به کوشش: محمد کمالی نژاد

نام رایج:
بادرنجبویه

نام عربی:
مفرح القلب

نام های دیگر:
بادرنکبویه، قرنفل بستانی، ترنجان

ماهیت:
نباتی است به قدر ذرعی و دو نوع می باشد نوع اول صغیر و برگ آن لطیف و طولانی و اطراف برگ آن مانند ارّه و ساق آن پُر شعبه شبیه به ریحان و گل آن بنفش مایل به سرخی و بجای سبزی با طعام می خورند و تخم آن را ترنجان نامند و نوع دوم نیز در بو شبیه به آن و از آن تندتر و برگ آن مایل به تدویر و شاخ های آن بسیار از یک بیخ می روید و برگ آن با خشونتی وعریض و از برگ نعناع بزرگتر.

طبیعت:
گرم و خشک در اواسط دوم

افعال و خواص:
مقوی دل و دماغ و حواس و حفظ و ذکا و معده و جگر و مفرّح و مفتح سدّه دماغی و ملطف و دافع کابوس شماً و اکلاً و جهت وحشت سوداوی و خفقان و غشی و فواق ریحی و تحلیل سودا و امراض بلغمی و مغص و امراض ورکین و گرده و دفع سموم مطلقاً شرباً و ضماداً نافع و ضماد آن جهت تقویت قلب و تسکین اوجاع مفاصل به سبب قوتی که در آن است و به خاصیتی که دارد و بالعَرَض نیز برای آنکه محلل و دافع سوداست و با سرکه محلل خنازیر و منقی قروح و خوردن آن ناشتا جهت ازاله خفقان سوداوی و غیر سوداوی و تقویت معده بارد رطب و تلطیف طعام غلیظ و آوردن جشاء و خواب بالعرض و طلای آب برگ آن جهت جَرَب سوداوی و بوئیدن برگ آن جهت تفتیح سدّه دماغی و جلوس در طبیخ آن جهت احتباس حیض نافع است.

تحقیقات جدید:
مقوی قلب و کبد، آنتی ضد استرس، ضد باکتری، آرامبخش، برطرف کننده خستگی های روحی، طپش قلب، برگ آن دافع حشرات، مفید برای تبخال.
در بازار دارویی گیاهان، علاوه بر بادرنجبویه Melissa officinalis ، گیاهی با نام علمی Asperugo procumbens وجود دارد که در حال حاضر در مکانهای عرضه گیاهان دارویی با بادرنجبویه شناخته می شود و در درمان بیماریهای عصبی و به عنوان آرامبخش کاربرد دارد.
***

بدل:
دو وزن آن ابرایشم و دو ثلث وزن آن پوست اترج

مضر:
ورک

مصلح:
صمغ عربی و کندر

مقدار شربت:
از خشک آن تا ده درم و از تازه آن تا بیست درم.
منبع مقاله :
کمالی نژاد، محمد، (1390)؛ برگ کهن، تهران: چوگان، چاپ اول