کلام نخست

صحیفه نور، جلد 2 صفحه 172
«اکنون که موسم حج بیت ا… الحرام است و مسلمین از اطراف جهان به زیارت خانه خدا آمده اند، لازم است در خلال اعمال شریفه حج به یکی از بزرگترین فلسفه این اجتماع عظیم توجه داشته و به وضع اجتماعی و سیاسی کشور های اسلامی رسیدگی کرده و از گرفتاریهای برادران ایمانی خود مطلع گشته و در رفع آن در حد وظیفه اسلامی و وجدانی کوشش کنند. اهتمام به امر مسلمین از فرائض مهمه اسلام است.»

کلام دوم

صحیفه نور، جلد 1 صفحه 156
«… بر شما ملت عزیز اسلام که برای اداء مناسک حج در این سرزمین وحی اجتماع کرده اید لازم است از فرصت استفاده کرده به فکر چاره باشید، برای حل مسائل مشکله مسلمین تبادل نظر و تفاهم کنید، باید توجه داشته باشید که این اجتماع بزرگ که به امر خداوند تعالی در هر سال در این سرزمین مقدس فراهم می شود شما ملتهای مسلمان را مکلف می سازد که در اهداف مقدسه اسلام مقاصد عالیه شریعت مطهره و در راه ترقی و تعالی مسلمین و اتحاد و پیوستگی جامعه اسلامی کوشش کنید، در راه استقلال و ریشه کن کردن سرطان استعمار همفکر و هم پیمان شوید، گرفتاریهای ملل مسلم را از زبان اهالی هر مملکت شنیده و در راه حل مشکلات آنان از هیچگونه اقدامی فرو گذار نکنید. برای فقرا و مستمندان کشورهای اسلامی فکر کنید، برای آزادی سرزمین اسلامی فلسطین از چنگال صهیونیزم، دشمن سر سخت اسلام و انسانیت چاره اندیشی کنید.»

کلام سوم

صحیفه نور، جلد 1 صفحه 156
بر دانشمندانی که در این اجتماع (حج ) شرکت می کنند، از هر کشوری که هستند لازم است برای بیداری ملتها، بیانیه های مستدلی با تبادل نظر صادر کرده و در محیط وحی بین جامعه مسلمین توزیع نمایند و نیز در کشورهای خود پس از مراجعت نشر دهند و در آن بیانیه ها از سران کشورهای اسلامی بخواهند که اهداف اسلام را نصب العین خود قرار داده، اختلافات را کنار گذاشته و برای خلاصی از چنگال استعمار چاره بیندیشند.»

کلام چهارم

صحیفه نور، جلد 19 صفحه 44
« مراتب معنوی حج که سرمایه حیات جاودانه است و انسان را به افق توحید و تنزیه نزدیک می نماید، حاصل نخواهد شد مگر آنکه دستورات عبادی حج به طور صحیح و شایسته و مو به مو عمل شود و حجاج محترم و روحانیون معظم کاروان ها تمام هّم خود را صرف در تعلیم و تعلم مناسک حج کنند و بر مساله دانان است که از همراهان خود مواظبت کنند که خدای نخواسته تخلف از دستورات نشود. و بعد سیاسی و اجتماعی آن حاصل نمی گردد مگر آنکه بعد معنوی و الهی آن جامه عمل پوشد و لبیک های شما جواب دعوت حق تعالی باشد و خود را محرم برای وصول به آستانه محضر حق تعالی نمایید و لبیک گویان برای حق، نفی شریک به همه مراتب کنید و از خود که منشا بزرگ شرک است به سوی او جل و علی هجرت نمایید. و امید است برای جویندگان آن، موتی که دنبال هجرت است حاصل آید و اجری را که علی ا… است دریافت نمایند. و اگر جهات معنوی به فراموشی سپرده شود. گمان نکنید که بتوان از چنگال شیطان نفس رهایی یافت. و تا در بند خویشتن خویش و هواهای نفسانی خود باشید نمی توانید جهاد فی سبیل ا… و دفاع از حریم ا… نمایید. »

کلام پنجم

صحیفه نور، جلد 17 صفحه 30
«در میقات های الهی و مقامات مقدس، در جوار خانه پر برکت خداوند تعالی، آداب حضور و محضر مقدس خداوند عظیم، مراعات و قلوب حجاج عزیز از تمام وابستگی های به غیر حق، آزاد و از آنچه غیر دوست هست تهی و با انوار تجلیات الهی منور گردد تا اعمال و مناسک این سیر الی ا… با محتوای حج ابراهیمی (ع) و پس از آن، حج محمدی(ص)، آراسته گردد و با سبکباری از افعال طبیعت، همگان سالم از وزرهای منی و منیت، با کوله باری از معرفت حق و عشق محبوب، به اوطان خود بازگردند و به جای سوغات های مادی فانی، دستاوردهای باقی ابدی برای دوستان به سوغات آورند. با مشتی پر از ارزش های انسانی ـ اسلامی که پیغمبران بزرگ از ابراهیم خلیل ا… تا محمد حبیب ا… صلی ا… علیهم و آلهم اجمعین به انگیزه آن مبعوث شدند، به دوستان عاشق شهادت بپیوندند. این ارزش ها و انگیزه هاست که انسان را از اسارت نفس اماره به سوء و وابستگی به غرب و شرق، نجات و به شجره مبارکه زیتونه، لاشرقیه و لاغربیه می رساند.»

کلام ششم

صحیفه نور، جلد 19 صفحه 199
« از مهمات در همه عبادات، اخلاص در عمل است که اگر خدای نخواسته کسی عملی را برای خودنمایی و عرضه به دیگران انجام دهد و خوبی عملش را به رخ دیگری بکشد، عمل او باطل است. و حجاج محترم مواظب باشند که رضای غیر خداوند را در اعمال خود شرکت ندهند و جهات معنوی حج بسیار است و مهم آن است که حاج بداند کجا می رود و دعوت کی را اجابت می کند و میهمان کیست و آداب این میهمانی چیست و بداند هر خودخواهی و خودبینی، با
خدا خواهی مخالف است و با هجرت الی ا… مباین و موجب نقص معنویت حج است و اگر همین یک جهت عرفانی و معنوی برای انسان دست دهد و لبیک به راستی و مقرون به ندای حق تعالی تحقق حقیقی یابد، انسان در همه میدان های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و حتی نظامی پیروز می شود و برای چنین انسانی، شکست مفهومی ندارد. خداوند تعالی شمه ای از این سیر معنوی و هجرت الهی را نصیب همه ما فرماید.»

کلام هفتم

صحیفه نور ، جلد 9 صفحه 238
« توجه داشته باشید که سفر حج سفر کسب نیست، سفر تحصیل دنیا نیست، سفر الی ا… است. شما دارید به طرف خانه خدا می روید، تمام اموری که دارید انجام می دهید، به طور الوهیت باید انجام بدهید.»
« سفرتان از اینجا شروع می شود « وفد » الی ا… است، سفر به سوی خدای تبارک و تعالی است. باید همانطوری که مسافرین الی ا… مثل انبیا علیهم السلام و بزرگان از دین ما مسافرتشان الی ا… در تمام زمان حیاتشان بوده است و یک قدم تخلف نمی کردند از آن چیزی که برنامه وصول الی ا… بوده است، شما هم الان « وفود » الی ا… دارید می روید. شما در آنجا که می روید، در میقات که می روید لبیک به خدا می گویید، یعنی تو دعوت کردی و ما اجابت. مبادا یک عملی انجام بدهید که خدای تبارک و تعالی بفرماید که خیر، شما را من قبول ندارم برای اینکه شما اسلامی نیستید. مبادا این سفر تجارت قرار بدهید و امور تجاری در این سفر مطرح باشد پیش تان، چه آقایان اهل علم و چه کاروان ها چه روسای کاروان ها و چه سایر حجاج، سفر، سفر الی ا… است نه سفر به سوی دنیا، آلوده به دنیا نکنید. »

کلام هشتم

تبیین حکم امام (قدس سره) بر حضور شیعیان در نمازهاى حرمین
جناب حجه الاسلام آقاى حاج شیخ محى الدین انوارى و جناب حجه الاسلام آقاى شیخ فضل الله محلاتى دامت افاضاتهما چون ایام برگزارى یکى از فرایض بزرگ اسلامى با محتواى عظیم انسانى، روحانى، سیاسى، اجتماعى; یعنى فریضه حج بیت الله الحرام نزدیک است و لازم است در آستانه برقرارى جمهورى اسلامى با انقلاب شکوهمند ملت شریف ایران، این فریضه مقدسه، از آثار طاغوت پاکسازى و به اسلام راستین برگردد، به این جهت شما را بعنوان سرپرست حجاج بیت الله الحرام تعیین نموده که با مشورت با مقامات صالحه، هیأتى از افراد صالح و متعهد و با ایمان انتخاب و با همکارى آنان کلیه امور مربوط به حج را تحت نظارت قرار دهید که ان شاءالله تعالى در حکومت جمهورى اسلامى، این فریضه مقدسه با محتواى معنوى خود تحقق یابد و لازم است در این موضوع تذکراتى داده شود:
1 ـ لازم است به حضرات آقایان علما و روحانیون محترم کاروان ها تذکر دهید که قبل از حرکت، مجالسى تشکیل دهند و حجاج محترم را با مسائل شرعى و وظایف انسانى آشنا کنند.
2 ـ عموم برادران و خواهران اسلامى باید توجه داشته باشند که یکى از مهمات فلسفه حج، ایجاد تفاهم و تحکیم برادرى بین مسلمین است و بر دانشمندان و معمّمین لازم است مسائل اساسىِ سیاسى و اجتماعى خود را با دیگر برادران در میان گذارند و در رفع آن طرح هایى تهیه کنند تا آنان در برگشت به کشورهاى خود آنها را تحت نظر علما و ارباب نظر قرار دهند.
3 ـ در این سال که ایران در آستانه جمهورى اسلامى است و به واسطه تبلیغات نارواى اجانب ممکن است مسلمین بلاد از عمق نهضت اسلامى ایران مطلع نباشند، لازم است آقایان علما و خطبا و دانشمندان محترم با وسائل ممکن، این نهضت مقدس را معرفى نمایند و مقصد مسلمانان ایران را که همان برقرارى حکومت اسلامى، تحت پرچم اسلام و هدایت قرآن کریم و پیغمبر مکرّم اسلام است گوشزد نمایند که برادران اسلامى ما بدانند ما به جز اسلام و برقرارى حکومت عدل اسلامى فکر نمى کنیم.
4 ـ لازم است برادران ایرانى و شیعیان سایر کشورها از اعمال جاهلانه، که موجب تفرّق صفوف مسلمین است، احتراز کنند و لازم است در جماعات اهل سنت حاضر شوند و از انعقاد تشکیل نماز جماعت در منازل و گذاشتن بلندگوهاى مخالف رویه اجتناب نمایند. و از افتادن روى قبور مطهره و کارهایى که گاهى مخالف شرع است جدّاً اجتناب کنند.
5 ـ نیابت از حىّ براى نماز طواف صحیح نیست، باید هر کس خودش به هر نحو مى تواند نماز بخواند و مجزى است از گرفتن نایب و از مزاحمت با نمازگزاران اجتناب نمایند.
6 ـ طواف را به نحو متعارف که همه حجاج به جا مى آورند، به جا آورند و از کارهایى که اشخاص جاهل مى کنند احتراز شود و مطلقاً از کارهایى که موجب وهن مذهب است باید احتراز شود.
7 ـ در وقوفین، متابعت از حکم قضات اهل سنت لازم و مُجزى است، اگر چه قطع به خلاف داشته باشید.
8 ـ در این سال که به واسطه انقلاب اسلامى، به برادران و خواهران ما صدمات و ضررهاى بسیار از حکومت طاغوتى رسیده است و بسیارى از معلولین از حوادث انقلاب، احتیاج مبرم به کمک دارند، مقتضى است کسانى که مى خواهند حج استحبابى به جاآورند، هزینه آن را صرف در احتیاج برادران و خواهران خود کنند که ثواب آن نزد خداى تعالى بسیار بر حج استحبابى ترجیح دارد. و نیز کسانى که به عنوان سوغات، مصارف ناروا مى نمایند یا تشریفات و میهمانى هاى خارج از رویه، در وقت برگشت از حج مى نمایند، مقتضى است این نحو هزینه ها را صرف احتیاج برادران و خواهران علیل و مستمند خود نمایند که خداوند تعالى به آنان اجر و برکت عنایت فرماید!
از خداوند تعالى عظمت اسلام و سعادت ملت مسلمان را خواستار و موفقیت همگان را در کوشش براى به ثمر رسیدن نهضت مقدس امیدواریم.
وَالسَّلامُ عَلَیکُم وَ عَلى جَمیعِ الْمُؤمِنین وَ رَحْمَهُ الله وَبَرَکاتُهُ
روح الله الموسوى الخمینى ـ 29/6/58

کلام نهم

کلام و پیام امام خمینی(ره)در سال1349
بسم الله الرّحمن الرّحیم خدمت عموم زائرین بیت الله الحرام ایدهم الله تعالی بعد از ابلاغ سلام و تحیات وافره، .بر ملت اسلام است که در مراسم حج برای مشکلات مسلمین چاره جویند اکنون که به واسطه سستی و سهل انگاری ملت های اسلامی چنگال خبیث استعمار تا اعماق سرزمین های بزرگ ملت قرآن فرو رفته و تمام ثروت و مخازن بزرگ ما زیر قشر ملی بودن به کام آنان فرو می ریزد, فرهنگ مسموم استعمار تا اعماق قصبات و دهات ممالک اسلامی رخنه کرده فرهنگ قرآن را عقب زده و نوباوگان ما را فوج فوج در خدمت بیگانگان و مستعمرین در می آورد و هر روز با نغمهء تازه, با اسامی فریبنده جوانان ما را منحرف می کند.
بر شما ملت عزیز اسلام که برای اداء مناسک حج در این سرزمین وحی اجتماع کرده اید لازم است از فرصت استفاده کرده به فکر چاره باشید, برای حل مسائل مشکله مسلمین تبادل نظر و تفاهم کنید, باید توجه داشته باشید که این اجتماع بزرگ که به امر خداوند تعالی در هر سال در این سرزمین مقدس فراهم می شود شما ملت های مسلمان را مکلف می سازد که در راه اهداف مقدسهء اسلام, مقاصد عالیهء شریعت مطهره و در راه ترقی و تعالی مسلمین و اتحاد و پیوستگی جامعهء اسلامی کوشش کنید, در راه استقلال و ریشه کن کردن سرطان استعمار همفکر و هم پیمان شوید, گرفتاریهای ملل مسلم را از زبان اهالی هر مملکت شنیده و در راه حل مشکلات آنان از هیچ گونه اقدامی فروگذار نکنید, برای فقرا و مستمندان کشورهای اسلامی فکری کنید, برای آزادی سرزمین اسلامی فلسطین از چنگال صهیونیسم, دشمن سرسخت اسلام و انسانیت چاره اندیشی کنید, از مساعدت و همکاری با مردان فداکاری که در راه آزادی فلسطین مبارزه می کنند غفلت نورزید.
بر دانشمندانی که در این اجتماع شرکت می کنند, از هر کشوری که هستند لازم است برای بیداری ملت ها بیانیه های مستدلی با تبادل نظر صادر کرده و در محیط وحی بین جامعهء مسلمین توزیع نمایند و نیز در کشورهای خود پس از مراجعت نشر دهند و در آن بیانیه ها از سران کشورهای اسلامی بخواهند که اهداف اسلام را نصب عین خود قرار داده, اختلافات را .کنار گذاشته برای خلاصی از چنگال استعمار چاره بیاندیشند اختلاف سران کشورهای اسلامی عامل اصلی ایجاد مشکله فلسطین اگر سران کشورهای اسلامی از اختلافات داخلی دست بردارند و با اهداف عالیه اسلام آشنا شوند و به سوی اسلام گرایش پیدا کنند, این گونه اسیر و ذلیل استعمار نمی شوند, این اختلافات سران کشورهای اسلامی است که مشکله فلسطین را بوجود آورده نمی گذارد حل شود.
اگر هفتصد میلیون مسلم با این کشورهای عریض و طویل رشد سیاسی داشتند و با هم متحد و متشکل شده در صف واحد قرار می گرفتند , برای دولت های بزرگ استعمار ممکن نبود که در ممالک آنها .رخنه کنند, تا چه رسد به مشتی یهود که از عمال استعمارند کوشش عمال استعمار در ایجاد تفرقه بین مسلمین در این اجتماع بزرگ حج که باید به نفع اسلام و مسلمین بهره برداری شود, با کمال تاسف دیده می شود که بعضی قلمهای مسموم عمال استعمار برای تفرقه صفوف مسلمین سال ها است که بر خلاف مقاصد صاحب وحی در مرکز وحی اوراقی را به اسم “الخطوط العریضه” و امثال آن نشر می دهند و به مستعمرین کمک می نمایند و می خواهند با دروغ و افتراء یک جمعیت قریب صد و پنجاه میلیون نفری را از صفوف مسلمین جدا کنند.
جای تعجب است که حکومت حجاز .چگونه اجازه می دهد این اوراق گمراه کننده در مرکز وحی پخش شود بر ملت های اسلامی لازم است که از این گونه کتاب ها و نشریات تفرقه انگیز و استعماری اجتناب کنند و این اشخاص مخالف وحدت مسلمین را طرد نمایند و در این اجتماع مقدس حج اولا” در مسائل اساسی اسلام و ثانیا در مسائل خصوصی کشورهای اسلامی تبادل نظر کرده, ببینند که در داخل کشورها با دست استعمار و عمال آن بر برادران مسلمان آنان چه می گذرد, اهالی هر کشوری باید در این اجتماع مقدس گرفتاری های ملت خود را به مسلمین جهان گزارش .دهند شمه ای از گرفتاریهای ملت مظلوم ایران اینک اینجانب به حکم وظیفه, شمه ای از گرفتاری های ملت مظلوم ایران را تذکر می دهم تا مسلمین جهان بدانند که به مردم بی پناه این کشور اسلامی چه می گذرد، آثار شوم استعمار در این مملکت از سایر ممالک اسلامی بیشتر به چشم می خورد, اسرائیل که امروز دشمن شناخته شده اسلام و مسلمان هاست و مدت هاست که با ملل مسلم در حال جنگ است, به دست دولت خبیث ایران در تمام شؤون اقتصادی, نظامی و سیاسی دخالت دارد و باید گفت ایران به صورت پایگاه نظامی اسرائیل و در واقع آمریکا درآمده است.
اجانب در این کشور به تمام معنی مصونیت دارند ولی علماء, دانشمندان, فرهنگیان و سایر طبقات از هیچ ظلمی مصون نیستند, بازرگانان محترم یکی پس از دیگری ورشکست شده, ظلم و فشار دستگاه حاکمه به شدت هرچه تمام تر گلوی این ملت مظلوم را می فشارد, اختناق, حبس و زجر قرون وسطائی حکومت می کند, با اسم سپاه دانش و سپاه بهداشت و دیگر اسامی فریبنده مقاصد شوم استعمار همزمان با اشاعه فحشاء در اعماق قصبات و دهات در جریان است, مبارزه با علم و فرهنگ با شدت هر چه بیشتر ادامه دارد و می خواهند ملت بدبخت را به دستور استعمارگران عقب مانده نگه دارند, با ادعای اسلام و تظاهر به مسلمانی کمر به نابودی اسلام بسته و احکام مقدسه قرآن را یکی پس از دیگری محو و نابود می کنند, علماء اعلام و محصلین علوم اسلامی در تحت فشار عمال استعمار دست و پا می زنند, مدارس علوم دینیه, مساجد و محافل اسلامی را می خواهند قبضه کنند و این برنامه را مقداری عملی کرده اند , با بهانه های بی اساس به دانشگاه ها حمله می کنند و جوانان ارجمند را از دانشگاه به زندان و سرباز خانه می کشانند, حوادث اخیر دانشگاه های ایران و یورش وحشیانه و بی رحمانه دستگاه جبار به دانشجویان, سخت ما را متاسف ساخته, این روش غیر انسانی نمونه دیگری از نقشه های استعمارگران برای سرکوبی دانشگاه ها و دانشجویان می باشد.
من این اعمال چنگیزی و قرون وسطائی راشدیداًتقبیح می کنم واطمینان دارم که دانشجویان غیور و وطن خواه هرگز عقب نشینی .نکرده تسلیم نخواهد شد ثمرات شوم انقلاب سفید این انقلاب ننگین و خونین به اصطلاح سفید که در یک روز با تانک و مسلسل پانزده هزار مسلمان را آنطور که معروف است از پای درآورد, روزگار ملت را سیاه تر ساخت.
زندگی دهقانان و زارعین اسیر را بیشتر تباه کرد, اکنون در بسیاری از شهرستان ها و اکثر روستاها درمانگاه, دکتر و دارو وجود ندارد, از مدرسه, حمام و آب آشامیدنی سالم خبری نیست و به حسب اعتراف بعضی از مطبوعات در بعضی از دهات کودکان معصوم را از گرسنگی به چرا می برند ولی دستگاه جبار صدها میلیون تومان از سرمایه این مملکت را صرف جشن های ننگین می کند, جشن تولد این و آن, جشن بیست و پنجمین سال سلطنت, جشن تاج گذاری و از همه مصیبت ها بالاتر جشن منحوس دو هزارو پانصد ساله شاهنشاهی که خدا می داند چه مصیبت و سیه روزی برای مردم و چه وسیله اخاذی و غارتگری برای عمال استعمار به بار آورده است, بوجه هنگفت و سرسام آوری که در این امر مبتذل صرف می شود اگر برای سیرکردن شکم های گرسنه و تامین زندگی سیه روزها خرج می شد, تا اندازه ای از مصیبت های ما می کاست لیکن استفاده جوئی و خودکامگی نمی گذارد که اینها به فکر ملت باشند.
دستگاه جبار با پول ملت مسلمان برای شاهانی که در هر عصر ملت ها را در زیر چکمه های نظامی خود خرد کرده اند, شاهانی که همیشه با مذاهب حقه دشمنی داشتند, شاهانی که دشمن سرسخت اسلام بوده و نامه مبارک حضرت رسول(ص) را پاره کردند, شاهانی که نمونه آنان در عصر حاضر پیش چشم همه است, جشن می گیرد و چراغانی می کند , دنیا بداند که این جشن ها و عیاشی ها مربوط به ملت شریف و مسلمان ایران نیست و .دائر کننده و شرکت کننده این جشن ها خائن به اسلام و ملت ایران می باشند من دست عموم ملت اسلام و آزادیخواهان جهان را در راه قطع ریشه استعمار و استعمارگران, استقلال ممالک اسلامی و گسستن زنجیرهای اسارت میفشارم و از خداوند متعال دفع شر دستگاه های جبار و عمال کثیف استعمار را مسألت نموده , قبولی اعمال و مناسک عموم را .خواستار است والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته روح الله الموسوی الخمینی

کلام دهم

1ـ بعـد معنـوی حـج

اکنون که در آستانه فریضه مبارکه حج هستیم، لازم است توجهی به ابعاد «عرفانی»، «روحانی»، «اجتماعی»، «سیاسی» و «فرهنگی» آن داشته باشیم، باشد که این امر، راهگشایی برای قدم های مؤثرِ دیگر باشد. در این موضوعات، بسیاری از دوستان متعهد مطالبی گفته اند این جانب نیز اشاره ای گذرا، تنها به بعض ابعاد آن مى کنم، شاید تذکری از آن حاصل شود.
از آن جا که در این مناسکِ عجیب، از اول احرام و تلبیه تا آخر مناسک، اشاراتی عرفانی و روحانی است ـ که تفصیل آنها در این مقال میسر نیست ـ اکتفا به بعض اشارات تلبیه ها می کنم: لبیک های مکرر از کسانی حقیقت دارد که ندای حق را به گوش جان شنیده و به دعوت الله تعالی به اسم جامع جواب می دهند. مسأله، مسأله حضور در محضر است و مشاهده جمال محبوب، گویی گوینده از خود در این محضر بیخود شده و جواب دعوت را تکرار می کند و دنباله آن، سلب شریک به معنای مطلق آن می نماید که اهل الله می دانند، نه شریک در الوهیت فقط. گرچه سلب شریک در آن نیز شامل همه مراتب تا فنای عالم در نظر اهل معرفت است و حاوی جمیع فقرات احتیاطی و استحبابی است مثل «الحمدلک» و «النعمه لک» و حمد را اختصاص می دهد به ذات مقدس، همچنین نعمت را، و نفی شریک می کند و این نزد اهل معرفت، غایت توحید است و به این معناست که هر حمدی و هر نعمتی که در جهان هستی تحقق یابد، حمد خدا و نعمت خداست بدون شرک1.
جهات معنوی حج بسیار است و مهم آن است که حاج بداند که کجا می رود و دعوت کی را اجابت می کند و میهمان کیست و آداب این میهمانی چیست و بداند هر «خودخواهی» و «خودبینی»، با «خداخواهی» مخالف است و با هجرت الی الله مباین و موجب نقض معنویت حج است2.
مراتب معنوی حج، که سرمایه حیات جاودانه است و انسان را به افق توحید و تنزیه نزدیک می نماید، حاصل نخواهد شد، مگر آن که دستورات عبادی حج به طور صحیح و شایسته و مو به مو عمل شود و حجاج محترم و روحانیون معظم کاروان ها تمام همّ خود را صرف در تعلیم و تعلم مناسک حج کنند و بر مسأله دانان است که از همراهان خود مواظبت کنند که خدای نخواسته تخلف از دستورات نشود. و بعد سیاسی و اجتماعی آن حاصل نمی گردد، مگر آنکه بعد معنوی و الهی آن جامه عمل پوشد و لبیک های شما جواب دعوت حق تعالی باشد و خود را محرم برای وصول به آستانه محضر حق تعالی نمایید و لبیک گویان برای حق، نفی شریک به همه مراتب کنید و از «خود» که منشأ بزرگ شرک است به سوی او ـ جل و علی هجرت نمایید. و امید است برای جویندگان، آن موتی که دنبال هجرت است حاصل آید و اجری را که علی الله است دریافت نمایند و اگر جهات معنوی به فراموشی سپرده شود، گمان نکنید که بتوان از چنگال شیطان نفس رهایی یابید. و تا در بند خویشتن خویش و هواهای نفسانی خود باشید، نمی توانید جهاد فی سبیل الله و دفاع از حریم الله نمایید3.

2 ـ ابعـاد سیـاسـی و اجتمـاعـی حـج

ای مسلمانان جهان که به حقیقتِ اسلام ایمان دارید! بپا خیزید و در زیر پرچم توحید و در سایه تعلیمات اسلام، مجتمع شوید و دست خیانتِ ابرقدرتان را از ممالک خود و خزائن سرشار آن کوتاه کنید و مجد اسلام را اعاده کنید و دست از اختلافات و هواهای نفسانی بردارید که شما دارای همه چیز هستید. بر فرهنگ اسلام تکیه زنید و با غرب و غربزدگی مبارزه نمایید و روی پای خودتان بایستید و بر روشنفکران غربزده و شرق زده بتازید و هویت خویش را دریابید که روشنفکران اجیر شده، بلایی بر سر ملت و مملکتشان آورده اند که تا متّحد نشوید و دقیقاً به اسلام راستین تکیه ننمایید، بر شما آن خواهد گذشت که تاکنون گذشته است. امروز زمانی است که ملّت ها چراغ راه روشنفکرانشان شوند و آنان را از خود باختگی و زبونی در مقابل شرق و غرب نجات دهند که امروز روز حرکت ملت هاست و آنان هادی هدایت کنندگان تاکنونند. بدانید که قدرت معنوی شما بر همه قدرت ها چیره، و قریب یک میلیارد جمیعت شما با خزائن بی پایان، می تواند تمام قدرت ها را در هم شکند. نصرت کنید خدا را تا نصرت دهد شما را. ای اقیانوس بزرگ مسلمانان! خروش بر آورید و دشمنان انسانیت را درهم شکنید که اگر به خدای بزرگ رو آوردید و تعلیمات آسمانی را وجهه خود قرار دهید، خدای تعالی و جنود عظیم او با شماست4.
از همه ابعاد آن مهجورتر و مورد غفلت تر، بعد سیاسی این مناسک عظیم است که دست خیانتکاران برای مهجوریت آن بیشتر در کار بوده و هست و خواهد بود. و مسلمانان امروز و در این عصر، که عصر جنگل است، بیشتر از هر زمان، موظف به اظهار آن و رفع ابهام از آن هستند، زیرا بازیگران بین المللی با اغفال مسلمین و عقب نگه داشتن آنان از یک سو و عمّال سودجوی آنان از سوی دیگر و غفلت زدگان نادان از طرفی و آخوندهای درباری یا کج فهم از سوی دیگر و متنسکان جاهل از یک طرف، دانسته یا ندانسته پشت در پشت هم ایستاده و در محو این بعدِ سرنوشت ساز و نجات دهنده مظلومان، در فعالیت هستند. و لازم است متعهدان و بیداران و دلسوزان برای غربت اسلام و مهجوریت این بعد، در احکام اسلام به ویژه حج که این بعد در آن ظاهرتر و مؤثرتر است، با قلم و بیان و گفتار و نوشتار به کوشش برخیزند، خصوصاً در ایام مراسم حج که پس از این مراسم عظیم انسان ها می توانند در شهر و دیار خود با توجه به این بعد عظیم، مسلمانان و مظلومان جهان را بیدار و برای خروج مظلومان جهان از تحت فشارهای روز افزون ستمگران مدعی حمایت از صلح، به حرکت وادارند. و پرواضح است که اگر در این کنگره عظیم جهانی که همه اقشار ملت های مظلوم اسلامی از هر مذهب و ملت و دارای هر زبان و مسلک و هر رنگ و قشر، ولی با زی واحد و لباس مشابه، دور از هر آلایش و آرایش اجتماع نموده اند، مسائل اساسی اسلام و مسلمین و مظلومان جهان از هر فرقه حل نشود و حکومت های مستکبر و زورگو سرجایشان ننشینند، از اجتماعات کوچک منطقه ای و محلی کاری بر نخواهد آمد و راه حل فراگیری به دست نخواهیم آورد5.
باید بدانند که حـــج ابـراهـیمی، محمدی صلی الله علیهما و آلهما ـ سال هاست غریب و مهجور است، هم از جهات «معنوی و عرفانی» و هم از جهات «سیاسی و اجتماعی». و حجاج عزیز تمامی کشورهای اسلامی باید بیت خدا را در همه ابعادش از این غربت درآورند، اسرار عرفانی و معنویش به عهده عرفای غیر محجوب. و ما اینک با بعد سیاسی و اجتماعی آن سر و کار داریم که باید گفت فرسنگ ها از آن دوریم. ما مأمور به جبران مافات هستیم. این کنگره سراپا سیاست که به دعـوت ابــراهیم و محمد ـ صلی الله علیهما و آلهما ـ برپا می شود و از هر گوشه دنیا و از هر فجّ عمیق در آن اجتماع مى کنند، برای منافع ناس است و قیام به قسط است و در ادامه بت شکنی های ابراهیم و محمد است و طاغوت شکنی ها و فرعون زدودن های موسی است، و کدام بت به پایه شیطان بزرگ و بت ها و طاغوت های جهانخوار می رسد که همه مستضعفان جهان را به سجده خود و ستایش خویش فرا خوانند و همه بندگان آزاد خدای تعالی را بنده فرمانبردار خویش دانند6؟.
مکه و منی قربانگاه عاشقان است و اینجا محل نشر توحید و نفی شرک; که دلبستگی به جان و عزیزان نیز شرک است. به فرزندان آدم درس آموزنده جهاد در راه حق را داد که از این مکان عظیم نیز فداکاری و از خود گذشتن را به جهانیان ابلاغ کنید. به جهانیان بگویید «در راه حق و اقامه عدل الهی و کوتاه کردن دست مشرکان زمان باید سر از پا نشناخت و از هر چیزی حتی مثل اسمعیل ذبیح الله گذشت که حق جاودانه شود». این بت شکن و فرزند عزیزش بت شکن دیگر سید انبیا محمد مصطفی صلی الله علیه وآله وسلم ـ به بشریت آموختند که بت ها هر چه هست باید شکسته شود و کعبه که امّ القُری است و آنچه از آن بسط پیدا کرده تا آخرین نقطه زمین، تا آخرین روز جهان باید از لوث بت ها تطهیر شود. بت هر چه باشد، چه هیاکل، چه خورشید، چه ماه و چه حیوان و انسان و چه بتی بدتر و خطرناکتر از طاغوت های در طول تاریخ از زمان آدم صفی الله تا ابراهیم خلیل الله تا محمد حبیب الله ـ صلی الله علیهم و آلهم اجمعین ـ تا آخرالزمان که بت شکن آخر، از کعبه ندای توحید سر دهد. مگر ابرقدرت های زمان ما و بت های بزرگ نیستند که جهانیان را به اطاعت و کرنش و پرستش خود می خوانند و بازور و زر و تزویر، خود را به آنان تحمیل می نمایند؟ کعبه معظمه، یکتا مرکز شکستن این بت هاست. ابراهیم خلیل در اول زمان و حبیب خدا و فرزند عزیزش مهدی موعود روحی فداه ـ در آخر زمان از کعبه ندای توحید سر دادند و می دهند. خداوند تعالی به ابراهیم فرمود:
«وَ اَذِّنْ فِی النّاسِ بِالْحَجّ یَأتُوکَ رِجالاً وَ عَلی کُلِّ ضامِر یَأتینَ مِنْ کُلِّ فَجٍّ عَمیق»
و فرمود: «و طَهِّرْ بَیْتی لِلطّائِفینَ وَالْقائِمینَ وَالرُّکّع السُّجُودِ» و این تطهیر از همه ارجاس است که بالاترین آنها شرک است که در صدر آیه کریمه است و در سوره توبه می خوانیم:
«وَ اَذانٌ مِنَ اللهِ وَ رَسوُلِهِ اِلَی النّاسِ یَوْمَ الحَجّ الاَکْبَرِ اَنَّ اللهَ بَــری مِنَ الْمُشرِکینَ وَ رَسوُلُهُ» و مهدی منتظر در لسان ادیان و به اتفاق مسلمین از کعبه ندا سر می دهد و بشریت را به توحید می خواند. همه فریادها را از کعبه و مکه سر می دهند و ما باید از آنها تبعیت کنیم وندای «توحید کلمه» و «کلمه توحید» را از آن مکان مقدس سردهیم و با فریادها و دعوت ها و تظلم ها و افشاگری ها و اجتماعات زنده و کوبنده در مجمع مسلمین در مکه مکرمه بت ها را بشکنیم و شیاطین را که در رأس آنها شیطان بزرگ است در عقبات رَمْی کنیم و طرد نماییم تا حج خلیل الله و حبیب الله و ولی الله مهدی عزیز را بجا آورده باشیم والا در حق ما گفته می شود «ما اَکْثَرَ الضَجیج وَ اَقَلَ الحَجیج».
امید است حجاج محترم بیت الله الحرام از هر فرقه هستند و اهل هر مذهب می باشند در مواقف و مشاعر محترمه دسته جمعی برای پیروزی اسلام بر کفر جهانی دعا کنند و برای بیداری مسلمانان و حکومت های آنان فریاد کنند و دعای بلیغ نمایند. شاید به برکت دعا در محیط وحی و محل کسر اصنام جاهلیت، خداوند تبارک و تعالی بر مسلمین تفضل کند و مجد و عظمت صدر اسلام را به آنان برگرداند و دست اجانب و جهانخواران را از بلاد آنان کوتاه فرماید و ابر رحمت و غفران خود را بر سر عموم مسلمین بباراند. «انه عفواً عفوراً» 7.

3 ـ حفـظ وحـدت مسلمیـن

دل میقات در هوای زائرانی می تپد که از کشور «لاشرقیه ولا غربیه» آمده اند تا با تلبیه و لبیک لبیک، دعوت خداوند را به سوی صراط مستقیم انسانیت اجابت کنند و با پشت پا زدن بر مکتب های شرقی و غربی و انحرافات ملی گرایی، فرقه زدایی نموده، با همه ملت ها بدون در نظر گرفتن رنگ و ملیت و محیط و منطقه، برادر و برابر، غمخوار یکدیگر باشند و تحکیم وحدت کنند و با «ید واحده» بر دشمنان بشریت و زورگویان جهانخوار بتازند8.
از ملّی گرایی خطرناکتر و غم انگیزتر، ایجاد خلاف بین اهل سنّت و جماعت با شیعیان است و القاء تبلیغات فتنه انگیز و دشمنی ساز، بین برادران اسلامی است و بحمدالله تعالی در انقلاب اسلامی ایران هیچ اختلافی بین این دو طایفه وجود ندارد و همه با دوستی و اخوت در کنار هم زندگی می کنند.
و اهل سنت که در ایران جمعیتش بیشمارند و در اطراف و اکناف کشور زیست می کنند و دارای علما و مشایخ بسیار هستند، با ما برادر و ما با آنها برادر و برابریم9.
امروز چاره چیست و برای شکستن این بت ها چه تکلیفی متوجه مسلمانان جهان و مستضعفان می باشد؟ یک چاره که اساس چاره هاست و ریشه این گرفتاری ها را قطع می کند و فساد را از بن می سوزاند، وحدت مسلمانان بلکه تمامی مستضعفان و دربند کشیده شدگان جهان است و این وحدت که اسلام شریف و قرآن کریم بر آن پافشاری کرده اند، با دعوت و تبلیغ دامنه دار باید بوجود آید و مرکز این دعوت و تبلیغ، مکه معظمه در زمان اجتماع مسلمین برای فریضه حج است که ابراهیم خلیل الله و محمد حبیب الله شروع و در آخرالزمان حضرت بقیه الله ـ ارواحنا لمقدمه الفدا ـ تعقیب می کند. به ابراهیم خلیل الله خطاب می شود که مردم را به حج بخوان تا برای شهود منافع خود از همه اقطار بیایند. این منافع جامعه است، منافع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی. بیایند و ببینند تو که بر آنان پیغمبری، عزیزترین ثمره حیات خود را در راه خدا تقدیم کردی و همه ذریه آدم باید به تو تأسی کنند، ببینند که بت ها را شکستی و آنچه جز خداوند بود به دور افکندی، شمس باشد یا قمر، هیاکل حیوانات یا انسان ها و گفتی و از روی حقیقت گفتی «وَجَّهْتُ وَجْهِی لِلَّذی فَطَرَالسَّمواتِ وَالاَرْضَ حَنیفاً مسلماً وَ ما اَنَا مِنَ الْمُشْرِکینَ» و همه باید به پدر توحید و پدر پیامبران عظیم الشأن تأسی کنند10.

4 ـ وظایـف حجـّاج محتـرم

لازم است برادران ایرانی و شیعیان سایر کشورها از اعمال جاهلانه که موجب تفرق صفوف مسلمین است احتراز کنند و لازم است در جماعات اهل سنت حاضر شوند و از انعقاد تشکیل نماز جماعات در منازل و گذاشتن بلندگوهای مخالف رویه، اجتناب نمایند و از افتادن روی قبور مطهره و کارهایی که گاهی مخالف شرع است جداً اجتناب کنند.
نیابت از سعی برای نماز طواف، صحیح نیست. باید هر کس خودش به هر نحو می تواند نماز بخواند و مجراست از گرفتن نایب و مزاحمت به نمازگزاران اجتناب نمایند.
طواف را به نحو متعارف که همه حجاج به جا می آورند، به جا آورند و از کارهایی که اشخاص جاهل می کنند احتراز شود و مطلقاً از کارهائی که موجب وهن مذهب است باید احتراز شود11.
به خواهران و برادران محترم کشورهای اسلامی، قبل از هر چیز این نکته را باید عرض کنم که صورت حج، این عبادت بزرگ را که برای انجام آن مشرف می شوید، به صورتی شایسته و موافق دستور الهی انجام دهید و مسائل آن را نزد علمای اعلام با دقت فراگیرید. مبادا خدای ناخواسته پس از انجام حج و گذشت وقت، معلوم شود که خللی در آنها وارد شده و موجب بطلان حج گردیده و زحمت های شما هدر رفته است.
حضرات آقایان علمای محترم کوشش فرمایند که زائران محترم را به وظایف خود آشنا نمایند تا صورت حج، مطابق شرع مطهّر انجام گیرد. و از مهمات در همه عبادات، اخلاص در عمل است که اگر خدای نخواسته کسی عملی را برای خودنمایی و عرضه به دیگران انجام دهد و خوبی عملش را به رخ دیگری بکشد، عمل او باطل است. و حجاج محترم مواظب باشند که رضای غیر خداوند را در اعمال خود شرکت ندهند12.
منابع
1ـ صحیفه نور، ج 19 ، ص 42 .
2 ـ همان، ص 199 .
3 ـ همان، ص 42 .
4 ـ همان، ج 13 ، ص 83 .
5 ـ همان، ج 19 ، ص 43 .
6 ـ همان، ج 20 ، ص 18 .
7 ـ همان، ج 18 ، ص 87 .
8 ـ همان، ج 19 ، ص 197 .
9 ـ همان، ج 13 ، ص 81 .
10 ـ همان، ج 18 ، ص 90 .
11 ـ همان، ج 9 ، ص 176 .
12 ـ همان، ج 19 ، ص 199 .
صحیفه نور