هر گاه روزه دار عمداً قى (استفراغ) کند اگر چه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد، روزه‌اش باطل مى‌شود، ولى اگر سهواً یا بى‌اختیار قى کند اشکال ندارد.

در مقدمه این نوشتار به توضیح اقسام روزه و شرایط صحت روزه می پردازیم:
اقسام روزه

روزه بر چهار قسم است :اوّل ـ روزه واجب، مانند روزه ماه رمضان.

دوّم ـ روزه حرام، مانند: روزه روز عید فطر و روز عید قربان.

سوّم ـ روزه مستحب، مانند: روزه روز عید غدیر، و روزه روز مبعث.

چهارم ـ روزه مکروه، مانند: روزه روز عاشورا.

شرائط صحت روزه

شرائط صحّت روزه چند چیز است:

1 ـ عاقل بودن.

2 ـ زنان در حال حیض و نفاس نباشند.

3 ـ مرضى که روزه برایش زیان دارد نداشته باشند.

4 ـ در سفر شرعى نباشد.

5 ـ بیهوش نباشد.

6 ـ ایمان داشته باشد.

7 ـ زمان روزه، عید فطر و عید قربان نباشد.

8 ـ غسل نمودن از جنابت و استحاضه، و پس از تمام شدن دوران حیض و نفاس، زنان غسل حیض و نفاس هم کرده باشند.

9 ـ اجازه شوهر براى زنش، و اجازه پدر و مادر براى فرزند در روزه‏هاى مستحبّى.

10 ـ نداشتن قضاى روزه واجب (پسر بزرگتر که قضاى روزه پدر بر او واجب است، مى‏تواند روزه مستحبى بگیرد).

11 ـ روزه را براى خدا بگیرد.
سوال: آیا اگر انسان غیر عمدی استفراغ کند روزه اش باطل است؟

مراجع معظم تقلید در این باره فرموده اند: هر گاه روزه دار عمداً قى (استفراغ) کند اگر چه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد، روزه‌اش باطل مى‌شود، ولى اگر سهواً یا بى‌اختیار قى کند اشکال ندارد. (امام خمینی، توضیح المسائل (محشّى)، ج‌1، ص 921، م 1646) در هر حال این عمل گرچه از روی عمد انجام شود ولی کفّاره ندارد. (امام خمینی، توضیح المسائل (محشّى)، ج‌1، ص 926، م 1658)
سوال: کسی که می خواهد در ماه مبارک رمضان به سفری که چهار فرسخ شرعی است برود و شغلش هم مسافرت نبوده و سفرش هم سفر معصیت نیست بنابراین تکلیفش گرفتن روزه نیست، حال آیا می تواند قبل از حرکت از خانه روزه اش را باطل کند؟

جواب: به نظر مرحوم امام تا این شخص از محله ای که منزلش در آن قرار گرفته خارج نشود نمی تواند روزه را افطار کند. و به نظر سایر مراجع تا از حد ترخص شهر خارج نشود نمی تواند افطار کند. (ر.ک: استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1، ص 311، س 26)
سوال: آیا تقلب کردن روزه را باطل می کند؟

جواب: روزه را باطل نمی کند ولی تقلب کردن در شأن مسلمان نیست و حرام است. (ر.ک: جامع المسائل آیه الله فاضل، ج 1، ص 628)
سوال: اگر روزه باشیم و نوار و یا فیلم های مبتذل نگاه کنیم آیا روزه باطل می شود؟

جواب: روزه باطل نمی شود ولی دیدن فیلم هائی که بدآموزی دارد و یا صحنه های تحریک کننده جنسی در آن است جایز نیست. (سوال از دفتر مراجع)
سوال: اگر کسی در هنگام خوردن سحری صدای اذان به گوشش برسد چه باید بکند؟

جواب: لقمه را از دهان خارج کند و دهان را بشوید، مگر اینکه یقین داشته باشد که هنوز صبح نشده و لذا اگر یقین به دخول صبح داشته باشد و ادامه دهد روزه باطل می شود.. (مجمع المسائل آیه الله گلپایگانی، ج 4، ص 164)

چند استفتاء از آیه الله مکارم شیرازی دام ظله:
سوال: بعضى از برادران قطع نخاعى، به دستور پزشک باید هر چند ساعت مقدارى مایعات بنوشند، وظیفه آنان براى روزه چیست؟

روزه از آنها ساقط است و بجاى آن، در صورتى که قدرت مالى داشته باشند، براى هر روز یک مدّ طعام کفّاره مى دهند.
سوال: تا چه حد از بیمارى ها و اختلالات روحى و روانى، باعث ساقط شدن نماز و روزه مى شود؟ تشخیص آن بر عهده کیست؟

در صورتى که عرفاً به او دیوانه و مجنون بگویند، و یا اینکه نتواند وقت نماز را تشخیص دهد، نماز از او ساقط مى شود.
سوال: در ترمیم و قالب گیرى دندان، از موادّى استفاده مى شود که قابل حل شدن با آب دهان است و مزّه آن چشیده مى شود، آیا براى روزه اشکال دارد؟

اگر آب دهان را بیرون بریزد اشکالى ندارد.
سوال: حکم کشیدن دندان، یا هرگونه اعمال جرّاحى لثه و دندان که باعث خونریزى شود، در حال روزه چیست؟

مکروه است; ولى باطل نیست.

چند استفتاء از آیه الله خامنه ای دام ظله:
سوال: اگر کسى به علت تشنگى زیاد قصد کند آب بخورد ولى در لحظات آخر پشیمان شود آیا روزه‌اش باطل مى‌شود؟

جواب: در فرض سوال صحّت روزه او محل اشکال است و احتیاط واجب آن است که روزه را تمام کند و بعداً هم آن را قضا نماید.
سوال: اگر فرد جنب در ماه رمضان عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود و با تیمم وارد صبح شود حکم روزه‌اش چیست؟

جواب: روزه‌اش صحیح است گرچه در فرض سوال مرتکب معصیت شده است.
سوال: آیا گذاشتن حنا (بر سر و دست و پا) در ماه مبارک رمضان مشکلى براى روزه به وجود مى‌آورد؟

جواب: اشکال ندارد.
سوال: آیا تنفس مصنوعى با دستگاه روزه را باطل مى‌کند؟

جواب: تنفس مصنوعى با دستگاه موجب بطلان روزه نمى‌شود.