این آستانه‌ی مطهر که در باب الصغیر شهر دمشق واقع است، یکی از زیارتگاههای شیعیان جهان می‌باشد. پس از واقعه‌ی کربلا، در سال 61ق، سرهای مقدس شهدای کربلا از کوفه به شام فرستاده شد و جهت ایجاد رعب و فزع در دل مسلمین و مخالفین و به علامت پیروزی، در کوچه و بازار طواف داده شد. سپس یزیدبن معاویه دستور دفن آنها را صادر کرد و سرهای مبارک را در باب الصغیر دفن نمودند. این آستانه، سرهای مطهر حضرت ابوالفضل العباس (علیه السلام)، حضرت علی اکبر (علیه السلام)، حضرت قاسم (علیه السلام)، جعفربن عقیل، جعفربن علی، حبیب بن مظاهر اسدی، حر ریاحی، عمربن علی، عبدالله بن علی، محمدبن علی، عبدالله ابن عوف، محمدبن مسلم، عبدالله بن عقیل، حسین بن عبدالله، ابن عوف، محمدبن مسلم، عبدالله بن عقیل، حسین بن عبدالله، علی بن ابی‌بکر و عثمان بن علی را در بر دارد. سیدمحسن امین، این آستانه‌ی مقدسه را بدون شک و تردید مدفن سرهای بریده‌ی شهدای کربلا می‌داند ولی در تعداد سرهای مطهری که مدفون‌اند تردید دارد و می‌نویسد: «بعد از سال 1321ق در مقبره‌ی مشهور به باب الصغیر دمشق آستانه‌ای را دیدم که بر روی آن سنگی بود و بر سنگ مذکور چنین ذکر گشته بود: هذا مدفن رأس العباس بن علی و رأس علی بن الحسین الاکبر و رأس حبیب بن مظاهر. آنگاه بعد از چند سال این آستانه را خراب نمودند و تجدید بنا کردند و این سنگ را برداشتند و ضریحی را داخل آستانه نصب نمودند و نام جمعی از شهدای کربلا را به آن اضافه کردند ولی در حقیقت این آستانه منسوب به سرهای شریف سه نفر است که در بالا نام آنها را ذکر نمودیم». لازم به توضیح است که بدون شک و تردید تمامی سرهای شریف شهدای کربلا که به شام حمل گشت در این آستانه دفن شده، به استثنای سر مطهر حضرت سید الشهداء (علیه السلام) که خود تاریخچه‌ی مفصلی دارد. ظاهراً بر سنگی که صاحب اعیان الشیعه در سال 1321ق مشاهده نموده، فقط نام مشهورترین شهدای کربلا جهت علامت و حفظ محل دفن ثبت شده بود و هرگز مقصود این نبوده که این آستانه فقط به سر مطهر سه نفر تعلق دارد چه بر یک در قدیمی که ساخت آن به قبل از دیدار سید محسن امین می‌رسد و سابقاً در قاب چوبی بوده و بر اثر مرور زمان پوسیده و فعلاً دارای قاب آهنی است، نام شانزده نفر از شهدای کربلا ذکر شده که عیناً از روی در مذکور نقل و در اول مقاله درج گردید. این آستانه فعلاً دارای صحن وسیعی است که حرم شریف در وسط آن واقع است و یک در ورودی به حرم مطهر دارد که نام شانزده نفر از شهدای کربلا بر روی آن با نقوش دیگر به شکل برجسته ثبت است. در وسط حرم ضریحی فولادی و بالای ضریح گنبد گچی قرار دارد و در اطراف گنبد از داخل اسماء دوازده امام (علیهم السلام) به چشم می‌خورد. تولیت این آستانه با خاندان آل مرتضی است.
کتابنامه:
اعیان الشیعه، 627/1؛ مشاهد العتره الطاهره، 83.
منبع مقاله :
گروه نویسندگان، (1391) دائرهالمعارف تشیع، تهران: حکمت، چاپ اول.