چرا بارش؟ ابر می بارد بی آن که توقع چیزی داشته باشد. ابر با تمامی وجود می بارد. خورشید نور می تابد بی آن که چیزی از زمین بخواهد. باریدن در اسلام همان صدقه است. احادیث بسیاری در نهج الفصاحه از پیامبر صلی الله علیه و آله در مورد صدقه است. می فرماید: صدقه را از خویشتن آغاز کن؛ اگر فزون آمد به کسان خود ده؛ اگر فزون آمد به خویشان ده؛ اگر فزون آمد به دیگران ده، و هم چنین صدقه را از همسر خویش آغاز کن.
متاسفانه برای همه ما این طور جا افتاده که صدقه یعنی پولی را به نیازمندی بدهیم. اما مصادیق صدقه بسیار زیاد است. در نهج الفصاحه می فرماید: بهترین صدقه ها این است که مسلمانی دانشی را بیاموزد و به مسلمان دیگری یاد دهد. در جای دیگر می فرماید: بهترین صدقه آن است که میان دو کس را اصلاح کنیم. پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید: بهترین صدقه از زبان است که جان ها را محفوظ سازد و بدی ها را دفع کند و سود به برادر مؤمن برساند. ببینید معنای صدقه چه وسعتی دارد و ما چه بی توجهیم!
همان طور که گفته شد قوانین طبیعت به ما آموزش می دهند که پایداری نظام هستی و زندگی، منوط به اجرا شدن آن قوانین است. لبخند، محبت کردن، عشق، تفکر مثبت، آموزش و … همه از معانی صدقه هستند.
باز در نهج الفصاحه از پیامبر صلی الله علیه و آله آمده است: لبخند تو بر روی برادرت صدقه است. امر به معروف و نهی از منکر کردنت صدقه است و راهنمایی کسی که راه را گم کرده صدقه است و دور کردن سنگ و خار و استخوان از راه، صدقه است. اگر ترش رو باشیم، اهل صدقه نیستیم.
اگر کتابی، لباسی، وسیله ای در زندگی داریم که از آن استفاده نمی کنیم و کسانی هستند که به آن شدیداً محتاج اند، اگر آن کتاب یا لباس را به دست نیازمندش نرسانیم اهل بخشش نیستیم. صدقه دادن، باریدن بدون توقع است. حتی اگر ما ناسپاسی کنیم، خورشید هم چنان می تابد، باران هم چنان می بارد و زمین به ما غذا می دهد. باید با درک درست، از طبیعت بیاموزیم که بدون هیچ چشم داشتی صدقه بدهیم و ببخشیم.
ابر می بارد، آب در منابع زمینی ذخیره شده و چشمه ها، رودها را به دریا جاری کرده و خورشید، بخار آب را به ابرها باز بر می گرداند. این یعنی اگر بخشیدی از جای دیگری دریافت می کنی. ببخشید تا دریافت کنید! خداوند می فرماید: و یرزقه من حیث لا یحتسب طلاق/3؛ و او را از جایی که گمان ندارد روزی می دهد. شما از جایی دریافت می کنید که امروز گمانش را هم نمی برید. چون خدا وقتی بنده ای را دوست دارد از جایی به او می دهد که او فکرش را هم نمی کند. کمی در زندگی خود و دیگران به جست و جو بپردازید! می بینید در زندگی مردم پر از داستان هایی است که خداوند به بندگانش از جایی که فکرش راهم نمی کردند، بخشیده است. مدارا کردن با مردم صدقه است. شما مجله و کتاب زیاد خوانده اید و حتماً نکته ای از آن کتاب و مجله آموخته اید. آیا تا به حال به فکر این افتاده اید از نویسنده آن کتاب یا مطلب تشکر کنید؟ یک تشکر ساده زبانی، انسان ها را تشویق می کند که خوب باشند و تلاش کنند.
مهرورزی به خانواده و لبخند به پدر، مادر، همسر و فرزندان صدقه است. همه این روایت را شنیده ایم: صدقه پیش از آن که به دست بنده خدا برسد، به دست خدا می رسد. باز روایت داریم که بعد از صدقه، دست خود را ببوسید. از خود نیز تشکر کنید. خود را تشویق کنید. به گفته پیامبر، صدقه را از خود آغاز کن.
آسمان می بارد و هیچ کس ترس از این نداشته که نکند روزی به جایی قطره های حیات بخش باران، آتش ببارد. چون این خلاف بارش است. نگویید اهل صدقه هستید چون به تهی دستان کمک می کنید یا چیزی به کسی یاد می دهید؛ اگر بر سر پدر و مادرتان داد بکشید، قانون بارش را نقض کرده اید. رنجاندن مردم مانند بارش آتش از آسمان است.
از هر چه که می توانید ببخشید تا بیش از آن چه بخشیدید دریافت کنید. اگر چیزی دریافت نکردید، بدانید یا خدا می خواهد برایتان چیز بهتری فراهم کند که هنوز موعدش نرسیده یا جایی از کار شما ایراد دارد. صدقه و بخشیدن فقط بخشیدن دستی یا زبانی نیست. اگر لباسی را به کسی بخشیدید و از او سؤال کردید چرا نمی پوشد؟ یعنی هنوز در ذهن تان آن را نبخشیده اید. هنوز یک جای کارتان ایراد دارد. بخشش برای خدا نبوده، بلکه برای به دست آوردن دل کسی به منظور خاصی بوده است.
آن قدر بزرگ منش باشید که از بخشیدن لذت ببرید و باز لذت ببرید که آن قدر روح شما بزرگ است که در مقابل این بخشش توقعی از آن شخص ندارید. بیایید پا را فراتر بگذاریم. با خود تعهد کنید هر چه که خداوند به شما بخشید یک درصد یا ده درصد، آن قدر که ذهن تان توان بخشش دارد را در راه خدا صدقه دهید و به مردم ببخشید. خرج درس خواندن کسی که مشکل مالی دارد، درمان بیماری، فراهم کردن کار و تأمین معاش مردم کنید. حتی اگر با خریدن یک چیز کوچک برای خود، خوشحال می شوید و این خوشحالی به شما توان مثبتی می دهد که خانواده خود را شاد کنید یا به دیگران انرژی دهید، این کار را بکنید. اول از خودتان شروع کنید. امتحان کنید و ببینید چطور چشمه های خزائن الهی به سوی شما جاری می شود.
منبع: نشریه نسیم وحی، شماره 22