پدیدآورنده : محمد محمدی ری شهری
منبع: پایگاه رسمی آیت الله ری شهری

پیشتازی در کسب فضایل ‌

وَ ألبِسْنِی زِینَهَ المُتّقینَ فی… السَّبقِ إلى‌ الفَضیلَه‌.[۱]

یکی دیگر از زیورهای مردم صالح و باتقوا که در دعای نورانی مکارم الاخلاق از خداوند درخواست شده، پیشتازی در آراستن خود به فضایل اخلاقی و عملی است.

چند مطلب در این رابطه قابل توجه است:

مطلب اول این است که این فراز از دعا، ریشه در آیات متعددی از قرآن کریم دارد. مثل: ﴿فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ﴾؛ «سبقت بگیرید به کارهای خیر» که در دو آیه از آیات قرآن تکرار شده است.[۲]

خداوند منان در این آیه و دیگر آیات مشابه، تأکید می‌کند بر مسابقه دادن در امور معنوی، نه اینکه فقط در امور مادی و دنیوی مسابقه بگذارید. اگر انسان فقط در کارهای دنیوی سبقت بگیرد، در کارهای اخروی عقب می‌ماند. امیر المؤمنین (علیه السّلام) جمله‌ای دارند که در خطبه ۱۱۳ نهج البلاغه آمده است، ایشان با تعجب می‌فرمایند:

ما بالُکُم‌ تَفرَحونَ‌ بِالیَسیرِ مِنَ الدُّنیا تُدرِکونَهُ ولا یَحزُنُکُمُ الکَثیرُ مِنَ الآخِرَهِ تُحرَمونَهُ، ویُقلِقُکُمُ الیَسیرُ مِنَ الدُّنیا یَفوتُکُم حَتّى‌ یَتَبَیَّنَ ذلِکَ فی وُجوهِکُم، وقِلَّهِ صَبرِکُم عَمّا زُوِیَ مِنها عَنکُم؛ کَأَنَّها دارُ مُقامِکُم وکَأَنَّ مَتاعَها باقٍ عَلَیکُم؟! [۳]

شما را چه مى‌شود که به اندک چیزى از دنیا که به دست مى‌آورید، شادمان مى‌شوید؛ ولى از دست دادن بسیارى از آخرت، شما را اندوهگین نمى‌سازد؟! و اندکِ دنیا که از دستتان مى‌رود، شما را ناراحت و بى‌تاب مى‌سازد، چندان که این بى‌تابى در چهره‌هاى شما و در ناشکیبایى‌تان بر آنچه از شما گرفته شده است، آشکار مى‌گردد. گویى دنیا اقامتگاه دائمى شماست و کالایش برایتان ماندگار است!

برخی به خاطر از دست دادن موقعیت‌های معنوی اصلاً ناراحت نمی‌شوند؛ اما برخی از اینکه مثلا قرار بوده کار خیری انجام دهد، ولی نتوانسته، بسیار اندوهگین می‌شوند. در حالات حضرت امام (رحمه الله علیه) نقل شده که هر گاه نماز شب‌شان فوت می‌شد، خیلی گریه می‌کردند.

می‌توان گفت دلیل اینکه انسان در خیرات مسابقه نمی‌گذارد یا به خاطر شدت علاقه به دنیاست و یا عدم اعتقاد به آخرت است.