نویسنده: رسول عربان

برخی بزرگان، «ماء معین» (1) را از القاب حضرت مهدی (علیه السلام) شمرده‌اند.
به هر سو که نظر افکنیم و نشانه‌ای از حیات و زندگانی بیابیم، آب، اساس و پایه‌ی آن است.
اگر انسان زنده است و حرکت می‌کند، اگر گیاهی می‌روید و طراواتی دارد و هر جنبنده هر کجا بخزد به یمن و برکت آب است که خدای بخشنده ارزانی داشته، اما با این همه سود بسیار و این همه زیبایی‌هایی که آب می‌آفریند، ارزش و جایگاه واقعی آن برای اغلب مردم پوشیده و پنهان است. آن زمان که آسمان بخل ورزد و نزول این خیر فراگیر و پرفایده از آسمان باز ماند و جوشش آن از اعماق خاک باز ایستد، طبیعت بوی مرگ و خشکی به خود می‌گیرد و چرخه‌ی حیات به کندی گراید یا از حرکت باز ایستد و در این هنگامه، انسان به خویشتن آید و نقش آب در زندگی جلوه گر شود، این سرمایه و شالوده‌ی حیات، جایگاه از دست رفته خود را در طبیعت باز یابد.
چهارده نور منزه و پاک، نبی اکرم، امیرالمؤمنین علی، فاطمه‌ی زهرا و فرزندان معصوم ایشان (علیهم السلام) منبع و اساس حیات و زندگانی‌اند. آنان اقیانوس بی کران علوم و معارف الهی‌اند که در بستر جامعه به آرامی به حرکت درآیند، پاک و زلال، باوقار و آرام، با منظره‌ای زیبا و دل نشین که همه از آنها بهره گیرند. هر کجا قدم گذارند، حیات و سرسبزی به ارمغان آورند و استعدادهای نهفته و مرده را از درون جامعه و اعماق دل‌ها شکسته و بارور کنند، همان گونه که در برخی روایات، امامان معصوم (علیهم السلام) به آب، مانند گشته‌اند و «ماء»- آب- در آیات را به آنان تأویل نموده‌اند.
امام باقر (علیه السلام) در تفسیر آیه‌ی شریف (وَینَزِّلُ عَلَیکُمْ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لِیطَهِّرَکُمْ بِهِ) (2) فرمود:
منظور از «ماء»، امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) است. (3)
امام رضا (علیه السلام) در پاره‌ای از روایتی، امام را این طور توصیف کرد:
«الامام، الماء العذب، علی الظمآء» (4)؛
امام آب شیرین و گوارایی برای تشنه است.
امام باقر (علیه السلام) در تفسیر (عَینًا یشْرَبُ بِهَا عِبَادُ اللَّهِ) (5) فرمود:
مقصود چشمه‌ای است که در سرای نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌جوشد و در سرای تمام انبیا و مؤمنین جاری می‌شود. (6)
حضرت بقیه الله، امام زمان (علیه السلام) چونان آب، اساس پیدایش زندگانی و سبب نظام پدیده‌ها است؛ بلکه هستی آب و هر چیز دیگر نیز از آن او است و در پرتو آن وجود فرخنده و پربرکت، هستی جوهره و رنگ حیات و زندگی به خود گیرد؛ بدین سبب تمام آفریدگان بود و نبود و آرامش خویشتن را مدیون و وام‌دار آن وجود خجسته‌اند. آن حضرت اقیانوس پهناور معرفت و دانش خداوندگار است که هرگز مکدر و آلوده نگردد، صاف و بی آلایش، پاک پاک، روشن روشن. مهدی (علیه السلام) ذخیره‌ی خدای سبحان است و در هر دلی و جامعه‌ای راه یابد، احیا و شکوفا گردد، نردبان تکامل و رشد را بپیماید و به سر منزل مقصود و مقصد وارد آید. اما با این همه لطف و بخشش فراوان، اغلب آدمیان از او در غفلت‌اند و به این سو و آن سو مستانه و متحیرانه می‌دوند، چه زیبا فرمود امام صادق (علیه السلام):
مردم از آبی اندک و گذرا که نه منبعی دارد و نه اصلی می‌نوشند، اما به نهر بزرگ و باشوکت [که آبش همیشه لبریز است و روان] توجهی نمی‌کنند [آبی نگیرند و بهره‌ای نبرند]، سؤال کردند: منظور از نهر بزرگ چیست؟ حضرت در پاسخ فرمود: رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)، و علم و دانشی که ایزد متعال به او بخشش نمود. پروردگار بخشایش‌گر، تمام سنت‌های انبیای سلف را به آن حضرت عطا کرده است. پرسیدند: آن سنت‌ها چیست؟ در جواب فرمود: دانش تمام انبیا، و رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) تمام آن علوم و معارف را نزد امیرالمؤمنین، علی (علیه السلام) سپرد [و علی (علیه السلام) به امام پس از خود انتقال داد تا آن علوم و معارف در سینه‌ی مبارک حضرت مهدی (علیه السلام) جا گرفت.] (7)
قرآن کریم به مردم هشدار داده که اگر امام و پیشوایان دین مورد کم لطفی و بی مهری قرار گیرند، سرانجامی جز ناکامی نخواهند داشت و امام این اصل و اساس خلقت، از دیدگان غایب و مستور گردد. علی بن جعفر از برادر بزرگوارش، امام موسی بن جعفر (علیه السلام) از تأویل آیه‌ی شریف (إِنْ أَصْبَحَ مَاؤُکُمْ غَوْرًا فَمَنْ یأْتِیکُمْ بِمَاءٍ مَعِینٍ) (8) سؤال کرد، امام (علیه السلام) فرمود:
منظور این است که اگر امام شما از دیدگانتان غایب گشت چه می‌کنید؟ (9).
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در ضمن گفتاری به عمار فرمود:
پیشوایان راستین پس از من از صلب و نسل علی (علیه السلام) هستند و آنان امامان رهنمایند و مهدی (علیه السلام) از آنهاست. عمار گفت: ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) پدر و مادرم فدایت باد! این مهدی کیست؟ فرمود: ای عمار! خدای تبارک و تعالی با من پیمان بسته که از نسل حسین (علیه السلام) نه امام پدید آورد که نهمین آنان از دیدگان غایب است و این است [معنای] گفتار خدا که می‌فرماید: «إن أصبح مائکم» ای عمار بدان که غیبت او [سالیان سال] به درازا کشد تا مردم دو دسته گردند؛ برخی بر امامت او ثابت قدم مانند و گروهی روی گردانند و در آخر الزمان ظهور کند و تمام خاوران را از عدل و داد آکنده سازد. (10)
بار الها! به درگاهت شکایت می‌آوریم از فقدان نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، غیبت امام زمان (علیه السلام)، سختی و فتنه‌های آخر الزمان، از دشمنان بسیار و شیعیان اندک، بار الها! غم و اندوهمان را با ظهور حضرت بزدا، آمین یا رب العالمین.

پی‌نوشت‌ها:

1- نجم ثاقب، باب2، ص 108، لقب شماره‌ی 143؛ العبقری الحسان، ج1، باب بیان اسامی و القاب، ص 28.
2- انفال، آیه‌ی 11: «و آبی از آسمان برایتان فرستاد تا شما را با آن پاک کند.»
3- بحارالأنوار، ج36، ص 176، تاریخ امیرالمؤمنین (علیه السلام)، باب 38، فی سائر الآیات النازله فی شأنه (علیه السلام)، ح176.
4- کافی، ج1، ص199، کتاب الحجه، باب نادر، جامع فی فضل الامام و صفاته، ح1.
5- انسان، آیه‌ی 6: «چشمه‌ای که بندگان خاص خدا از آن می‌نوشند.»
6- تفسیر نور الثقلین، ج5، ص 477.
7- بحارالأنوار، ج26، ص 166، کتاب الإمامه، باب 12، ان عندهم جمیع علوم الملائکه و الأنبیاء، ح12.
8- ملک، آیه‌ی30: «اگر آب‌های شما در زمین فرو رود، چه کسی می‌تواند آب جاری و گوارا در دسترس شما قرار دهد.»
9- بحارالأنوار، ج24، ص 100، کتاب الإمامه، باب 37، أنهم (علیه السلام) الماء المعین و البئر المعطله، ح2.
10- همان، ج33، ص18، تاریخ امیرالمؤمنین (علیه السلام)، باب13، شهاده عمار، ح276.
منبع مقاله :
عربان، رسول؛ (1386)، ترسیم آفتاب، قم: نشر خُلُق، چاپ دوم