنى‌ و ناراحتى‌ بیشترى‌ بسر مى‌ برد .

مذهب جعفرى

آنکه در اخبار فقه شیعه تتبع کند خواهد دید روایتهاى رسیده از امام صادق (علیه السلام) در مسائل مختلف فقهى و کلامى مجموعه‏اى گسترده و متنوع است و براى همین است که مذهب شیعه را «مذهب جعفرى» خوانده‏اند. گشایشى که در آغاز دهه سوم سده دوم هجرى پدید آمد موجب شد مردم آزادانه‏تر به امام صادق (علیه السلام) روى آورند و گشودن مشکلات فقهى و غیر فقهى را از او بخواهند.

خلق‌ و خوى‌ امام

ایشان مانند پدران‌ بزرگوار خود در کلیه‌ صفات‌ نیکو و سجایاى‌ اخلاقى‌ سرآمد روزگار بودند . داراى‌ قلبى‌ روشن‌ به‌ نور الهى‌ و در احسان‌ و انفاق‌ به‌ نیازمندان‌ مانند اجداد خود؛ و همچنین داراى‌ حکمت‌ و علم‌ وسیع‌ و نفوذ کلام‌ و قدرت‌ بیان‌ بودند .

با کمال‌ تواضع‌ و در عین‌ حال‌ با نهایت‌ مناعت‌ طبع‌ کارهاى‌ خود را شخصا انجام‌ مى‌داد ، و در برابر آفتاب‌ سوزان‌ حجاز بیل‌ به‌ دست‌ گرفته‌ ، در مزرعه‌ خود کشاورزى‌ مى ‌کرد و مى‌ فرمود : اگر در این‌ حال‌ پروردگار خود را ملاقات‌ کنم‌ خوشوقت‌ خواهم‌ بود ، زیرا با تلاش دستان و عرق‌ پیشانی،‌ آذوقه‌ و معیشت‌ خود و خانواده ‌ام‌ را تأمین‌ مى‌نمایم‌ .

او بخشى از درآمد خود را براى رفع اختلاف وحل مشاجره ى دو برادر مسلمان تعیین کرده بود که غالبا بر اساس امور مالى منازعه مى کنند و سفارش کرده بود این امر از دیگران پوشیده و مخفى نگه داشته شود

ابن‌ خلکان‌ مى‌نویسد : امام‌ صادق‌ (علیه السلام) یکى‌ از ائمه‌ دوازده‌گانه‌ مذهب‌ امامیه‌ و از سادات‌ اهل‌ بیت‌ (علیهم السلام) رسالت‌ است‌ . از این‌ جهت‌ به‌ وى‌ صادق‌ مى‌ گفتند که‌ هر چه‌ مى‌ گفت‌ راست‌ و درست‌ بود و فضیلت‌ او مشهورتر از آن‌ است‌ که‌ گفته‌ شود .

مالک‌ مى‌گوید : با ایشان سفرى‌ به‌ حج‌ رفتم‌ ، چون‌ شترش‌ به‌ محل‌ احرام‌ رسید، حالش‌ تغییر کرد ، نزدیک‌ بود از مرکب‌ بیفتد و هر چه‌ مى‌ خواست‌ لبیک‌ بگوید ، صدا در گلویش‌ گیر مى‌ کرد . به‌ او گفتم‌ : اى‌ پسر پیغمبر ، ناچار باید بگویى‌ لبیک‌ ، در جوابم‌ فرمود : چگونه‌ جسارت‌ کنم‌ و بگویم‌ لبیک‌ ، مى‌ترسم‌ خداوند در جوابم‌ بگوید : لا لبیک‌ و لا سعدیک‌ .

سخاوت امام

در سخاوت و ایثار خلف و یادگار راستین و صادق امام على بن ابیطالب (علیه السلام) بود . او بخشى از درآمد خود را براى رفع اختلاف وحل مشاجره ى دو برادر مسلمان تعیین کرده بود که غالبا بر اساس امور مالى منازعه مى کنند و سفارش کرده بود این امر از دیگران پوشیده و مخفى نگه داشته شود .

او معتقد بود که کمال احسان در سه چیز نهفته است :

1. در سرعت و تعجیل در خیرات،

2 . کوچک شمردن و تصغیر خیرات خویش،

3 . در پنهان داشتن و سرّى نمودن آن .

از اینرو بیشتر اوقات احسانها و نیکوکاریهاى خود را مخفى از نظر مردم انجام مى داد مگر آنکه در افشاى آن خیر و مصلحت والاترى وجود داشته باشد .

سخاوت و بذل او بهترین دلیل شعور اجتماعى او بوده و پنهان داشتن آن دلیل قوت وجدان دینى و احساسات عمیق مذهبى اوست.

فرآوری: آمنه اسفندیاری

تبیان

منابع:

سایت آوینی.

کتاب «زندگانى امام صادق (علیه السلام)»، سید جعفر شهیدى.

مطالب مشابه

دیدگاهتان را ثبت کنید