معنای قلقله
قلقله در لغت، به معنای «اضطراب، جُنبش» می‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است از «آزاد نمودن صدای حرف در هنگام سکون».
حروف قلقله
حروف قلقله عبارتنداز «ب ـ ج ـ د ـ ط ـ ق» که در عبارت «قُطْبُ جَدّ» گرد آمده‌اند.
در حالت سکون (اعم از اینکه ذاتی باشد یا عارضی)، صدای حرف کاملا متوقّف می‌گردد و تنها راه تلفّظ، آزاد نمودن صدای آنها است.
صدای ایجاد شده بیشتر میل به فتحه دارد.
قلقله‌ای که در آخر کلمه و هنگام وقف پدید آید، آشکارتر از موردی است که در وسط کلمه باشد و چنانچه مشدّد نیز باشد قلقله از حالت قبل هم آشکارتر می‌باشد و باید در قلقله غیر مشدّد دقت نمود که به صورت مشدّد تلفّظ نشود.
تمرین
(ق): خَلَقْنا ـ نَقْتَبِسْ ـ فَواقٍ (فَواقْ) ـ اَلْحَریقِ (اَلْحَریقْ) بِالحَقَّ (بِالْحَقّْ) ـ تَنْشَقُّ (تَنْشَقّْ).
(ط): یَطْمَعُ ـ وَلا تُشْطِطْ ـ لُوطٍ (لُوطْ) ـ مُحیطٌ (مُحیطْ).
(ب): یُبْصِرُونَ ـ اِبْراهیمَ ـ وَاکْتُبْ ـ مُریبٍ (مُریبْ) ـ تَبَّ (تَبّْ) ـ اَلْجُبِّ (الْجُبّْ).
(ج): تَجْری ـ مُجْرِمُونَ ـ فَاخْرُجْ ـ بَهیجٍ (بَهیجْ) ـ وَالْحِجِّ (وَالْحَجّْ) ـ حآدَّ (حآدّْ).
(د): لِیُدْحِضُوا ـ اَرَدْنا ـ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ ـ لَکَنُودٌ ـ (لَکَنُودْ) نُمِدُّ (نُمِدّْ) ـ نَعٌدُّ (نَعُدّْ).
معنای لین
لین در لغت، به معنای «نرمی» (ضد خشونت) می‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است از «به نرمی ادا شدن حرف».
دو حرف واو ساکن ما قبل مفتوح و یاء ساکن ماقبل مفتوح را که به نرمی اداء می‌شوند «حروف لین» نامند و باید دقت نمود که فتحه ما قبل آنها کاملاً واضح و آشکار شده و میل به ضمّه و کسره پیدا نکند.
تمرین:
یَوْمِهِمْ ـ قَوْمَنا ـ حَوْلَهُ ـ فَاخْشَوْا ـ سَوْفَ ـ یُحَلَّوْنَ ـ کَیْفَ ـ لِکَیْلا ـ اَیْدیهِمْ ـ عَلَیْهِمْ ـ کامِلَیْنِ ـ اُنْثَیَیْنِ.