نعناع گیاهی است از تیره دو لپه ای های پیوسته گلبرگ که سردسته تیره نعناعیان می باشد و جزو سبزی های خوراکی است. از محل گره های ساقه، ریشه هایی خارج می شوند که ساقه جدید درست می کنند. بنابراین اگر شما فقط یک ساقه نعناع در باغچه خود بکارید، به زودی تمام باغچه شما پر از نعناع می شود. به همین دلیل در فارسی به آن هزارپا می گویند. نعنایی که به عنوان سبزی خوردن مصرف می کنیم، با نعنایی که به صورت خودرو در کوه می روید متفاوت است. البته از نظر شکل ظاهری، بو، طعم و مزه تقریباً شبیه به هم هستند، ولی از نظر اثرات درمانی، نعنای کوهی قوی تر است.

ترکیبات

نعناع دارای ماده ای به نام منتول است که احساس خنکی در دهان ایجاد می کند. مقدار منتول در نعناع بسته به نوع آن از 35 تا 55 درصد تغییر می کند که البته اگر نعناع دیر کنده شود، مقدار منتول آن تا حدود 30 درصد پایین می آید.

خواص درمانی

• نعناع از نظر طب قدیم ایران نسبتاً گرم و خشک و از نظر خواص دارویی از پونه قوی تر است. از نعناع اسانس، روغن و تنتور تهیه می کنند که مصارف طبی مختلفی دارد.
• نعناع بادشکن است و گاز معده و روده را از بین می برد.
• تقویت کننده معده و بدن است.
• ضد تشنج و ضد سرفه است.
• نعناع مسکن، آرام بخش و قاعده آور است.
• برای بی خوابی، کم خوابی و ناراحتی های شبانه یک داروی موثر است.
• استفاده از نعناع، درد شکم را برطرف می کند.
• نعناع برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا مفید می باشد.
• نعناع ناراحتی های عصبی را برطرف می کند.
• برای تسکین درد دندان، نعنا را در دهان گذاشته و بجوید.
• آشامیدن دم کرده یا عصاره نعناع، خونریزی سینه را قطع می کند.
• کمپرس نعناع درد سینه و پهلو را از بین می برد.
• نعناع کرم های روده و معده را می کشد.
• برای از بین بردن سکسکه و دل به هم خوردگی و استفراغ، نعناع را با انار ترش بخورید.
• نعناع ادرار را زیاد می کند.
• یک فنجان دم کرده گرم نعناع، سینه را آرام می کند.
• برای رفع قولنج و دردهای روده، معده و هضم نشدن غذا، دم کرده نعناع بنوشید.
• برای از بین بردن گلو درد، دم کرده نعناع قرقره کنید.
• نعناع معرق است، بنابراین تب را پایین می آورد.
• هنگام سرماخوردگی، بینی را با دم کرده نعناع بشویید.
• نعناع بهترین دوست کبد است. کبد را تمیز کرده، صفرا را رقیق می کند و کلسترول خون را پایین می آورد. برای این مورد دم کرده نعناع را قبل ازغذا بنوشید.
• برای رفع سردرد های میگرنی می توانید با مخلوط کردن مواد زیر، پمادی تهیه کنید و در نقطه ای که درد می کند، بمالید:
اسانس نعنا 3 گرم
روغن زیتون 2 گرم
لانولین 5 گرم
• برای رفع سردرد از کمپرس نعناع استفاده کنید، به این ترتیب که 10 قطره روغن نعناع را با یک لیوان آب سرد مخلوط کرده و در یک کاسه بریزید. سپس یک پارچه که به اندازه پیشانی باشد در آن فرو ببرید و آب اضافی آن را بگیرید و روی پیشانی و شقیقه ها قرار دهید تا سردرد برطرف شود.

ضدعفونی کردن بینی با نعنا

برای ضدعفونی کردن بینی، با مخلوط کردن یک گرم اسانس نعناع و 40 گرم روغن بادام شیرین، محلولی تهیه کنید و پنج قطره در هر سوراخ بینی بچکانید.

رفع خارش با نعناع

اگر بدن شما خارش دارد، 2 گرم اسانس نعناع را در 50 گرم وازلین ریخته، خوب با هم مخلوط کرده و در محل خارش بمالید.

تسکین آرتروز با نعناع

یکی از فرآورده های نعناع، اسانس آن است که از تقطیر برگ و سرشاخه های گلدار نعناع تحت تاثیر بخار آب تهیه می شود و دارای 50 تا 70 درصد منتول می باشد. این اسانس به عنوان تقویت کننده معده، بادشکن، ضدعفونی کننده، رفع دل پیچه بچه ها و اسهال به کار می رود. برای استفاده از اسانس کافی است که یک تا سه قطره از آن را با یک لیوان آب مخلوط کرده و بنوشید.

موارد احتیاط

• اسانس نعناع را نباید به مقدار زیاد به کودکان و نوزادان خوراند، زیرا روی حرکات تنفسی و قلب اثر می گذارد و ممکن است خطرناک باشد.
• اگر اسانس نعناع به مقدار زیاد مصرف شود، فشارخون را بالا برده و موجب حالت تهوع، استفراغ و درد معده می شود.
• نعناع با تمام فوایدی که دارد، اگر زیاد مصرف شود سیستم گوارشی را تحریک می کند. لذا اگر شما روزی دو تا سه فنجان دم کرده نعناع می نوشید، بهتر است بعد از دو هفته نوشیدن، چند روزی مصرف آن را قطع کرده و دوباره شروع کنید.
منبع:کوچه ما شماره 7.