قرآن وحی الهی و معجزه پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ است؛ که در زمان جهل و ظلمت ظهور کرده و نقطه عطفی در تاریخ فرهنگ و علوم، بوده است و تا کنون که 14 قرن از آن گذشته، بر خلاف علوم و فرهنگ فطری و عقل سلیم مطلبی عنوان نکرده است. قرآن برای این‌که انسان‌ها را به کمال سعادت برساند یک سلسله قوانین و احکامی را وضع نموده است و در حالی‌که این قوانین با هوی و هوس قدرت طلبان و زر اندوزان مطابقت نداشت؛ لذا شروع به شبهه پراکنی و اشکال تراشی نسبت به قرآن نمودند و قرآن را یک کتاب معمولی و افسانه پیشینیان تلقی کردند و قرآن در جواب آن‌ها فرمود: «و ان کنتم فی ریب ممّا نزّلنا علی عبدنا فأتوا بسوره من مثله…»[1] اگر درباره آن‌چه بر بنده خود (پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ) نازل کردیم شک و تردید دارید (دست کم) یک سوره همانند آن بیاورید؛ و گواهان خود را غیر خدا فراخوانید؛ اگر راست می‌گوید». این آیه تمام مخالفان را به مبارزه طلبیده است امّا ا ز زمان نزول قرآن تا به حال کسی و گروهی نتوانسته است شبیه قرآن بیاورد این همان اعجاز قرآن است. امّا این‌که در قرآن چه اعجازی وجود داشت که دشمنان سعی در مشابه سازی قرآن داشته‌اند؟ اوّلاً: از صدر اسلام تا کنون مسئله مبارزه فرهنگی با قرآن وجود داشت و تاریخ افراد زیادی را نام می‌برد که علیه قرآن، قد علم کردند؛ مانند: الف) «اسود غسی» که در اواخر عمر پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ به معارضه با قرآن برخاست و دوران ادعای نبوتش چهار سال بوده است. ب) «عبدالله بن مقفع» از نویسندگان معروف قرن دوّم هجری است و در عصر امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‌زیست و او داعیه مبارزه با قرآن را داشت.
ج) «مسیلمه کذاب» در عصر پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ در سرزمین «یمامه» ادعای پیامبری کرد او مدعی بود که فرشته‌ای برای او وحی می‌آورد و به زعم خود آیاتی را برای مردم می‌خواند.
افراد دیگری مانند: سجاح، ابوالعلاء معری، احمد بن حسین کوفی، احمد بن عیسی … معارضه با قرآن نمودند.[2]
ثانیاً: اعجاز قرآن محدود به دو خبر غیبی و چند مسئله نجومی نمی‌شود بلکه بحث مفصلی در حد تألیف کتاب را می‌طلبد.
لذا به کتاب‌های که در آخر این پاسخ معرفی شده است مراجعه کنید. امّا چرا مخالفان تلاش می‌کنند تا شبیه قرآن نوشته شود؟ اوّلاً به‌خاطر این است که با شبیه سازی قرآن، بفهمانند که قرآن وحی الهی نیست بلکه نوشته بشری همچون رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ است و بشر هم در نوشتن، دچار اشتباه و خطا می‌شود و طبق فرهنگ و دانش زمان خود می‌نویسد و قرآن هم خطا پذیر است. ثانیاً: تلاش می‌کنند تا این مطلب را القاء کنند که قرآن برای مردمان ابتدائی آمده است امّا در عصر حاضر که عصر تمدن و صنعت است کاربرد عملی ندارد.
ثالثاً: قوانین قرآن بر اساس حاکم شدن عدالت در جامعه و نفی سلطه‌گرایی و تبعیض و فساد و… پایه‌ریزی شده است و با انگیزه قدرت طلبان و سوءاستفاده کنندگان سازگاری ندارد و لذا همیشه سعی می‌کنند تا شبیه قرآن را بیاورند و قداست قرآن را زیر سؤال ببرند. تا خودشان آزادانه به اهدافشان برسند.
امّا درباره اعجاز قرآن، باید گفته شود همین که در طول 14 قرن کسی نتوانسته است همچون سوره‌ای از قرآن را بیاورد؛ بزرگترین معجزه است. در قرآن هزاران اعجاز نهفته است اعم از:
الف: فصاحت و بلاغت: حضرت علی ـ علیه السّلام ـ می‌فرماید: «کثرت تکرار و شنیدن پی‌درپی، هرگز آن را کهنه نمی‌کند.»[3]
ب: اعجاز قرآن از نظر معارف الهی: معارف قرآن، هیچ مبالغه‌ای وجود ندارد و همه مطابق با عقل سلیم و فطرت بشر است.
ج: اعجاز قرآن از نظر تاریخ: بیان کیفیت خلقت حضرت آدم ـ علیه السّلام ـ (سوره بقره، آیه 30) ملاقات حضرت ابراهیم با فرشتگان، (سوره هود، آیه 69) سرچشمه اختلاف زبان‌ها، (سوره روم، آیه 22) گوساله پرستی بنی‌اسرائیل، (سوره طه، آیه 96 ـ 85) و سایر موارد.
د: اعجاز از نظر وضع قوانین: اعم از گستردگی قوانین (سوره حجرات،آیه 10)، عدالت اجتماعی (سوره حدید، آیه52)، روابط اجتماعی (سوره مائده، آیه 1)، مسائل دفاعی (سوره انفال، آیه 60) و…
هـ : عدم تضاد و اختلاف در آیات قرآن. (سوره نساء، آیه 82).
و: علوم روز و اکتشافات علمی:[4] ما برای اختصار چند نمونه را ذکر می‌کنیم.
1ـ حرکت زمین: آیات متعدّدی در قرآن کریم با تعابیر «فراشاً»[5]، «مهداً»،[6] «قراراً»،[7] «مهاداً»[8] و … به حرکت آرام و منظم زمین اشاره دارد. دانشمندان نیز حرکت انتقالی زمین به دور خورشید را که با سرعت زیادی (در هر ثانیه 20 و در هر دقیقه «1200» کیلو متر در حرکت است را تصدیق می‌کنند.[9]
2ـ جاذبه عمومی در عالم هستی: آیه: «الله الذی رفع السموات بغیر عمدٍ ترونها»[10] «خدا همان کسی است که آسمان‌ها را بدون ستون‌هایی که ببینند برافراشت» دانشمندان از این آیه، جاذبه عمومی را در فضاء استفاده می‌کنند.[11]
3ـ کروی بودن زمین: آیه «مشارق الارض و مغاربها»،[12] «رب المشرقین و رب المغربین»[13] از این آیات، کروی بودن زمین استفاده می‌شود.[14]
4ـ اکسیژن در جو زمین: آیه: «من یرد ان یضله یجعله صدره ضیقاً حرجاً کانّما یصعد فی السماء»[15] «آن کس را که خدا بخواهد گمراه کند سینهاش را آن چنان تنگ می‌کند که گویا می‌خواهد به آسمان بالا برود».
قرآن حالت افرادی را که گمراه شده‌اند و ایمان نمی‌آورند؛ بالا رفتن به آسمان تشبیه می‌کند. این تشبیه به یک نکته علمی اشاره دارد که انسان هرچه به طرف آسمان بالا رود اکسیژن کمتری یافت می‌شود و به زحمت نفس می‌کشند و امروزه نیز با علم مطابقت دارد.[16]
5ـ زوجیت در گیاهان:[17] پیدایش شیر در جانوران،[18] زندگی زنبور عسل و فواید آن، فواید خرما، طریقه رشد جنین،[19] حرمت گوشت خوک، مردار، خون، خمر،…[20] و هزاران معجزات علمی و بلاغی و نظم و نثر آیات، انگشت تعجب را بر دهان هر منصف محقق گذاشته است و منطبق با تکنولوژی و آزمایشات تجربی امروز است. امیدواریم روزی فرا رسد که حقایق و معجزات قرآن آشکارتر گردد.[21]
[1] . سوره بقره آیه 23.
[2] . پیام قرآن، حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی (انتشارات نسل جوان، چ 2، قم، 1374) ج 8، ص 112. 104.
[3] . نهج‌البلاغه، خطبه 156.
[4] . پیام قرآن، همان، ص 311 ـ 113.
[5] . سوره بقره، آیه 22.
[6] . سوره طه، آیه 53.
[7] . سوره نمل، آیه 6.
[8] . سوره نباء، آیه 6.
[9] . پیام قرآن، حضرت آیت الله مکارم شیرازی، (قم: انتشارات نسل جوان، چ 1، 1373) ج 8، ص 156.
[10] . سوره رعد، آیه 2.
[11] . تفسیر علمی قرآن، ناصر رفیعی محمدی، (تهران: فرهنگ گستر، چ پ، 1379) ج 2، ص 250.
[12] . سوره اعراف، آیه 151.
[13] . سوره الرحمان، آیه 17.
[14] . سیّد ابوالقاسم خویی، البیان، (بیروت: دار الزهراء، 1987 م) ص 133.
[15] . سوره انعام، آیه 125.
[16] . احمد مصطفی مراغی، تفسیر مراغی، (بیروت: دار احیاء التراث العربی) ج 8، ص 25.
[17] . سوره لقمان، آیه 10.
[18] . سوره نمل، آیه 66.
[19] . سوره مؤمنین، آیه 14ـ 12.
[20] . سوره فاطر، آیه 12.
[21] . درآمدی بر تفسیر علمی قرآن، محمدعلی رضایی اصفهانی، انتشارات اسوه، ر.ک: اولین دانشگاه آخرین پیامبر، رضا پاک‌نژاد، انتشارات مکتب اسلامی.
