مدت طولانی است که با فکرهای بسیار پلیدی رو به رو می شوم به خصوص به هنگام نماز خواندن و همین فکرها لذت نماز خواندن را از من گرفته اند و مانع از قبولی نمازم می شود و حالا نمی دانم چه کار کنم لطفاً کمکم کنید.
مقدمه:
خداوند در وجود انسان نعمتی قرار داده که در وجود سایر موجودات سراغ نداریم و آن “عقل و تفکر”است و این نعمت بزرگ الهی در همه حالات انسان اثر والایی دارد و او را در برابر خطرات و اشتباهات حفظ می کند. لذا اگر تفکر آلوده باشد روح و جسم او را آزار می دهد و آلودگی افکار علل و عواملی دارد که با کنترل و دوری از آنها اعمال و فکر انسان اصلاح و پاک می شود و در همه حالات زندگی مخصوصاً هنگام نماز خواندن لذت می برد و روح خود را پالایش می کند. پرسشگر گرامی بهتر بود که درباره این افکار و مدت آن و زمان شروع آن برایمان بیشتر می نوشتید اما درکل در ذیل راهکار هایی ارائه خواهیم داد که به یاری حق مفید واقع گردد.
1. راه ورود افکار پلید و کنترل آن: راه ورود افکار پلید از دو جاست یکی از راه های ورود افکار پلید به فکر، گوش دادن یا شنیدن حرف های غیر شرعی مانند غیبت، تهمت و حرف هایی که خلاف شرع است. در اینجا باید گوش خود را کنترل کنیم تا از گوش دادن یا شنیدن آن حرف های حرام به دور مانیم. دوم: یکی دیگر از اعضاء و جوارحی که به وسیله آن افکار پلید به فکر نفوذ می کنند از راه چشمهای ماست که اگر مالک چشم خود نباشیم و به حال خود رها باشند آلوده به افکار پلید خواهیم شد. پس باید چشم خود را از جاهایی که نباید ببینیم نگه داریم تا با فکرهای پلید رو به رو نشویم و از نماز خواندن لذت ببریم
2. دوستان خوب: دوست خوب در کنترل فکر خیلی اهمیت دارد؛ چرا که دوستی مسأله ای عادی نیست بلکه از مسائل ضروری زندگی است و به نحوی با فکر انسان ارتباط دارد. زیرا تأثیر دوست بر ما ناگهانی و قابل لمس نیست تا به راحتی بتوان درست را از نادرست آن باز شناخت، بلکه تأثیری تدریجی در وجود ما دارد. از این رو باید دوست ما شخصی شایسته و درستکار و پرهیزکار باشد تا بر عقل و دین ما بیافزاید، نه اینکه آنچه را هم که داریم به خاطر دوست از دست بدهیم. پس اگر دوست خوبی داشته باشیم محال است افکار پلید در ما اثر داشته باشد و فکر ما را آلوده سازد.[1]
3. دوستان بد: رفتار، گفتار و افکار دوستان بد در شکل گرفتن افکار پلید بسیار مؤثر هستند و ما را با افکار پلید آشنا می کنند بدون اینکه ما خبر داشته باشیم. پس باید از دوستان بد دوری کنیم تا فکرمان از افکار پلید سالم بماند.[2]
4. ذکر: اذکار مثل «لا اله الا الله و اعوذ بالله من الشیطان الرجیم» و … در سالم ماندن ما از افکار پلید بسیار مؤثر هستند. ما با ذکر های مخصوص فکر، می توانیم خودمان را در برابر افکار پلید حفظ کنیم و این اذکار در مفاتیح الجنان هست.[3] این اذکار را روزانه قبل از نماز تکرار کنید که با جایگزین کردن این ذکرها و جملات مثبت و افکار خوب مجالی برای تکرار این افکار منفی باقی نمی ماند.
5. مدیریت ذهن: زمینه رشد افکار پلید و منفی از بی برنامگی ماست؛ ما می توانیم با مدیریت ذهن خود فکر خود را کنترل کنیم. برای این کار پیشنهاد می شود ذهن خود را با اذکار، افکار و جملات مثبت مشغول سازید، مشغول کردن ذهن با افکار مثبت و خوب ما را در برابر افکار پلید مصون می کند، چون هر گاه بیکار بماند افکار منفی مجال بیشتری می یابند تا ظهور پیدا کنند. برنامه ریزی یکی دیگر از راه های مشغول کردن ذهن است، یعنی دوری کردن از بیکاری. مهمتر اینکه برای کارهای خود برنامه ای داشته باشیم، چرا که این کارها ما را در مقابل افکار پلید حفظ خواهد کرد.
6. دعا: در نماز خود دعا کنید و از خداوند بخواهید که خودش فکر، قلب و زبان ما را هدایت کند.
7. پرهیز از خلوت و انزوا: در خلوت و انزوا افکار مختلفی به انسان رو می آورد و ما را به این طرف و آن طرف می کشاند، در اینجاست که باید از خلوت کردن و انزوا گزیدن بپرهیزید تا از افکار پلید دور بمانید. پیشنهاد می شود که نمازهای خود را به جماعت بخوانید و دعای کمیل، توسل، ندبه و کارهای دیگر خود را با جماعت به جا بیاورید تا از افکار پلید دور بمانید و از نماز خواندن لذت ببرید.
8. تلقین نفس: در دفتری جملات تأکیدی مثبتی بنویسید، مثل افکار من مرا به موفقیت هدایت می کنند، من کنترل ورودی ذهنم را دارم و… و آنها را در روز چند بار تکرار کنید.[4]
9.حفظ افکار مثبت: حضرت امام خمینی (ره) در کتاب آداب نماز خود بیان داشته اند که انسان قوه ای به نام “قوه خیال” دارد و این قوه مثل پرنده ای است که از شاخه ای به شاخه دیگر می پرد و مانع حضور قلب و تمرکز بر عبادت می شود. ایشان به ما توصیه می کنند که به تربیت این قوه بپردازیم یعنی هرگاه فکر ما از موضوع عبادت فرار کرد سریع بازگردیم و دوباره مشغول عبادت شویم و نگذاریم به موضوع دیگری بپردازد، بعد از مدتی که تمرین کردیم این قدرت کنترل در ما بیشتر می شود. اگر ما عبادت را سرچشمه خوشی در عالم دیگر بدانیم، برای رسیدن به آن کوشش می کنیم و به کنترل این ذهن خود می پردازیم.
10- مراجعه به متخصص:اگر با توصیه های بالا افکارتان کنترل نشد به روان‌پزشک یا شناس بالینی رجوع کنید.در بسیاری موارد این افکار ریشه در اضطراب، وسواس و افسردگی دارند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. چگونه بر خود مسلط شویم، پل ژاگو، ترجمه ایرج مهربان، نشر ققنوس.
2. جوان و نیروی چهارم زندگی، دکتر محمد رضا شرفی، نشر سروش.
3. تفکر برتر، دکتر محمد رضا شرفی، نشر سروش.
پی نوشت ها:
[1] . مدرسی، سید هادی، کتاب دوستی و دوستان، مترجمان حمید رضا شیخی و حمید رضا آژیر، آستان قدس رضوی، چاپ اول، 1376، ص 23.
[2] . همان.
[3] . قمی، عباس، مفاتیح الجنان، بخش حاشیه.
[4] . برای اطلاع بیشتر از اثر بخشی تلقین به کتاب قدرت خود تلقینی نوشته پل ژاگو رجوع فرمایید.
