نویسنده:فخری السادات خلیفه‌سلطانی/ روان‌شناس

مدتی پیش خبر هولناکی در رسانه‌ها منتشر شد. خبر از این قرار بود که مردی در شهر قدس یا همان قلعه حسن‌خان 7 نفر را کشت. وقتی من خبر را خواندم متوجه شدم این مرد با شلیک گلوله 7 نفر را کشته و پنج نفر را زخمی کرده است. اما نکته حایز اهمیت این بود که این فرد زن و فرزند خود را نیز در این کشتار از بین برده است. پدیده‌ای که روان‌شناسان از آن تحت عنوان همسرکشی یاد می‌کنند…
افزایش آمار قتل‌های همسرکشی یکی از موضوعات مشترک روان‌شناسان و جامعه‌شناسان است. موضوع همسرکشی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های اساسی مسوولان و تصمیم‌سازان اجتماعی و حتی برخی از خانواده‌هاست. این درحالی است که بررسی‌های علمی و پژوهشی بیانگر آن است که ریشه بسیاری از این قبیل قتل‌ها به مشکلات درونی افراد و بیماری‌های آنان باز می‌گردد. خوانندگان صفحات حوادث روزنامه‌ها به خوبی می‌دانند که وقوع قتل‌های خانوادگی به ویژه همسرکشی زنگ خطرهای جدیدی را به صدا درآورده است که به طور قطع می‌توان با تحلیل و ریشه‌یابی این قبیل معضلات آمار قتل‌های مشابه را به حداقل رساند. اکنون این سوال برایتان پیش آمده که دلایل همسرکشی و قتل‌های خانوادگی چیست. شاید هم زوج‌های جوان لحظه‌ای با خود فکر کنند که آیا ممکن است روزی توسط همسر خود از پا درآیند!

دلایل همسرکشی

یکی از علل شایع در بروز پدیده همسرکشی، پدیده‌ای تحت عنوان اختلالات هذیانی است. این اختلالات عبارتند از یک سلسله باورهای نادرست که با منطق جور درنمی‌آیند یا حتی می‌توان گفت اصلاح‌پذیر نیستند. اختلالات هذیانی انواع مختلف دارد اما یکی از انواع بسیار رایج آن که در درمانگاه‌های روان‌پزشکی با آن رو به رو می‌شویم، اختلال هذیانی از نوع حسادت است. در این نوع اختلال، مرد یا زن همواره به همسر خود مشکوک است و گمان می‌کند که او در حال خیانت است. به این دلیل، دایم همسرش را تحت کنترل دارد و تمام رفتار و حرکات و امور شخصی او ازجمله اطلاعات داخل رایانه، محل کار، تلفن‌ها و پیامک‌های تلفن همراه را با دقت و وسواس بررسی می‌کند تا بتواند ردی از خیانت پیدا کند. در واقع اختلال هذیانی نوعی حسادت است که مجال زندگی سالم را از فرد می‌گیرد. در این میان، هسته مرکزی زندگی مشترک که در واقع اعتماد به یکدیگر است با این اختلال از هم پاشیده و بی‌دلیل طرف مقابل مورد سرزنش و سوال و جواب قرار می‌گیرد. اکنون کافی است که فرد در باور هذیانی خود بپندارد که همسرش به وی خیانت کرده است بنابراین درصدد انتقام برخواهد آمد که این کار می‌تواند به همسرکشی یا قتل‌های خانوادگی منجر شود. البته فراموش نکنید که اختلال هذیانی همسر، یک اختلال‌روانی قابل درمان است که در صورت درمان به موقع می‌توان از بروز اختلالات ناگوار بعدی پیشگیری کرد. دومین علت شایع همسرکشی یا قتل‌های خانوادگی، اختلالات کنترل تکانه‌ای است. اینها اختلالاتی هستند که موجب می‌شوند فرد در یک آن به‌صورت تکانه‌‌ای نسبت به رفتار طرف مقابل واکنش سختی نشان دهد به گونه‌ای که پس از انجام آن از رفتار خود نیز اظهار ندامت و پشیمانی می‌کنند. برخی زنان و مردان دچار این نوع اختلال در یک رویکرد هیجانی و در واکنش به اختلاف یا سوءتفاهم با همسر خود مرتکب اقداماتی از قبیل ضرب و شتم همسر، آسیب‌های شدید و یا حتی قتل می‌شوند و بلافاصله نیز پشیمان می‌شوند که البته این پشیمانی سودی نخواهد داشت و چه بسا از شدت پشیمانی خود را هم در یک اقدام تکانه‌ای دیگر از پای درآورند. افراد دچار اختلال کنترل تکانه‌ معمولا تمایل به آتش‌بازی و دزدی دارند و با این اقدامات خود را آرام می‌کنند. حال آنکه درمان اختلال کنترل تکانه‌ای از طریق دارو و روان‌درمانی می‌تواند از بسیاری درگیری‌ها، کتک‌‌کاری‌ها و اقدامات وحشتناک‌ بعدی جلوگیری ‌کند. سومین علت شایع همسرکشی، اختلالات مربوط به شخصیت است. از جمله شایع‌ترین اختلالات شخصیت که به سوءظن و بدبینی نسبت به دیگران منجر می‌شود، اختلال شخصیت پارانویید یا بدبین است. این اختلال شخصیت باعث می‌شود که فرد بی‌دلیل نسبت به سایرین احساس ناامنی کند که اگر این باور بدبینانه نسبت به همسر شکل بگیرد می‌تواند مقدمات آسیب به همسر و در نهایت، تبعات باور بدبینانه نسبت به همسر شکل بگیرد می‌تواند مقدمات آسیب به همسر و در نهایت تبعات وخیم یا حتی همسرکشی را به دنبال داشته باشد. بیماران اختلال شخصیت مرزی هم می‌تواند گاه به خود و یا همسرشان آسیب برسانند. این افراد مدام احساس پوچی و اضطراب کرده و از تنهایی به شدت گریزانند، اما طاقت نگه داشتن افراد در کنار خود را نیز ندارند. در واقع بیماران اختلال شخصیت مرزی تحمل تنهایی ندارند اما نمی‌توانند کسی را هم به مدت طولانی کنار خود تحمل کنند. به همین دلیل در چنین شرایطی با صراحت اعلام می‌شود که تمام اختلالات شخصیت نیاز به روان‌درمانی دارند و از این طریق می‌توان به معالجه این افراد پرداخت. اغلب این افراد ناخودآگاه به سوی موادمخدر جذب شده و آن را به‌عنوان روشی برای خوددرمانی برمی‌گزینند.
از دیگر عوامل که به پدیده همسرکشی می‌انجامید می‌توان به مصرف مواد محرک اشاره کرد. مواد محرک، شیشه، کوکایین، قرص‌های اکستازی و حشیش و ماری جوانا می‌تواند توهمات بینایی و شنیداری ایجاد نماید که متعاقب این توهمات ممکن است فرد نسبت به همسر خود دچار توهم شود و او را به علت سوء ادراک از پادرآورد. از این رو به افرادی که از چنین مشکلات روانی رنج می‌برند توصیه می‌شود به درمان خود بپردازند و مطمئن باشند در صورت درمان صحیح و به موقع نه تنها بسیاری از مشکلات خانوادگی‌شان حل می‌شود بلکه شاهد کاهش این قبیل قتل‌ها در جامعه خواهیم بود.
منبع: http://salamatiran.com