بخش اوّل: اهمیت و جایـگاه قـرآن
1. هدایت و قرآن
قال رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله:
«اِنّى تَرَکْتُ فیکُمْ اَمْرَیْنِ لَنْ تَضِّلُّوا ما اِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِما: کِتابَ اللّه وَ اَهْلَ بَیْتى».
[ جامع الاخبار و الآثار کتاب القرآن، ج 1، ص 94.] پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: من دو چیز در میان شما باقى گذاشتم، تا وقتى که به آن دو چنگ زنید هرگز گمراه نخواهید شد: یکى قرآن، دیگرى خاندانم.
2. بـرتـرى قـرآن
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله:
«فَضْلُ القُرآنِ عَلى سائِرِ الْکَلامِ کَفَضْلِ اللّه ِ عَلى خَلْقِهِ».
[ جامع الاخبار و الآثار، کتاب القرآن، ج 1، ص 182.] رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بـرترى قـرآن بر سـایر سخـنها هـمانند برترى خدا بر مخـلوقات اوسـت.
3. احتـرام قـرآن
قالَ رسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله:
«اَلْقُـرآنُ اَفْضَلُ شَى ءٍ دُونَ اللّه ِ، فَمَنْ وَقَرَّ القُرآنَ فَقَدْ وَقَرَّ اللّه َ وَ مَنْ لَمْ یُوَقِّرِ القُرآنَ فَقَدْ اِسْتَخَفَّ بِحُرْمَهِ اللّه ِ، حُرْمَهُ الْقُرآنِ عَلَى اللّه ِ کَحُـرْمَهِ الوالِدِ عَلى وَلَدِهِ».
[ جامع الاخبار و الآثار، ج1، ص 420.] رسـول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: قـرآن جز خـدا بهترین و برترین چیـزهاست، کسى که احـترام قـرآن را نـگهدارد به خدا احـترام کرده است، و کسـى که حـرمت قـرآن را نـگه ندارد نسبت به خدا بى حرمتى کرده اسـت، احـترام به قـرآن در پیشـگاه الهى هـمانند احتـرام پـدر بر فـرزند اسـت.
4. رمـز جاودانگى قــرآن
عَنِ الرِّضا عَنْ اَبیه علیهماالسلام:
اِنَّ : «رَجُلاً سَأَلَ اَبا عَبدِاللّه ِ علیه السلام مـا بـالُ القُـرآنِ لا یَزْدادُ عِنْـدَ النَشْـرِ وَالـدِراسهِ اِلاّ غَضـاضَهً؟ فَقـالَ: لاَنَّ اللّه َ تبارَکَ وَ تَعـالى لَمْ یَجْعَـلْهُ لِزَمـانٍ دوُنَ زمانٍ وَ لا لِناسٍ دُونَ نـاسٍ، فَـهُوَ فى کُلِّ زَمـانٍ جَدیدٌ، وَ عِنْدَ کُلِّ قَـوْمٍ غَضٌّ اِلى یَـومِ القیـامَهَ».
[ جامع الاخبار و الآثار، کتاب القرآن، ج 1، ص 169.] امام هشتم علیه السلام از امام کاظم علیه السلام نقل مى کند که فرمود: مردى از امـام صادق علیه السلامپـرسید چگونه است که قـرآن هـر چه خـوانده و منتشـر مى شـود جز بر تازگى و طـراوتش افـزوده نمى شـود؟ امام صـادق علیه السلام فرمود: زیرا خـداوند آنرا براى زمان و مردم خـاصى قرار نـداده اسـت، بنـابراین در هر عصـرى نو، پیـش هر ملتى تا روز قیـامت تازه و شـاداب اسـت.
5. رهـبرى قـرآن
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله:
«عَلَیکُمْ بِـالْقُرآنِ فَاتَّخِذُوهُ اِمـامـاً وَ قائِداً، فَاِنَّهُ کَلامُ رَبِّ العالَمینَ الَّذى هُوَ مِنْهُ وَ اِلَیْهِ یَعُودُ، فَآمِنوُا بَمُتَشابِهِهِ وَ اعْتَبِروُا بِاَمْثالِهِ».
[ کنزالعمال، ج 1، ص 515، ح 3300.] پیامبر گرامى اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد قرآن، پس آنرا رهبر و پیشواى خود قرار دهید، زیرا آن، سخن پروردگار جهانیان است. از طرف اوست و بسوى او برمى گردد، بنابراین به متشابهات آنها هم ایمان آورید و از ضرب المثلهاى آن پند گیرید.
6. محتواى قـرآن
قالَ عَلىُّ علیه السلام:
«فىِ القُرآنِ نَبَأُ ما قَبْلَکُمْ، وَ خَبَرُ ما بَعْدَکُمْ، وَ حُکْمُ ما بَیْنَکُمْ».
[ بحارالأنوار، ج 92، ص 32.] امام على علیه السلام فرمود: تـاریخ گـذشتگان و آیـندگان و بـرنامه زنـدگى شـما در قـرآن اسـت.
7. شـفاى قـرآن
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله:
«عَلَیْکُمْ بِالقُرآنِ فَاِنَّهُ الشِّفاءُ النافِعُ، وَ الدَّواءُ الْمُبارَکُ وَ عِصْمَهٌ لِمَنْ تَمَسَّکَ بِهِ، وَ نَجاهٌ لِمَنْ تَبِعَهُ».
[ جامع الاخبار والآثار، ج 1، ص 432.] پیامبر بزرگوار صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به قرآن، چون قرآن، شفاى سودمند، و داروى پربرکت است و نگهبان کسى است که به آن چنگ مى زند، و نجاتبخش کسى است که از آن پیروى کند.
8. نـور قـرآن
قالَ الحَسَنُ بنُ عَلى علیه السلام:
«اِنَّ هذَا القُرآنَ فیهِ مَصابیحُ النُّورِ وَ شِفاءٌ لِلْصُّدُورِ».
[ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 164.] امام حسن مجتبى علیه السلام فرمود: در این قـرآن چراغـهاى روشـن (هـدایت) و داروى شـفابخش دلهـاست.
9. مـیزان بـودن قــرآن
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله:
«اَیُّهَا النّاسُ ما جاءَکُمْ عَنّى یُوافِقُ کِتابَ اللّه ِ فَاَ نَا قُلْتُهُ وَ ما جاءَکُمْ بِخِلافِ القُرآنِ فَلَمْ اَقُلْهُ».
[ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 395.] رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: اى مردم آنچه از من براى شما نقل مى شود چنانچه هماهنگ با قرآن بود بدانید گفتار من است و اگر مخالف با محتواى قرآن بود گفته من نیست.
بخش دوّم: حاملان قرآن و مسئولیت آنان
10. شرافت قرآنیان
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله:
«اَشرافُ اُمَّتى حَمَلَهُ القُرآنِ وَ اَصْحابُ اللَّیْلِ».
[ بحارالأنوار، ج 92، ص 177.] پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: قرآنیان و شب زنده داران، بزرگواران امّت من هستند.
11. حامـل قـرآن
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله:
«حامِلُ القُرآنِ حامِلُ رایَهِ الاِْسْلامِ وَ مَنْ أَکْرَمَهُ فَقَدْ اَکَرَمَ اللّه َ وَ مَنْ اَهانَهُ عَلَیْهِ لَعْنَهُ اللّه ِ».
[ کنزالعمّال، ج 1، ص 515، ح 2294.] پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: حامل و حافظ قرآن پرچمدار اسلام است، کسى که او را احترام کند خدا را گرامى داشته است، کسى که به او اهانت کند مورد لعن و نفرین خدا خواهد بود.
12. مقـام قـرآن دانـان
قالَ النَبىُّ صلی الله علیه و آله:
«اِنَّ اَهلَ الْقُرآنِ فى اَعْلى دَرَجَهٍ مِنَ الاْدَمیّین ما خَلاَ النَّبیینَ وَ الْمُرْسَلینَ فلا تَسْتَضْعِفُوا اَهْلَ القُرآنِ حُقُوقَهُمْ، فَاِنَّ لَهُمْ مِنَ اللّه ِ لَمَکاناً».
[ بحارالأنوار، ج 92، ص 180.] پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: قرآنیان بالاترین مقام انسانى بعد از پیامبران و فرستادگان الهى را دارند، پس حقوق آنان را کم ندانید، زیرا در پیشگاه الهى داراى منزلتى هستند.
13. حاملان و آموزگاران قرآن
عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله:
«حَمَلَهُ الْقُرْآنِ هُمُ المُعَلِّمُونَ کلامَ اللّه ِ وَ الْمُتَلَبِّسُونَ بِنُورِ اللّه ِ. مَنْ والاهُمْ فَقَدْ والَى اللّه َ، مَنْ عاداهُمْ فَقَدْ عادَى اللّه َ».
[ کنزالعمال، ج 1، ص 523، ح 2345.] رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: حاملان قرآن همان آموزگاران سخن خدا و دربرکنندگان نور خدایند، کسى که آنان را دوست بدارد، خدا را دوست داشته و کسى که نسبت به آنان دشمنى کند با خدا دشمنى کرده است.
14. مسئولیت قـرآن خـوان
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله:
«یا مَعاشِرَ قُرّاءِ الْقُرآنِ، اِتَّقوااللّه َ عَزَّ وَ جَلَّ فیما حَمَّلَکُم مِن کِتابِهِ، فَاِنّى مَسئُولٌ وَ اِنَّکُمْ مَسئُولُونَ، اِنّى مَسئُوولٌ عَنْ تَبْلیغِ الرِسالَهِ، وَ اَمّا اَنْتُمْ فَتُسْألَونَ عَمّا حُمِّلتُمْ مِنْ کِتابِ اللّه ِ وَ سُنَّتى».
[ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 379.] رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: اى جامعه قرآن خوانان! در مورد آنچه از قرآن خداوند بر دوش شما نهاده تقواى الهى را پیشه کنید، زیرا من و شما مسئولیم، من مسئول ابلاغ رسالتم و از شما در باره آنچه از کتاب خدا و سنّت من دارید سؤال خواهد شد.
15. قـرآن و وظائف ما
قالَ النّبىُ صلی الله علیه و آله:
«تَعَلَّمُوا الْقرآنَ، وَ تَعَلَّموُا غَرائبَهُ و غَرائبُهُ فَرائِضُهُ وَ حُدُودُه، فِاِنَّ الْقُرآنَ نَزَلَ عَلى خَمْسَهِ وُجُوهٍ: حَلالٍ وَ حَرامٍ وَ مُحْکَمٍ وَ مُتَشابِهٍ وَ اَمثالٌ، فَاعْمَلُوا بِالحَلالِ، وَ دَعَوُا الحَرامَ، وَاعْمَلُوا بِالْمُحْکَمِ، وَ دَعَوُا المُتَشابِهَ، وَاعْتَبِرُوا بِالاَْمْثالِ».
[ بحارالأنوار، ج 92، ص 186.] پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: قرآن و شگفتیهاى قرآن و مفاهیم آن را بیاموزید. مفاهیم قرآن همان واجبات و حدود آن است، زیرا قرآن برپنج وجه نازل شده است: حلال و حرام و محکم و متشابه و ضرب المثلها، به حلال قرآن عمل کنید، و حرام را رها کنید، به محکمات عمل کنید و متشابه آن را واگذارید و از ضرب المثلها پند گیرید.
16. قرآن براى عمل
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله:
«مَنْ تَعلَّمَ الْقُرآنَ فَلَمْ یَعْمَلْ بِهِ وَ آثَـرَ عَلَیْهِ حُبَّ الدُّنیا وَ زینَتَها، اِستَوجَبَ سَخَطَ اللّه ِ تَعالى وَ کانَ فى الدَرجَهِ مَعَ الیَهُودِ وَالنَّصارى الَّذینَ یَنْبِذُونَ کِتابَ اللّه ِ وَراءَ ظُهُورِهِم».
[ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 221.] پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که قرآن را بیاموزد و به آن عمل نکند و دنیا دوستى و زینت آن را بر قرآن ترجیح دهد سزاوار خشم خداوند است، و در ردیف یهود و نصارى قرار خواهد داشت که کتاب خدا را پشت سر انداختند.
17. قاریان و امیران
عَنِ الصّادِقِ عَنْ آبـائِه علیه السلام قالَ:
«صِنْفانِ اِذا صَلُحا صَلُحَتْ اُمَّتى، وَ اِذا فَسدا فَسَدَتْ اُمَّتى: اَلاُمَراءُ وَ القُرّاءُ».
[ بحارالأنوار، ج 92، ص 178.] امام صادق علیه السلام به نقل از پدرانش فرمود: دو گروهند که اگر اصلاح بشوند امّت من اصلاح خواهند شد و چنانچه فاسد شوند امت را فاسد خواهند کرد: حاکمان و قاریان قرآن.
18. قرائت بـدون عـمل
قالَ رَسُولُ اللّه صلی الله علیه و آله:
«وَ مَنْ قَرَءَ القُرآنَ وَ لَمْ یَعْمَلْ بِهِ حَشَرَهُ اللّه ُ یَوْمَ القیامَهِ اَعْمى».
[ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، 409.] رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که قرآن بخواند و به آن عمل نکند خداوند او را روز قیامت کور محشور خواهد کرد.
19. قـرائت قـرآن و گناه
قالَ النّبىُ صلی الله علیه و آله:
«مَنْ قَرَأَ القُرآنَ ثمُّ شَرِبَ عَلَیهِ حَراماً اَوْ آثَرَ عَلَیْهِ حُبّاً لِلدُّنیا وَ زینَتَها اِسْتَوْجَبَ عَلَیْهِ سَخَطَ اللّه ِ اِلاّ اَنْ یَتُوبَ اَلا وَ اِنّهُ اِنْ ماتَ عَلى غَیْرِ تَوْبَهٍ حاجَّهُ القُرْآنُ یَوْمَ القیامَهِ، فَلا یُزا یِلُهُ اِلاّ مَدْحُوضاً».
[ بحارالأنوار، ج 92، ص 180.] پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که قرآن بخواند و بعد حرام بخورد و بنوشد یا محبّت و زینت دنیا را بر آن برترى دهد مستوجب خشم الهى مى شود مگر اینکه توبه کند، و اگر بدون توبه بمیرد، روز قیامت قرآن با او به محاجّه برمى خیزد و تا او را محکوم نکند دست برنمى دارد.
بخش سوّم: آمـوزش قــرآن
20. آمـوزش قـرآن
قالَ النَّبىُ صلی الله علیه و آله:
«خِیارُکُمْ مَنْ تَعَلَّمَ القُرآنَ وَ عَلَّمَهُ».
[ بحارالأنوار، ج 2، ص 186.] پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: بهترین شما کسى است که قرآن آموزد و آن را آموزش دهد.
21. ارزش آموزش قــرآن
عَنْ اَبى عَبدِاللّه ِ علیه السلام قالَ:
«مَنْ تَعَلَّمَ مِنْهُ حَرْفاً ظاهِراً، کَتَبَ اللّه ُ لَهُ عَشْرَ حَسَناتٍ، وَ مَحا عَنْهُ عَشْرَ سَیِّئاتٍ، وَ رَفَعَ لَهُ عَشْرَ دَرَجاتٍ، قالَ لا اَقُولُ بِکُلِّ آیَهٍ، وَ لکِنْ بِکُلِّ حَرْفِ باءٍ، اَوْتاءٍ اَوْشِبْهِهِما».
[ جامع الاخبار، ج 1، ص 213.] امام صادق علیه السلام فرمود: اگر کسى از قرآن یک حرف بیاموزد، خداوند براى او ده حسنه مى نویسد، و ده گناه از او مى بخشد، و ده درجه او را بالا مى برد، فرمود: نمى گویم، در مقابل هر آیه، بلکه در مقابل هر حرفى مانند «باء» یا «تا» یا همانند آنها.
22. ثمرات یادگیرى قــرآن
قـالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله:
«اِنْ اَرَدْتُمْ عَـیْشَ السُعَداء، وَ مَـوْتَ الشُـهَداءِ، وَالنَـجاهَ یَـوْمَ الْحَـشْرِ، وَ الظِّلَّ یَـوْمَ الحَرُورِ، وَالهُـدى یَوْمَ الضَّـلالَهِ، فَادْرِسُـوا القُـرْآنَ، فَاِنَّهُ کَـلامُ الرّحْمـنِ، وَحِرزٌ مِنَ الشَّیـطانِ وَ رُجْحـانٌ فىِ المیـزانِ».
[ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 210.] پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: اگر خواستار زندگى سـعادتمندان، و مـرگ شهیدان و نجات روز محـشر، و سـایه در روز قـیامت و هـدایت در روز گـمراهى هستید پس قـرآن بیاموزید، زیرا آن گفـته خـداى مهربان و ایمنى از شیـطان و موجب برترى و وزنه خوبـیهاى شـما است.
23. فهم قرآن همراه آمـوزش
قالَ عَلىٌّ علیه السلام:
«تَعَلَّمُوا القُرآنَ فَاِنَّه اَحْسَنُ الحَدیثِ، وَ تَفَقَّهُوا فیه فَاِنَّهُ رَبـیعُ القُلُوبِ، وَاسْتَـشْفُوا بِنُـورِهِ، فَـاِنَّهُ شِـفاءُ الصُّـدُورِ، وَ اَحْسِـنُوا تِـلاوَتَهُ فَاِنَّهُ اَنْـفَعُ الْقِـصَصِ».
[ جامع الاخبار والآثار، ج 1، ص 211.] حضرت على علیه السلام فرمود: قـرآن را بیـاموزید که نیـکوترین گفـتار است، و در آن دانـا و آگاه شـوید که بـهار دلهـاست و از نور آن شـفا بخواهید، که شـفا بخـش دلهـاست، آن را خـوب بخوانید چون مفیدترین قصّـه هاسـت.
24. مؤمن و آموزش قــرآن
عَنْ اَبى عَبدِاللّه ِ علیه السلام قالَ:
«یَنْبَغى لِلْمُؤمِنِ اَنْ لا یَمُوتَ حَتّى یَتَعَلَّمَ القرآنَ، اَوْ یَکُونَ فى تَعَلُّمِهِ».
[ بحارالأنوار ج 92، ص 189.] امام صادق علیه السلام فرمود: شایسته است که انسانِ مؤمن نمیرد تا قرآن را بیاموزد یا در حال آموزش آن باشد.
بخش چهارم: قـرائت قـرآن
25. روخوانى قـرآن
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله:
«اَفْضَلُ عِبادَهِ اُمَّتى قِراءَهُ القُرْآنِ نَظَراً».
[ کنزالعمّال، ج 1، ص 511، ح 2265.] رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: برترین عبادت امّت من روخوانى قرآن است.
26. فضیلت قـرائت قــرآن
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله:
«یا سَلْمانُ عَلَیْکَ بِقَراءَهِ القُرآنِ فَاِنَّ قَراءَتَهُ کَفّارَهٌ لِلذُّنُوبِ، وَ سَتْرَهٌ مِنَ النّارِ، وَ اَمانٌ مِنَ الْعَذابِ».
[ جامع الاخیار و الآثار، ج 1، ص 308.] رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: اى سلمان! بر تو باد خواندن قرآن، زیرا قرآن خواندن کفّاره گناهان و سپرى در مقابل آتش و بازدارنده از عذاب است.
27. روزى پنجاه آیه
عَنْ اَبى عَبْدِاللّه ِ علیه السلام قالَ:
«اَلقُرْآنُ عَهْدُاللّه ِ اِلى خَلْقِهِ، فَقَدْ یَنْبَغى لِلْمَرْءِ المُسْلِمِ اَنْ یَنْظُرَ فى عَهْدِهِ، وَ اَنْ یَقْرَأ مِنْهُ فى کُلِّ یَوْمٍ خَمْسینَ آیهً».
[ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 335.] امـام صـادق علیه السلام فرمود: قـرآن، عـهدنامه خدا به بنـدگان اوست، پس شایسته است مســلمان در عـهدنـامـه اش بـنگرد، و روزى پنـجـاه آیـه از آن بخـواند.
28. انس با قـرآن در جـوانى
عَنْ اَبى عَبْدِاللّه ِ علیه السلام قالَ:
«مَنْ قَرَءَ القُرْآنَ وَ هُو شابٌّ مُؤْمِنٌ اِخْتَلَطَ القُرْآنُ بِلَحْمِهِ وَ دَمِهِ، وَ جَعَلَهُ اللّه ُ مَعَ السَفَرَهِ الکِرامِ البَرَرَهِ وَ کانَ القُرآنُ حَجیجاً عَنْهُ یَوْمَ القیامَهِ».
[ بحارالأنوار، ج 92، ص 187.] امـام صـادق علیه السلام فرمود: مؤمـنى که در جـوانى قـرآن بخـوانـد، قـرآن با گـوشت و خـون او مـخــلوط مـى شــود، و خــدا او را بــا ســفیـران بـزرگـوار و نیـکوکار قـرار مـى دهـد و روز قیـامت قـرآن مـدافـع اوسـت.
29. رمضان بهار قـرآن
عَنْ اَبى جَعْفَرٍ علیه السلام قالَ:
«لِکُلِّ شَى ءٍ رَبیعٌ وَ رَبیعُ القُرْآنِ شَهْرُ رَمَضانَ».
[ بحارالأنوار، ج 92، ص 213.] امام باقر علیه السلام فرمود: هـر چیـزى بـهارى دارد و بـهار قـرآن مـاه مـبارک رمـضـان اسـت.
30. قــرآن در ماه رمضان
قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله:
«وَ مَنْ تَلافیه آیَهً مِنَ القُرْآنِ، کانَ لَهُ مِثْلُ اَجْرِمَنْ خَتَمَ القُرْآنَ فى غَیْرِهِ مِنَ الشُّهُورِ».
[ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 329.] رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که در ماه مبارک رمضان یک آیه قرآن بخواند پاداش او همانند کسى است که قرآن را در ماههاى دیگر ختم کرده است.
31. خانه و قرآن
قالَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه و آله:
«اِنَّ البَیْتَ اِذا قُرِءَ فیهِ القُرْآنُ، حَضَرَتْهُ المَلائِکَهُ، وَتَنَکَّبَتْهُ الشَیاطینُ، وَ اتَّسَعَ بِاَهْلِهِ، وَکَثُرَ خَیرُهُ، وَ قَلَّ شَرُّهُ. وَ اِنَّ البَیْتَ اِذا لَمْ یُقْرَأْ فیهِ القُرْآنُ، حَضَرَتْهُ الشَیاطینُ، وَتَنَکَّبَتْهُ المَلائِکَهُ، وَ ضاقَ بِاَهْلِهِ، وَکَثُرَ شَرُّهُ، وَ قَلَّ خَیْرُهُ».
[ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 320.] پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: خانه اى که در آن قرآن خوانده شود فرشتگان وارد آن مى شوند، و شیطانها از آن دور مى شوند، و اهل آن در آسایش قرار مى گیرند و به خیر و برکت آن خانه افزوده مى شود و از بدیها و آفات آن خانه کاسته مى شود. و خانه اى که در آن قرآن نخوانند، محلّ حضور شیاطین و دورى فرشتگان مى شود و بر اهلش تنگ مى شود و شرّش بسیار و خیرش اندک خواهد شد.
32. نورانیت خانه و قــرآن
قالَ الصادِقُ علیه السلام:
«اِنَّ البَیْتَ اِذا کانَ فیهِ المُسْلِمُ یَتْلوُ القُرْآنَ یَتَراءاهُ اَهْلُ السَماءِ کَما یَتَراءى اَهُلُ الدُّنیا اَلْکَوْکَبَ الدُرِّىَّ فى السَّماءِ».
[ بحارالأنوار، ج 92، ص 200.] امام صادق علیه السلام فرمود: خانه اى را که مسلمانى در آن است و قرآن تلاوت مى کند اهل آسمان آنرا مى بینند همانگونه که مردم دنیا ستاره نورانى را در آسمان مى بینند.
33. گـوش دادن به قـرآن
عَنْ اَبى عَبدِاللّهِ علیه السلام قالَ:
«مَنْ اِسْتَمَعَ حَرْفاً مِنْ کِتابِ اللّهِ مِنْ غَیْرِ قَراءَهٍ کَتَبَ لَهُ حَسَنَهً، وَ مَحى عَنْهُ سَیِّئهً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَهً».
[ بحارالأنوار، ج 92، ص 201.] امام صادق علیه السلام فرمود: کسى که حرفى از کتاب خدا را بشنود بدون آن که بخواند خداوند حسنه اى براى او مى نویسد، و گناهى را از او مى بخشد، و یک درجه او را بالا مى برد.
34. آداب قرائت قـرآن
قالَ الصادِقُ علیه السلام:
اِذا مَرَرْتَ بِآیَهٍ فیها ذِکْرُ الْجَنَّهِ فَاسْأَلِ اللّهَ الْجَنَّهَ، وَ اِذا مَرَرْتَ بِآیَهٍ فیها ذِکْرُ النّارِ فَتَعَوَّذْ بِاللّهِ مِنَ النّارِ».
[ بحارالأنوار، ج 92، ص 216.] امام صادق علیه السلام فرمود: هنگامى که به آیه اى که یاد بهشت است رسیدى از خدا بهشت بطلب، و وقتى به آیه اى که یادآور آتش است رسیدى از آن به خدا پناه ببر.
35. آهـنگ قـرائت قـرآن
قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله:
«اِقرؤُا الْقُرآنَ بِلُحُونِ الْعَرَبِ وَ اَصْواتِها».
[ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 248.] رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: قـرآن را با صـدا و آهنگ عـربى بخوانید.
36. مقـام حافـظ قـرآن
قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله:
«عَدَدُ دُرَجِ الْجَنِّهِ عَدَدُ آىِ الْقُرآنِ، فَاِذا دَخَلَ صاحِبُ الْقُرْآنِ الْجَنَّهَ قَیلَ لَهُ: اِقْرَأْ وَ ارْقَأْ لِکُّلِ آیَهٍ دَرَجَهٌ فَلا تَکُونُ فَوْقَ حافِظِ الْقُرْآنِ دَرَجَهً».
[ بحارالأنوار، ج 92، ص 22.] رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: تعداد درجات بهشت به تعداد آیه هاى قرآن است، هنگامى که اهل قرآن وارد بهشت شود به او گفته مى شود قرآن بخوان و بالا برو، براى هر آیه اى درجه اى است، بنابراین بالاترین درجه از آنِ حافظان قرآن است.
37. روخوانى یـا از حفـظ؟
قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله:
«مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ فى الْمُصْحَفِ، کُتِبَ لَهُ أَلْفا حَسَنَهٍ، وَ مَنْ قَرَأَهُ فى غَیْرِ الْمُصْحَفِ فَاَلْفُ حَسَنَهً».
[ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 326.] رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که از رو قرآن بخواند، خدا براى او دوهزار حسنه مى نـویسد، و کسـى که آنـرا از حـفظ بخـواند هـزار حسنه نوشـته مى شـود.
38. پاداش ختـم قـرآن
قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله:
«اِذا خَتَمَ الْقُرْآنَ، صَلّى عَلَیهِ عِنْدَ خَتْمِهِ سِتُّوُنَ اَلْفَ مَلَکٍ».
[ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 339.] رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: وقتـى کسى قرآن را ختم کند، در آن هنگام هزار فرشته بر او درود مى فـرستـند.
39. قرائت غلط
قالَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه و آله:
«اِذا قَرَأَ القارِئُ الْقُرْآنَ فَأَخْطَأَ اَوْلَحَنَ اَوْ کانَ اَعْجَمیّاً کَتَبَهُ الْمَلَکُ کَما أُنزِلَ».
[ کنزالعمال، ج 1، ص 513، ح 2284.] رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: قـارى چنـانچه قـرآن را غلط یا اشتباه یا با لحن غیر عربى بخواند فـرشته آنرا هـمانطور که نازل شده (صحیح و کامل) مى نویـسد.
40. فراموشى قرآن
قالَ النَّبىُ صلی الله علیه و آله:
«اَلا وَ مَنْ تَعلَّمَ القُرْآنَ ثُمَّ نَسِیَهُ مُتَّعَمِّداً لَقَى اللّهَ یَوْمَ الْقیامَهِ مَغْلوُلاً یُسَلِّطُ اللّهُ عَلَیْهِ بِکُلِّ آیَهٍ نَسِیَها حَیَّهً تَکُونُ قَرینَتُهُ اِلَى النّارِ اِلاّ اَنْ یُغْفَرَ لَهُ».
[ بحارالأنوار، ج 92، ص 187.] پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: توجّه! توجّه! کسى که قرآن را یاد بگیرد بعد بطور عمد (به خاطر سهل انگارى) فراموش کند روز قیامت دست و پا بسته خدا را ملاقات مى کند، و خدا در مقابل هر آیه اى که فراموش کرده مارى بر او مسلّط مى کند که تا آتش جهنّم همراه او خواهد بود مگر اینکه آمرزیده شود.
منبع : چهل حدیث « قرآن »، محمود شریفى‏.