نویسنده: محمد دشتی
روایات مربوط به آینده اسلام، حوادث گوناگونی از تحولّات تلخ و شیرین را می شناسانند، و این واقعیّت تاریخی را مطرح می کنند که مراحل گوناگون در اسلام دارای فراز و نشیب های شگفتی آوری است مانند:
اول: مرحله ی غربت و انزوای اسلام و مسخ ارزش ها و حاکمیت طاغوتیان زمین
دوم: مرحله ی تحققّ نهضت ها و قیام های بشری و اسلامی، و نابودی و شکست و وابستگی اکثر آنان
سوم: پیروزی انقلاب ایران که از قم آغاز شده، و تا قدس پیش می رود «ظهور زمینه سازان حکومت مهدی (عج)»
چهارم: ظهور امام زمان (عج) و جنگ های مداوم و گسترش حکومت واحد جهانی
پنجم: دوران «رجعت» و تداوم امامت امامان تا قیام قیامت
حال به بررسی اجمالی ادوار مذکور می پردازیم:
دوران انزوای اسلام و مسخ ارزش ها
ده ها و صدها روایت و حدیث از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و امامان معصوم علیهم السلام در رابطه با «مرحله اوّل» در کتب روایات ثبت شده است که از حوادث تلخ و ناگوار آینده خبر می دهند مانند:
* اسلام به انزوا کشیده می شود
* مسلمین پراکنده و ضعیف می گردند
* حکومت های بنی امیه و بنی العباس و سپس سلطه پاشاهان و طاغوتیان زمین موجودیّت اسلام و قرآن و مسلمین را مورد تهدید جدّی قرار می دهد
* احکام اسلامی را دگرگونی می کنند
* ارزش های اخلاقی مسخ و انسانها دگرگون می شوند
* حلال پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم حرام و حرام پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم حلال مطرح می شود
* حق گرائی جرم و باطل گرائی ارزش تلقی می گردد
* زنان برهنه و آلوده و فسادگرا می شوند
* مرزهای مقدّس ازدواج فرومی ریزد، که پسر با پسر ازدواج می کند
* جنسیّت ها را تغییر می دهند
* از اسلام فقط نامی و از قرآن فقط خطوط زیبایی باقی می ماند
* روابط نا مشروع عادّی و ازدواج جرم بحساب می آید
* نماز خواندن ممنوع و یاد خدا در دل ها متروک می ماند
و سرانجام:
ظَهَرَ الفِسادُ فِی البّرِ وَ البَحْرِ بِما کَسَبَتْ أَیدِی النّاسُ
فساد و تباهی در خشکی و دریا از عملکرد انسانها فراوان آشکار می گردد (1)
* حکومت های اسلامی وابسته می گردند
* یهودیان از غرب می آیند دولت خود را در میان مسلمانان مستحکم می نمایند
* شیطان عبادت می شود و عبادت خدا ترک می گردد
* و هر انقلاب و قیامی محکوم به شکست است
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نسبت به دوران مسخ ارزشها و انزوای اسلام فرمود:
سَیَأتِی عَلَی اُمَّتِی زَمانٌ لایَبْقَی مِنَ القُرآنِ الاّ رَسْمُهُ، وَلا مِنَ الاِسْلامِ اِلاّ اِسْمُهُ، یُسَمُّونَ بِهِ وَ هُمْ اَبْعَدُ النّاسِ مِنْهُ، مَساجِدُهُم عامِرَهٌ و هِیَ خَرابٌ مِنَ الهُدَی
روزگاری برامّت می گذرد که از قرآن جز خط آن و از اسلام جز نامش باقی نمی ماند، با نام اسلام خوانده می شوند اما از همه به اسلام دورترند، مسجدهایشان آبادان امّا از هدایت خالی است (2)
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در روایت دیگری از مسخ انسانها و ارزشها در آخرالزّمان خبر داده است که:
سَیَجِیُ أَقْوامٌ فی آخِرِ الزَّمانِ، وُجُوهُهُمْ وُجُوهُ الآدَمِیِّینَ، و قُلُوبُهُمْ قُلُوبُ الشّیاطِینِ، أمثالُ الذَّئابِ الصَنّوارِی، لَیْسَ فِی قُلُوبِهُمْ شَیءٌ مِنَ الرَّحْمَهِ سَفّاکُونَ لِلدَّماءِ
به زودی مردمانی در آخرالزّمان پدید می آیند که صورتشان صورت انسانها، اما دلهایشان دلهای شیطانهاست، همانند گرگهای درّنده اند، و چیزی از مهر و محبّت در دلهایشان یافت نمی شود، و خون یکدیگر را می ریزند. (3)
و نسبت به دوران انزاوی اسلام در ایران خبر می دهند که، با به قدرت رسیدن مردی «مازندرانی»، احکام و سنّت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم را تغییر می دهد، و الگوی لباس را عوض می کند، و با مظاهر دین مبارزه می نماید،
قال امیرالمؤمنین علیه السلام:
مِنْ عَلائِمِ الظُّهُور… وَ سَلْطَنَهُ رَجُلٌ طبَرَسَی و تَبْدیِل الأَلْبَسَهِ الاِسْلامَّیهِ
علی علیه السلام فرمود:
از نشانه های ظهور امام زمان در آخرالزمان حکومت مردی از مازندران ایران است که الگوی لباس را تغییر می دهد، و شکل لباسهای اسلامی را به لباسهای غیر اسلامی تبدیل می کند (4)
رضاشاه خائن از روستای «آلاشت» مازندران در اطراف قائم شهر، بود که بوسیله انگلیسی ها با کودتا به قدرت رسید
احکام الهی را تعطیل کرد
و چادر زنان را گرفت
و لباسهای بلند مردان را قیچی کرد
و حسینیّه ها را تعطیل نمود
و عمّامه از سر علماء ایران برداشت
که دوران بسیار خطرناکی برای اسلام در ایران بود
عوامل رهایی
و اصولاً با فرض ایمان و اسلام اجباری، احتیاجی به اعزام پیامبران نبوده است، خدای تعالی می توانست انسانها را بگونه ای چون ملائکه بیافریند که ذاتاً نمازگذار باشند، و در شکر و تسبیح و حمد، عمر بگذرانند.
اگر که با معجزه یا فشار نباید مردم را بسوی دین خدا سوق داد و امام زمان (عج) از قدرت ولایت تکوینی نیز اجازه استفاده ندارد پس چگونه پیروز می شود؟
روایاتی که به انزاوای اسلام، به شکست قیام ها و نهضت ها قبل از قیام امام زمان (عج) اشاره دارند، یک حقیقت روشن را نیز مطرح کردند که:
.انقلاب اسلامی ایران شکست ناپذیر است
.هر انقلابی قبل از ظهور امام زمان محکوم به شکست است مگر انقلاب اسلامی ایران
.هر نهضتی سرکوب می گردد بجز نهضت و قیام قم
.هر انقلاب گری منزوی می شود، و از میدان می گریزد بغیر از امام انقلاب ایران «روح الله»
هر امّت و جمعیّتی پراکنده می شوند جز ملّت انقلابی ایران.
.که بالنده و طوفنده اند و در صحنه سیاسی باقی می مانند و اسلحه ها را بر دوش گرفته تا حق خود را نگیرند ساکت نمی شوند، و عاقبت پیروز می گردند
ایمان اگر در کنار ستاره «ثریّا» باشد آن را به زمین می کشند
و علوم اسلامی را به جهان منتشر می کنند
و تهاجمات گسترده جهانی را دفع می نمایند
و سرانجام زمینه ساز حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) می باشند یعنی در جهان پر از فساد، آینده سازان ایران از فساد رهائی می یابند
و در عصر حاکمیت ابرقدرتها، همه آنها را شکست می دهند
و آنگاه ایران را کشور امام صادق علیه السلام و امام زمان (عج) اعلان می دارند
و جهان را تکان می دهند و همه ی انسانهای دنیا را متوجّه تجلّی حضرت حق می کنند
و بهمه جهانیان اعلام می دارند که: منتظر حضرت مهدی (عج) می باشند و جهان در انتظار او است
و سرانجام زمین به حکومت صالحان ختم می گردد
پس پیروزی امام زمان (عج) نه زور می طلبد، و نه بکارگیری معجزه و ولایت تکوینی، بلکه انقلاب اسلامی ایران و رزم و یورش عاشقان مهدی (عج) زمینه های لازم را فراهم می سازد، و آمادگی های ضروری را برای اقوام و ملل دنیا بوجود می آورد، تا انسان و جهان آماده پذیرش ظهور و حکومت امام زمان (عج) شوند و پس از ظهور، همه با نام مصلح کل آشنا و مزّه ی شیرین انتظار را چشیده و پذیرای تنها عدالت گستر جهان باشند
پس انقلاب جهانی امام زمان (عج) مقدّمات آغازینی دارد
ابتداء در جهان سراسر فساد و ظلم و بیداد، ایران اسلامی آزاد می گردد، و طاغوت زمان را با ذلّت و خواری بیرون می اندازد
امام صادق علیه السلام فرمود:
و یَنْقِلِبُ مُلْکُ العَجَمِ فی مُحَرَّم بِسَفْکِ الدَّماءِ حَتّی یَفِرُّ مَلِکُ العَجَمِ لِئَلاّ یَأخُذَهُ النّاسُ ثمَّ یَمُوتُ غمَّاً
و سرزمین ایران بخاطر خونهائی که در ماه محرّم ریخته می شود، دچار تحولات سخت می گردد تا آنکه پادشاه ایران برای آنکه مردم او را دستگیر نکنند فرار می کند و با غم و اندوه نابود می شود (5)
و همه دیدند که در ماه محرّم 57 خونهای فراوانی از جوانان ملّت ما بر روی زمین ریخت و امام خمینی (ره) و عده دادند که:
ماه محرم ماه پیروزی خون بر شمشیر است
و شاه فرار کرد و در دیار غربت با غم و اندوه نابود شد
و فرمود:
یَظْهَرُ العِلْمُ بَبَلْدَهٍ یُقالُ لَها قُم (حدیث 9)
علوم اسلامی از نجف می گریزد و در شهر قم آشکار می گردد
و قم جایگاه اصلی علوم اسلامی می شود، و به دنیا ابلاغ می گردد بگونه ای که زنان جوان در حجله های عروسی نیز از اسلام می شنوند، و بر روی کره زمین کسی نیست که اسلام را نشناسد،
وَ ذلِکَ عِنْدَ قُرْبِ ظُهُورِ قائِمِنا
این تحوّلات دینی سیاسی، نزدیکهای ظهور حضرت مهدی (عج) تحقق می پذیرد
و ادامه می دهد:
ثُمَّ یَظَهَرُ القائِمُ
سپس امام زمان پس از پیروزی و جهانی شدن انقلاب ایران ظهور می کند
و در روایت دیگری فرمود:
سَیَأتی زَمانٌ تَکُوُن بَلَدَهُ قُم و اَهْلُها حُجَّهً عَلَی الخَلائِقِ وَ ذلِکَ فی زَمَنِ غَیْبَهِ قائِمِنا اِلی ظُهُورِهِ (حدیث 10)
بزودی می رسد زمانی که شهر قم و مردم آن الگو و حجّت جهانیان باشند و این هنگامی است که امام زمان (عج) غائب است، که تا ظهور آنحضرت پیروزی قمی ها ادامه خواهد یافت
پس باید توجّه داشت که تحولات یاد شده در ایران و قم به علل و عوامل حساب شده ای بستگی دارد
عوامل زمینه سازی و پیروزی انقلاب اسلامی ایران
در انقلاب اسلامی ایران عوامل بازسازی دلها و فکرها پدید می آیند زیرا:
1- ارزش های اسلامی زنده می شوند و جوانه می زنند
2- قدرت های بزرگ در انواع تهاجمات بی ثمر شکست می خورند
و ملّت ها امیدوار می شوند و به ایران روی می آورند، و باور می کنند که: می توان مستقل بود و پیروز شد
3- روح امیدواری در ملّت ها دمیده می شود
4- در عصر تکنیک و فضا، همه با ناباوری می نگرند که:
ایمان بر اسلحه پیروز می شود
و خون بر شمشیر و مشت بر درفش و الله اکبر بر سفیر گلوله ها غلبه می کند
5- انواع اسلحه های مدرن بی اعتبار می گردد، و در برابر ایمان و شهادت بی اثر می ماند
6- عصر، عصر بازگشت به مذهب معرّفی می شود
7- تحلیل های سیاسی حاکم، در برابر امامِ سیاستمدارِ خدا پرست، دروغین می گردند
8- مغزهای متفکّر جهانی متحیّر می مانند
9- و روشهای نظامی و استعماری و استحماری همه به بن بست می رسد
10- و همه قدرتها با وحدت و هماهنگی و با تمام امکانات، کاری از پیش نمی برند، و انسانها باور می کنند که:
خدائی وجود دارد و امدادهای غیبی راهگشاست
11- مکاتب مادّی بی اعتبار می گردند و راهی موزه های تاریخ می شوند
12- نیروهای در بند اسارت آزاد می شوند که به هیچ وجه نمی توان در مقابلشان ایستاد
13- و انسان سر خورده از ایسم ها، و ایستها، شاهد مرگ ابرقدرتها شده و روی به خدا و مذهب آورده، و به دیدگاههای جدیدی نائل می آید و دنیا نسل عاشورائی جدیدی را مشاهده می کند که با هیچ یک از معیارهای «جامعه شناسی» و «روان شناسی» روز، قابل شناخت نمی باشد، و با هیچکدام از شیوه های استعماری و استحماری نمی توان جلوی او را سد کرد، و دوباره به انحرافش کشید
به وعده هائی گوش جان سپردند که بشارت حضرت حق است و زلال حقیقت:
اِنَّ الاَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصّالِحُون
همانا زمین را بندگان خوب خدا به ارث خواهند برد
به حمایت هایی دلگرم شده اند که پیروزی آفرین است و مرز نمی شناسد، و هرگز برای قدرت های استعماری قابل شناسائی نیست.
و به شهادت روی آوردند
و عامل اصلی سرگردانی و شکست استعمارگران نیز همین بود که این نسل برخاسته از عشق و ایمان و شهادت را نمی توانستند بشناسند، و نخواهد شناخت که سرانجام محکوم به شکست و نابودی اند
در نتیجه کیفیت پیروزی امام زمان (عج) به انقلاب اسلامی ایران و آینده سازان پیروان او، بستگی کامل دارد
همه از او و خدای اوست
و آنگاه جرقّه های امید را از آمادگی، و آماده سازی شرق و غرب شاهدیم، که:
در سفر رئیس جمهور وقت ایران (حضرت آیت الله خامنه ای) به پاکستان 500 هزار نفر به استقبال می آیند، و ماشین حامل خبرنگاران ایرانی را بوسه باران می کنند
و امام امّت خطاب به آمریکا در همان روزها فرمود:
شما ابرقدرتها جائی در دل توده ها ندارید، شما هم سفر کنید به دنیا، مردم برای شما فاتحه هم نمی خوانند!!
و دیدیم دو هفته بعد که ناو آمریکائی در یکی از بنادر پاکستان پهلو گرفت حدود 150 هزار نفر تظاهرات کردند، و با شعار «مرگ بر آمریکا» و «یانکی به خانه ات برگرد» تفنگداران آمریکائی را اجازه توقّف ندادند.
امامان معصوم علیهم السلام با توجّه به اینگونه واقعیّت ها و نقشهای تربیتی و سازندگی ایرانیان در زمینه سازی قیام حضرت مهدی (عج) فرمودند
.شهر قم خانه اهل بیت پیامبر است (امام موسی بن جعفر علیه السلام فرمود: قُمْ عُشُّ آلِ مُحمّدٍ و مَأوَی شیعَتِهِمْ وَ لکِنْ سَیُهْلَکُ جَماعَهٌ مِنْ شَبابِهِمْ بِمَعْصِیَهِ آبائِهِمْ و الاْسْتِخْفافِ و السُّخْرِیَّهِ بِکُبرائِهِمْ وَ مَشایِخِهِم و مَعَ ذلِکَ یَدفَعُ اللهُ عَنهُمْ شَرَّ الاَعادِیَ و کُلَّ سُوءٍ.
قم خانه آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم، و جایگاه پیروان آنان است، لیکن گروهی از جوانان آنان به خاطر نافرمانی از پدران و مسخره کردن و سبک گرفتن سالخوردگان، و بزرگانشان هلاک می شوند، اما با وجود اینگونه مسائل، خداوند شرّ دشمنان را از شهر قم کوتاه می کند، و هر بدی را دور می سازد.)
.اگر قم نبود دین نابود می شد (امام رضا علیه السلام فرمود: لُولا القُمیّونَ لَضاعَ الدّینُ و لَولا القُمِیّوُنَ لاَنْدَرَسَ الدِّینُ. اگر مردم قم نباشند دین اسلام از بین می رود، یا کهنه شده و فراموش می گردد.)
در آخرالزّمان برای سالم ماندن دین و امنیّت خویش به شهر قم هجرت کنید، (امام صادق علیه السلام فرمود: اِذا اَصابَتْکُم بَلِیّهٌ وَ عِناءٌ فَعَلَیْکُمْ بِقُمٍ فَاِنَّهُ مَأوی الفاطِمییّن. آنگاه که بلاها و دشواریها به شما رسید به شهر قم روی آورید که قم جایگاه امن فرزندان فاطمه علیهاالسلام است.
و امام صادق علیه السلام فرمود:
اِذا عَمَّتِ البَلایا فَالأمْنَ فی کُوفَهَ وَ نَواحِیها مِنَ السَّوادِ و قُم مِنَ الجَبَلِ و نِعْمَ المَوضِعُ قُم لِلخائِفِ الطّائِفِ.
وقتی که بلاها و فتنه ها همه جا را فراگیرد به کوفه و اطراف آن، و سپس شهر قم روی بیاورید، که محل امن است، و خوب جائی است شهر قم، برای کسی که می ترسد از بلاها و قصد زندگی دارد.)
اسلام به وسیله ی مردم قم جهانی می شود و بگوش جهانیان خواهد رسید، (قال الصادق علیه السلام:
سَتَخْلُو کُوفَهَ مِنَ المُؤمِنینَ، و یَاْزِرُ عَنْهَا العِلْمُ کَما تَأزِرُ الحیَّهُ فی حُجْرِها. ثُمَّ یَظُهَرُ العِلْمُ بِبَلْدَهٍ یُقالُ لَها قُمْ، و تَصیرُ مَعدِناً لِلْعِلْمِ وَ الفَضْلِ حَتّی لایَبْقی فِی الأرْضِ مُسْتَضْعَفٌ فِی الدِّینِ حَتَّی المُخَدَّرات فِی الحِجال، وَ ذلکَ عَندَ قُربِ ظُهورِ قائِمُنا، فَیَجْعَلُ اللهُ قُم و اَهْلَهُ قائِمینَ مقامَ الحُجَّهِ و لَوْ لا ذلِک لَساخَتِ الاَرْضُ بِاَهلِها و لَمْ یَبْقَ فی الاَرضِ حُجَّهٌ، فَیَفیضُ العِلْمُ مِنْهُ اِلی سائِرِ البِلادِ فی المَشرِقِ و المَغْرِبِ فَیَتِمَّ حُجَّهُ اللهِ عَلَی الخَلْقِ، حَتّی لا یَبْقی اَحَدٌ عَلَی الاَرْضِ لَمْ یَبْلُغْ اِلَیْهِ الدّینُ و العِلْمُ، ثُمَّ یَظْهَرُ القآئِمُ (عج).
امام صادق علیه السلام فرمود:
بزودی کوفه از مؤمنین خالی می شود، و علم از آن می گریزد و پنهان می شود، آنگونه که مار در سوراخش پنهان می گردد، سپس علم در شهری بنام «قم» ظاهر می گردد، و شهر «قم» کانون علم و فضل شده، چنان دنیا را به حقائق آشنا می سازد که در روی زمین مستضعفی در دین باقی نماند، حتی زنها در حجله ها، و چنین زمانی نزدیک ظهور قائم آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم است، سپس خداوند قم و اهل او را قائم مقام حجت خدا قرار می دهد، که اگر چنین نشود زمین بر اهل خودش خراب می گردد و حجتی باقی نمی ماند، آنگاه علم (علوم اسلامی) از قم به تمام دنیا می رسد و مشرق و مغرب عالم را فرا می گیرد، پس حجت خدا بر خلق تمام می گردد، زیرا در تمام روی کره ی زمین کسی باقی نمی ماند که دین و علم به او ابلاغ نشده باشد و آنگاه امام زمان علیه السلام ظاهر می شود.)
خدا شهر قم را حفظ می کند، (امام صادق علیه السلام پاسخ داد که:
اِنَّ الدّینَ و أهْلَهُ بِقُمْ ذَلیلٌ و لَولا ذلکَ لَأسْرَع النّاسُ اِلَیْهِ فَخُرِبَ قُم و بَطَلَ أهْلَهُ فَلَمْ یَکُنْ حُجَّهً عَلی سائِرِ البِلادِ و اِذا کانَ کَذلکَ لَمْ تَستَقِرّ السَّماءُ و الاَرْضُ.
با اراده ی الهی دین و اهل دین در قم بظاهر ذلیل و خوار قرار گرفتند «هم از نظر سیاسی و هم از نظر بهداشتی و بدی آب و هوا» که اگر چنین نبود «و دارای آب و هوای خوش و خرم بود» مردم از همه جا برای خوش گذاری به آنجا کوچک می کردند، و آنجا را به فساد می کشیدند، که دیگر قم فاسد شده و به فساد کشیده، شده نمی توانست الگو و حجت بر سایر نقاط دنیا باشد، و اگر قم حجت بر سایر بلاد نمی شد آسمان و زمین بهم می ریخت «و نظام هستی در نابودی دین خدا نابود می گشت».)
چهارم – تهاجم عربها و عراق و موفقیت ایران
در روایات مطرح شده نسبت به تهاجم اعراب به ملت ایران، نام کشور خاصی مطرح نشده است، زیرا تمام کشورهای عربی و هم پیمانهای شرق و غرب صدام را کمک می کردند، تا اهداف امپریالیزم آمریکا را در منطقه تحقق بخشند
از علی علیه السلام آمده است که:
وَیْظَهرُ العَرَب عَلَی العَجَمْ
عرب ها به ایرانیان هجوم می آورند
و سرانجام وعده ی پیروزی دادند
در وعده های پیروزی مشخص می شود که عراق در تهاجمات نظامی مستقیم دخالت دارد زیرا نام بصره، بغداد، (زوراء) را مطرح فرمودند که از رزمندگان و مجاهدان ایران صدمه می بیند، و سخت گوشمالی داده خواهد شد مانند:
«وَ خَرابُ البَصْرَه»
و «فَوَیلٌ لَکِ یا بَصْرهَ مِنْ جَیْشٍ مِنْ نِقَمِ الله»
و «اَلا یا وَیْلُ بَغْداد مِنَ الرَّی»
و در پایان ایثارگریها همه دیدند که رزمندگان عاشق شهادت ایران، دشمن را در تمام محورهای عملیاتی کنار زدند، و تمام سرزمینهای اسلامی خود را آزاد کردند، و بصره را بخصوص در عملیات کربلای 4 و 5 ویران کردند، و شهر بغداد و دیگر شهرهای عراق برای حرامیان بعثی ناأمن گردید
و مراحل دیگری را نیز مطرح کردند که تا کنون انجام نگرفته و در انتظار تحقق آن می باشیم مانند:
مرحله پنجم – فتح عراق و استقرار پایگاه نظامی نیروهای اسلامی در کوفه
مرحله ششم – تهاجم سراسری مسلمانان به یهودیان و فتح بیت المقدس.
پینوشتها:
1. روم آیه 41.
2. ثواب الاعمال ص 301 و جامع الاخبار ص 129 بحارالانوار ج 52 ص 190
3. مجمع الزوائد ج 7 ص 326
4. فجایع الدهور فی علائم الظهور – و اثبات وجود الحجه (عج) سید بن طاوس و بیان الائمه ص 351 زین العابدین نجفی
5. کتاب الملاحم و الفتن (خطی) نوشته علامه مجلسی – و بیان الائمه: ج 1 ص 224
منبع: دشتی، محمّد، (1383)، آینده و آینده سازان (ارزیابی تحولات آینده ی جهان و نقش ایرانیان در ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف)، قم، مؤسّسه ی فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین علیه السّلام، چاپ چهارم.