نویسنده: محمد غفارنیا
بت پرستی و شریک قرار دادن چوب و قطعه سنگهای بیارزش، نشانه انحطاط فکری و انحراف اندیشه بت پرستان، از جاده کمال است؛ لذا قرآن کریم برای ریشه کن ساختن افکار بت پرستی، عقاید و آداب و رسوم خرافی مشرکان را بیان میکند.
مشرکان در سه مورد حق بتها را برحق خداوند مقدم میداشتند:
1-هرگاه چیزی میکاشتند قسمتی را برای خدا میکاشتند و قسمتی را برای بت ها. موقع برداشت هم، اگر محصولی که برای خدابود بهتر و بیشتر میشد، کاستی و آسیب زراعت بتها را از سهم خدا جبران کرده و آن را در راه بتها (در مراسم عید و بت و بتخانه) صرف میکردند. برعکس اگر سهم بتها محصول خوب و زیادتر میداد، مهم نبود و از سهم بتها چیزی را به سهم خدا نمیافزودند؛ زیرا میگفتند: خداوند غنی و بینیاز است، ولی بتها نیازمندند.
2-از قربانیهایی که میکشتند سهمی برای خدا و سهمی برای اصنام منظور میداشتند. آنچه از سهم خدا بود را به مهمان میدادند و آنچه از سهم بتها بود را برای خدمه، متولیان بت و بتخانه، مراسم قربانی و خوراک خودشان بر میگزیدند.
3-درآبیاری کشتزار، اگر آب از زراعت خدا به سوی کشت بتها نفوذ میکرد یا سرازیر میشد، جلوگیری نمیکردند؛ ولی اگر از کشت بت هاآب به سمت زراعت سهم خداوند نفوذ میکرد، جلوی آن را میبستند، و معتقد بودند که خداوند بینیاز است و بتها احتیاج بیشتری دارند.
قرآن درباره این عمل آنان چنین میفرماید: (مشرکان) سهمی از آنچه خدا آفریده از زراعت و چهارپایان را برای او قرار دادند. گفتند: این مال خداست و آن مال شرکای ما (بت ها). آنچه مال شرکای آنها بود به خدا نمیرسید؛ ولی آنچه مال
خدا بود، به شریکانشان میرسید. اگر سهم بتها کم میشد، مال خدا را به آنها میدادند، اما عکس آن را مجاز نمیدانستند. (1)
سپس قرآن کریم این عقیده را با یک جمله کوتاه محکوم میسازد و میفرماید:
(ساءَ ما یحکمون): چه بد حکم میکنند. (2)
راستی چه حکمی زشتتر و ننگینتر از این که در تقسیم مال خود آفریدگار، برای خداوند به اندازه بتها ارزش قائل نباشند.
پینوشتها:
1-مجمع البیان: ج4. ص370.
2-انعام/136.
منبع مقاله :
غفارنیا، محمد، (1387) 142 قصّه از قرآن: همراه با شأن نزول آیاتی از قرآن، قم: جامعه القرآن الکریم، چاپ اول