نویسنده: حسن رضایی هفتادور

عاد؛ قومی باستانی که هود نبی (ع) برای هدایت شان فرستاده شد.
این کلمه بیست و چهار بار در قرآن به کار رفته است.
قوم عاد قبیله ای نیرومند بوده که پس از قوم نوح می زیسته است. عادیان توانمند بودند و به قدرت و آوازه بلندشان می نازیدند. هود نبی (ع) برای هدایت آنها فرستاده شد, اما موعظه هایش عمدتاً بی حاصل بود. آنان نه فقط هود, بلکه همه پیامبران دیگری را هم که برای هدایتشان فرستاده شدند, تکذیب کردند. پس از یک دوره خشک سالی, هود کوشید قومش را متقاعد کند که از درگاه الهی یاری بجویند (اما آنان لجاجت ورزیدند) از این رو، خداوند بر قوم عاد عذاب فرستاد و آنها را بادی سهمگین از پای در آورد «عذاب روز هولناک» که در طول یک هفته یافتند. دیگر ارجاعات قرآن چندان واضح نیست. گفته می شود که خدا عادیان قدیم یا نخستین را هلاک کرد. قوم عاد در مکانی به نام «احقاف» به ایمان فراخوانده شد. در یک آیه, عاد با ارم ذات العماد اسرار آمیز مرتبط گشته و در آیات دیگر, اجمالاً با نوح, قوم ثمود و دیگر اقوانم همراه شد است.
در شعر جاهلیت ارجاعات متعددی به عاد هست که نشان می دهد قبل از پیامبر, افسانه هایی درباره قوم عاد در میان اعراب در میان اعراب رواج داشته (هوروویچ, ku ،7-126)وگونه های قرآنی این داستان ها هم ظاهراً, در زمره همین روایات عربی اصیل بوده است. از رهگذر تفاسیر قرآن و مطالعات احوال پیامبران اولیه, روایت منسجم و کاملی از فراز و نشیب های قوم عاد به دست آمده و جزئیات قابل توجه بسیاری به آن افزوره شد است. طبق تفاسیر متعدد, «ارم»نام مکانی مرتبط با قوم عاد و یا نام قبیله ای مهم از قبیله های فرعی عاد است. عاد در اصل, ملتی متشکل از ده یا سیزده قبیله فرعی و یکی از اولین قبایل عرب بوده است. «الاحقاف» که لفظا به معنی «ریگستان» است با مکانی به نام «الشحر», محلی بین اُمان و حضرموت, یکی دانسته شده است. در حدیثی منسوب به پیامبر (ص) تصریح شده, باد نابود کننده قوم عاد باد غربی بوده است. عادیان افرادی غول پیکر بودند قد آنها, بین ده تا پانصد ذراع بوده است و در یک نوبت هیاتی را برای طلب باران به مکه فرستاد. درباره صاحب نام افسانه ای قوم عاد و پسران قدرتمندش, (شداد و شدید) داستان هایی بر سر زبان هاست. طبق بعضی اخبار, لقمان حکیم از جمله عادیان بود. بنابر بعضی روایات, برخی عادیان که سالم ماندند, به مکه پناه آوردند, اما در روایات دیگر, ماوای آن ها شهرهای افسانه ای «جا بلقا» و «جا بلسا» ذکر شده است.
منبع: نشریه بشارت شماره 72