1- نماز اول وقت

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
اَحَبُّ الْاَعْمالِ اِلَى الله الصَّلاهُ لِوَقْتِها، ثُمَّ بِرُّ الْوالِدَیْنِ، ثُمَّ الْجَهادُ فى سَبیلِ الله.(1)
دوست داشتنى ترین کارها نزد خداوند نماز اول وقت، سپس نیکى به پدر و مادر و سپس جهاد در راه خداست.

2- سبک شمردن نماز

امام باقر علیه السلام:

لَا تَتَهَاوَنْ بِصَلَاتِکَ فَإِنَّ النَّبِیَّ صلى الله علیه وآله قَالَ عِنْدَ مَوْتِهِ لَیْسَ مِنِّی مَنِ اسْتَخَفَّ بِصَلَاتِه‏… .(2)
نماز خود را سبک نشمار، همانا پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله هنگام رحلتش فرمود: کسی که نماز را سبک بشمارد از من نیست.
انسان هیچ کارى بهتر از نماز، اصلاح میان مردم و خوش اخلاقى نکرده است.
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:3- چهار خیر امت پیامبر

لا تَزالُ اُمَّتى بِخَیرٍ ما تَحابّوا و اَقامُوا الصَّلاهَ وَ آتَوُا الزَّکاهَ وَ اَقْرَوُا الضَّیْفَ، فَاِنْ لَمْ یَفْعَلُوا ابتُلُوا بِالسِّنینَ وَ الْجَدْبِ.(3)
امتم همواره در خیر و خوبى اند تا وقتى که یکدیگر را دوست بدارند، نماز برپا دارند، زکات بدهند و میهمان را گرامى بدارند، پس اگر چنین نکنند به قحطى و خشکسالى گرفتار مى شوند.
4- بهترین ها

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
ما عَمِلَ ابْنُ آدَمَ شَیْئاً اَفْضَلَ مِنَ الصَّلاهِ وَ صَلاحِ ذاتِ الْبَیْنِ وَ خُلْقٍ حَسَنٍ.(4)
انسان هیچ کارى بهتر از نماز، اصلاح میان مردم و خوش اخلاقى نکرده است.
5- نماز؛ ستون چادر

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
مَثَلُ الصَّلَاهِ مَثَلُ عَمُودِ الْفُسْطَاطِ إِذَا ثَبَتَ الْعَمُودُ نَفَعَتِ الْأَطْنَابُ وَ الْأَوْتَادُ وَ الْغِشَاءُ وَ إِذَا انْکَسَرَ الْعَمُودُ لَمْ یَنْفَعْ طُنُبٌ وَ لَا وَتِدٌ وَ لَا غِشَاءٌ.(5)
مثل نماز، مثل ستون چادر است؛ اگر ستون محکم و برقرار باشد، طناب ها و میخ ها و پرده ها مفید خواهند بود؛ ولی اگر ستون چادر بشکند، دیگر طناب ها و میخ ها سودی ندارند.
6- فضیلت نماز جماعت

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:

صَلاهُ الْجَماعَهِ اَفْضَلُ مِنْ صَلاهِ الْفَرْدِ بِخَمْسٍ وَ عِشْریْنَ دَرَجَهً.(6)
فضیلت نماز جماعت بیست و پنج برابر نماز فُرادا است.
7- فضیلت نماز اول وقت

امام صادق علیه السلام:
إِنَّ فَضْلَ الْوَقْتِ الْأَوَّلِ عَلَى الْآخِرِ کَفَضْلِ الْآخِرَهِ عَلَى الدُّنْیَا.(7)
برتری نماز اول وقت نسبت به آخر وقت، مانند برتری آخرت است نسبت به دنیا.
نمازگزار هنگام نماز با پروردگار بلند مرتبه اش مناجات مى کند، پس باید بداند چه مى گوید.
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:8- نماز شب

الرَّکْعَتانِ فى جَوْفِ اللَّیْلِ اَحَبُّ اِلَى الله مِنَ الدُّنْیا وَ ما فیها.(8)
دو رکعت نماز در دل شب، نزد خدا از دنیا و آنچه در آن است، محبوب تر است.
9- نماز؛ کفاره گناهان

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
اَلصّلَواتُ الْخَمْسُ وَ الْجُمُعَهُ اِلَى الجُمُعَهِ کَفّاراتٌ لِما بَیْنَهُنَّ ما لَمْ تَغْشَ الکَبائِرُ.(9)
نمازهاى پنجگانه و نماز جمعه تا نماز جمعه بعد، کفاره گناهان میان آنهاست، تا وقتى که گناهان کبیره اى در میان نیاید.
10- نماز؛ مناجات با پروردگار

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
اَیُّهَا النَّاسُ، اِنَّ الْمُصَلّى اِذا صَلّى فَاِنَّهُ یُناجى رَبَّهُ تَبارَکَ وَ تَعالى، فَلْیَعْلَمْ بِما یُناجیهِ.(10)
اى مردم! نمازگزار هنگام نماز با پروردگار بلند مرتبه اش مناجات مى کند، پس باید بداند چه مى گوید.
11- اهمیت نماز با مسواک

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
رَکْعَتَیْنِ بِسِواکٍ اَحَبُّ اِلَى الله عَزَّوَجَلَّ مِنْ سَبْعینَ رَکْعَهً بِغَیْرِ سِواکٍ.(11)
دو رکعت نماز با مسواک، نزد خداوند عزوجل محبوب تر از هفتاد رکعت نماز بدون مسواک است.
12- نماز دژ محکم خدا

امام على علیه السلام:
اَلصّلاهُ حِصْنُ الرَّحْمنِ وَ مَدْحَرَهُ الشَّیطانِ.(12)
نماز، دژ محکم خداوند مهربان و وسیله راندن شیطان است.
13- رحمت الهی بر نمازگزار

امام على علیه السلام:
لَوْ یَعْلَمُ الْمُصَلّى ما یَغْشاهُ مِنَ الرَّحْمَهِ لَما رَفَعَ رَأسَهُ مِنَ السُّجودِ.(13)
اگر نمازگزار مى دانست تا چه حد مشمول رحمت الهى است، هرگز سر خود را از سجده بر نمى داشت.
14- دقت نمازگزار در حلال و حرام

امام على علیه السلام:
اُنْظُرْ فیما تُصَلّى وَ عَلى ما تُصَلّى، اِنْ لَمْ یَکُنْ مِنْ وَجْهِهِ وَ حِلِّهِ فَلا قَبولَ.(14)
بنگرید در چه [لباسى] و بر چه [چیزى] نماز مى گزارى، که اگر از راه صحیح و حلالش نباشد، قبول نخواهد شد
15- یاد خدا از نمازگزاران

امام باقر علیه السلام:
ذِکْرُ الله لِاَهْلِ الصَّلاهِ اَکْبَرُ مِنْ ذِکْرِهِمْ ایّاهُ؛ اَلا تَرى اَنَّهُ یَقولُ: اُذْکُرونى اَذْکُرْکُمْ.(15)
یاد خدا از نمازگزاران، بالاتر از یاد آنان از خداوند است، مگر نمى بینى که خداوند مى فرماید: “مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم”؟
16- عطر زدن در نماز

امام صادق علیه السلام:
صَلاهُ مُتَطَیِّبٍ اَفْضَلُ مِنْ سَبعینَ صَلاهً بِغَیْرِ طیبٍ.(16)
یک نماز با بوى خوش (عطر) بهتر از هفتاد نماز بدون بوى خوش است.
17- آثار و برکات نماز شب

امام صادق علیه السلام:
صَلاهُ اللَّیْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَیِّبُ الرِّیحَ وَ تَدُرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِى الدَّیْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَرَ.(17)
نماز شب، انسان را خوش سیما، خوش اخلاق و خوشبو مى کند و روزى را زیاد، بدهى را پرداخت مى نماید، غم و اندوه را از بین مى برد و چشم را نورانى مى کند.
18- یک نماز مقبول

امام صادق علیه السلام:
مَنْ قَبِلَ اللهُ مِنْهُ صَلاهً واحِدَهً لَمْ یُعَذِّبْهُ وَ مَنْ قَبِلَ مِنْهُ حَسَنَهً لَمْ یُعَذِّبْهُ.(18)
خداوند از هر کس یک نماز و یا یک کار نیک قبول کند، عذابش نمى نماید.
اولین چیزی که بنده در قیامت از آن سوال می شود نماز است، پس اگر قبول شود اعمال دیگرش نیز قبول می شود.
امام صادق علیه السلام:19- محبوب ترین بنده نزد خدا

اَحَبُّ الْعِبادِ اِلَى الله عَزَّوَجَلَّ رَجُلٌ صَدوقٌ فى حَدیثِهِ مُحافِظٌ عَلى صَلاتِهِ.(19)
محبوب ترین بنده نزد خداى عزوجل کسى است که راستگو و مراقب نمازش باشد.
20- نماز اولین سوال قیامت

امام باقر علیه السلام:
… انّ أَوَّلَ مَا یُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ الصَّلَاهُ، فَإِن قُبِلَتْ قُبِلَ مِا سِواها… .(20)
اولین چیزی که بنده در قیامت از آن سوال می شود نماز است، پس اگر قبول شود اعمال دیگرش نیز قبول می شود.
21-اهمیت سجده شکر بعد از نماز

امام صادق علیه السلام:
سَجْدَهُ الشُّکْرِ واجِبَهٌ عَلى کُلِّ مُسْلِمٍ تُتِمُّ بِها صَلاتَکَ وَ تُرْضى بِها رَبَّکَ وَ تُعْجِبُ الْمَلائِکَهَ مِنْکَ.(21)
سجده شکر بر هر مسلمانى واجب است، چرا که با آن نمازت را کامل مى کنى، پروردگارت را خشنود مى سازى و فرشتگان را از خود به شگفتى مى آورى.
22- برتری نماز عالم بر جاهل

امام على علیه السلام:
رَکْعَتانِ مِنْ عالِمٍ خَیْرٌ مِنْ سَبْعینَ رَکْعَهً مِنْ جَاهِلٍ.(22)
دو رکعت نماز شخص عالم، بهتر از هفتاد رکعت نماز نادان است.
23- محل نمازتان را خلوت کنید

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
لَیْسَ یَنْبَغى اَنْ یَکونَ فِى الْبَیْتِ شَىْءٌ یَشْغَلُ المُصَلِّىَ.(23)
شایسته نیست در اطاق چیزى باشد، که نمازگزار را مشغول سازد.
24- چرا نماز بخوانیم؟

امام رضا علیه السلام:
اِنَّما جُعِلَتِ الْجَماعَهُ لِئَلّا یَکونَ الاِْخْلاصُ وَ التَّوْحیدُ وَ الْاِسْلامُ وَ الْعِبادَهُ لِله اِلّا ظاهِراً مَکْشوفاً مَشْهوراً.(24)
علت تشریع نماز جماعت آن است که اخلاص، یکتاپرستى، تسلیم حق بودن و بندگى براى خداوند، آشکار و بى پرده و نمایان باشد.
هنگامى که به نماز ایستادى بدان که در پیشگاه خداوند هستى و اگر تو او را نمى بینى، او تو را مى بیند. پس به نمازت توجه کن.
امام على علیه السلام:25- نماز گزار در پیشگاه خداست

لا یَقُومَنَّ اَحَدُکُمْ فِى الصَّلاهِ مُتَکاسِلاً وَ لا ناعِساً وَ لا یُفَکِّرَنَّ فى نَفْسِهِ فَاِنَّهُ بَینَ یَدَىْ رَبِّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ اِنَّما لِلْعَبْدِ مِنْ صَلاتِهِ ما اَقْبَلَ عَلَیْهِ مِنْها بِقَلْبِهِ.(25)
هیچ کس از شما کسل و خواب آلود به نماز نایستد و به خود نیندیشد؛ زیرا که نمازگزار در پیشگاه پروردگار خویش است. و براى بنده از نمازش تنها آنچه با دلش به آن توجه داشته، مى ماند.
26- خدا تو را در نمازت می بیند

امام صادق علیه السلام:
اِذا قُمْتَ فِى الصَّلاهِ فَاعْلَمْ اَنَّکَ بَیْنَ یَدَىِ الله، فَاِنْ کُنْتَ لا تَراهُ فَاعْلَم اَنَّهُ یَراکَ فَأَقْبِلْ قِبَلَ صَلاتِکَ.(26)
هنگامى که به نماز ایستادى بدان که در پیشگاه خداوند هستى و اگر او را نمى بینى، او تو را مى بیند. پس به نمازت توجه کن.
27- معیار قبولی نماز

امام صادق علیه السلام:
مَنْ اَحَبَّ اَنْ یَعْلَمَ اَقُبِلَتْ صَلاتُهُ اَمْ لَمْ تُقْبَلْ، فَلْیَنْظُرْ هَلْ مَنَعَتْهُ صَلاتُهُ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ؟ فَبِقَدْرِ ما مَنَعَتْهُ قُبِلَتْ مِنْهُ.(27)
کسى که دوست دارد بداند نمازش قبول شده یا نه؟ باید ببیند آیا نمازش او را از زشتى ها و ناپاکى ها دور کرده است یا خیر؟ به همان اندازه که دور کرده، قبول شده است.
28- نماز؛ پاک کننده نماز گزار

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
لَو کانَ عَلى بابِ دارِ اَحَدِکُمْ نَهْرٌ فَاغْتَسَلَ فى کُلِّ یَوْمٍ مِنْهُ خَمْسَ مَرّاتٍ أکانَ یَبْقى فى جَسَدِهِ مِنَ الدَّرَنِ شَىْءٌ؟ قُلنا: لا. قالَ: فَاِنَّ مَثَلَ الصَّلاهِ کَمَثَلِ النَّهْرِ الْجارى، کُلَّما صُلِّىَ صَلاهٌ کَفَّرَتْ ما بَینَهُما مِنَ الذُّنوبِ.(28)
اگر بر درِ خانه یکى از شما جویى بود و هر روز پنج بار خود را در آن مى شست، آیا در بدن وى چرکى باقى مى ماند؟ گفتیم: نه. فرمودند: پس براستى نماز، مانند همان جوى روان است که هرگاه به جا آورده شود، گناهان میان دو نماز را پاک مى کند.
29- نماز انسان با تقوا

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
رَکْعَتانِ مِنْ رَجُلٍ وَرِعٍ اَفْضَلُ مِنْ اَلْفِ رَکْعَهٍ مِنْ مُخَلِّطٍ.(29)
دو رکعت نماز انسان با تقوا، بهتر از هزار رکعت نماز لاابالى است.
30- نماز؛ معیار راستی مدعیان حق

امام صادق علیه السلام:
یُعْرَفُ مَنْ یَصِفُ الحَقَّ بِثَلاثِ خِصالٍ: یُنْظَرُ اِلى اَصْحابِهِ مَنْ هُمْ؟ وَ اِلى صَلاتِهِ کَیْفَ هىَ؟ وَ فى اَىِّ وَقْتٍ یُصَلّیها.(30)
کسى که از حق دَم مى زند با سه ویژگى شناخته مى شود: به دوستانش نگاه می شود که چه کسانى هستند؟ نمازش چگونه است؟ و در چه وقت آن را مى خواند؟
31- اثر غیبت بر نماز

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
مَنِ اغْتابَ مُسْلِماً اَو مُسْلِمَهً لَمْ یَقْبَلِ اللهُ تَعالى صَلاتَهُ وَ لا صیامَهُ اَرْبَعینَ یَوْماً وَ لَیْلَهً اِلّا اَنْ یَغْفِرَ لَهُ صاحِبُهُ.(31)
خداوند متعال تا چهل شبانه روز نماز و روزه غیبت کننده مرد و زن مسلمان را نمى پذیرد، مگر این که غیبت شونده او را ببخشد.
32- دنیا تو را از نماز باز ندارد!

امام على علیه السلام:
لَیْسَ عَمَلٌ اَحَبَّ اِلَى الله عَزَّوَجَلَّ مِنَ الصَّلاهِ، فَلا یَشْغَلَنَّکُمْ عَنْ اَوقاتِها شَىْءٌ مِنْ اُمورِ الدُّنیا.(32)
هیچ عملى نزد خداوند، محبوب تر از نماز نیست، پس هیچ کار دنیایى شما را در وقت نماز به خود مشغول ندارد.
33- چرا حضرت ابراهیم (ع) خلیل الله شد؟

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
مَا اتَّخَذَ اللهُ اِبْراهیمَ خَلیلاً اِلّا لِاِطْعامِهِ الطَّعامَ وَ صَلاتِهِ بِاللَّیْلِ وَ النَّاسُ نیامٌ.(33)
خداوند متعال، حضرت ابراهیم را جز به خاطر غذا دادن (به مردم) و نماز شب خواندنش هنگامى که مردم در خواب بودند، خلیل و دوست خود انتخاب نکرد.
34- ترک عمدی نماز کفر است

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
مَنْ تَرَکَ الصَّلاهَ مُتَعَمِّداً فَقَدْ کَفَرَ جِهاراً.(34)
هر کس نماز را عمداً ترک کند، آشکارا کفر ورزیده است.
35- نماز؛ آخرین سفارش پیامبران

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
أَحَبُّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللهِ عَزَّوَجَلَّ الصَّلَاهُ وَ هِیَ آخِرُ وَصَایَا الْأَنْبِیَاء… .(35)
دوست داشتنی ترین اعمال نزد خدواند عزّوجلّ نماز است و آن آخرین سفارش انبیای الهی است.
هرگاه بنده اى به نماز بایستد و آن را سبک به جا آورد، خداوند به فرشتگانش مى گوید: به بنده ام نمى نگرید؟ گویا برآوردن حاجت هایش را به دست کسى جز من مى داند؟ آیا او نمى داند تأمین نیازهایش به دست من است؟
امام رضا علیه السلام:36- نماز موجب قرب به خدا

الصَّلَاهُ قُرْبَانُ کُلِّ تَقِیٍّ.(36)
نماز موجب عروج و تقرب هر انسان پرهیزکاری به خداست.
37- اثر نماز حقیقی

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
مَنْ صَلَّى رَکْعَتَیْنِ یَعْلَمُ مَا یَقُولُ فِیهِمَا انْصَرَفَ وَ لَیْسَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اللهِ ذَنْبٌ.(37)
کسی که دو رکعت نماز بخواند و بداند که در آن چه می گوید، پس از نماز گناهی برای او باقی نمی ماند.
38- نماز کلید بهشت

پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
اَلدُّعاءُ مِفْتاحُ الرَّحْمَهِ، وَ الْوُضوءُ مِفْتاحُ الصَّلاهِ، وَ الصَّلاهُ مِفْتاحُ الْجَنَّهِ.(38)
دعا کلید رحمت، وضو کلید نماز و نماز کلید بهشت است.
39- فضیلت تسبیحات حضرت زهرا (س)

امام صادق علیه السلام:
تَسْبیحُ فاطِمَهَعلیها السلام فى کُلِّ یَوْمٍ فى دُبُرِ کُلِّ صَلاهٍ اَحَبُّ اِلَىَّ مِنْ صَلاهِ اَلْفِ رَکْعَهٍ فى کُلِّ یَوْمٍ.(39)
تسبیحات فاطمه زهراعلیها السلام در هر روز پس از هر نماز، نزد من محبوب تر از هزار رکعت نماز در هر روز است.
40- سخن خدا در مورد نماز گزار غافل

امام صادق علیه السلام:
اِذا قامَ الْعَبْدُ فِى الصَّلاهِ فخَفّفَ صَلاتَهُ قالَ اللهُ تَبارَکَ وَ تَعالى لِمَلائِکَتِهِ: اَما تَرَوْنَ اِلى عَبْدى کَانَّهُ یَرى اَنَّ قَضاءَ حَوائِجِهِ بِیَدِ غَیْرى! اَما یَعْلَمُ اَنَّ قَضاءَ حَوائِجِهِ بِیَدى؟(40)
هرگاه بنده اى به نماز بایستد و آن را سبک به جا آورد، خداوند به فرشتگانش مى گوید: به بنده ام نمى نگرید؟ گویا برآوردن حاجت هایش را به دست کسى جز من مى داند؟ آیا او نمى داند تأمین نیازهایش به دست من است؟
___________________________
پی نوشت:
1) نهج الفصاحه، ح 70.
2) کافی، ج‏ 3، ص 269.
3) امالى طوسى، ص 647، ح 1340.
4) نهج الفصاحه، ح 2651.
5) کنزالعمال، ح 20575.
6) خصال، ص 521، ح 9.
7) کافی، ج 3، ص 274.
8) بحارالأنوار، ج 87، ص 148، ح 23.
9) سنن التّرمذى، ج 1، ص 138، ح 214.
10) مسند احمد، ج 2، ص 129.
11) خصال، ص 481، ح 52.
12) غررالحکم، ح 2213.
13) غررالحکم، ح 7592.
14) تحف العقول، ص 174.
15) بحارالأنوار، ج 82، ص 199.
16) کافى، ج 6، ص 511، ح 7.
17) ثواب الأعمال، ص 42.
18) کافى، ج 3، ص 266، ح 11.
19) امالى صدوق، ص 371، ح 467.
20) کافی، ج‏3، ص 268.
21) تهذیب الأحکام، ج 2، ص 110، ح 415.
22) اختصاص، ص 245.
23) سنن ابى داود، ج 1، ص 451، ح 2030.
24) وسائل الشیعه، ج 5، ص 372، ح 9.
25) الخصال، ص 613، ح 10.
26) تهذیب الأحکام، ج 2، ص 325، ح 1332.
27) بحار الأنوار، ج 82، ص 198.
28) تهذیب الأحکام، ج 2، ص 237، ح 938.
29) نهج الفصاحه، ح 1672.
30) محاسن، ج 1، ص 254، ح 281.
31) جامع الأخبار، ص 412، ح 1141.
32) خصال، ص 621، ح 10.
33) علل الشرایع، ج 1، ص 35، ح 4.
34) المعجم الاوسط، ج 3، ص 343.
35) کافی، ج 3، ص 264.
36) کافی، ج 3، ص265.
37) کافی، ج 3، ص 266.
38) نهج الفصاحه، ح 1588.
39) کافى، ج 3، ص 343، ح 15.
40) کافى، ج 3، ص 269، ح 10.