سوال: آیا مسافرت عمدى در ماه رمضان به قصد افطار و فرار از روزه گرفتن، جایز است؟ جواب: مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، و در صورت مسافرت، ولو اینکه براى فرار از روزه باشد، افطار بر او واجب است. (آیه الله خامنه ای دام ظله)

بعد بهداشتی روزه

برای روزه ابعاد گوناگونی وجود دارد و آثار فراوانی از نظر مادی (جسمانی و بدنی) و معنوی (روحی و روانی) در وجود انسان می گذارد. تقویت نیروی اراده به واسطه سرکوب کردن نفس طغیانگر، تقویت روحیه نوع دوستی به واسطه یاد کردن درد دردمندان، لطافت روح و نورانیت و صفای روح، در نتیجه اصلاح و تربیت نفس، تقویت جنبه شکیبایی روح از جمله این ابعاد است.

فلسفه و چرایی روزه داری را باید با دو دید و تقسیم بندی (مذهبی – علمی) و (روحی – جسمی) مورد توجه قرار داد که به یقین، هر دوی این دیدگاه ها و هدفها، با تفاوت در مراتب و درجات، موردنظر خود پروردگار بوده است.

بعد بهداشتی روزه آن گونه که از فرمایش های رسول اعظم صلی الله علیه و آله و سایر معصومین علیهم السلام و در پی آن، تاییدات علمی دانشمندان و پزشکان دوره معاصر برمی آید، روزه داری، آن هم با صورت ویژه تعیین شده در شریعت مقدس اسلام، عامل بزرگی در سلامت بدن به شمار می آید.

روزه، تمام دستگاه های بدن را از خستگی مداوم بیرون آورده و از بهترین عوامل جوان ساز نسوج بدن بوده و نیز نیروی مقاومت بدن را افزایش می دهد و به گفته برخی دانشمندان غیرمسلمان همچون سوفورین، راه حل بسیاری از بیماری ها از جمله، آسم، برونشیت، روماتیسم مزمن، نقرس، بیماری های چشم، کم خونی و ضعف روده ها، مرض قند و بیماری های کلیه و کبد و نیز بیماری های عصبی و روانی به حساب می آید (روزه درمانی).

بعد از این مقدمه به طرح پرسش و پاسخهایی در مورد روزه می پردازیم:
سوال: اگر کسی قبل از این که به حد ترخص برسد روزه‌اش را باز کند به قصد این که مسافر است و به مسئله جاهل بوده، چه حکمی دارد؟

بر فرض سوال، روزه باطل است و قضای آن باید بجا آورده شود ولی کفاره ندارد، مگر اینکه در یادگیرى مسأله کوتاهى کرده باشد.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیه الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):

روزه باطل است ولى اگر در یادگیرى مسأله کوتاهى نکرده، کفاره ندارد و صِرفاً قضا کردن روزه کفایت مى‌کند و گرنه علاوه بر قضا بنا بر احتیاط کفاره نیز ثابت است.

حضرت آیه الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

قضا دارد ولی کفاره ندارد.

حضرت آیه الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

اگر مطمئن بوده که می‌تواند بخورد تنها قضا کافی است.

حضرت آیه الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

اگر به واسطه ندانستن مسأله کاری انجام دهد که روزه را باطل می‌کند، چنانچه می‌توانسته مسأله را یاد بگیرد بنابر احتیاط کفاره بر او واجب می‌شود.

حضرت آیه الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):

احتیاط لازم قضا روزه است.

چند استفتاء از آیه الله خامنه ای دام ظله:
سوال: من از عینک طبى استفاده مى‏کنم و در حال حاضر چشمانم بسیار ضعیف است. هنگامى که به پزشک مراجعه کردم به من گفت که اگر براى تقویت چشمانم تلاش نکنم، ضعیف‏تر خواهند شد، بنا بر این اگر از روزه ماه رمضان معذور باشم، چه وظیفه‏اى دارم؟

جواب: اگر روزه براى چشمان شما ضرر دارد، واجب نیست روزه بگیرید، بلکه واجب است افطار کنید و اگر بیمارى شما تا ماه رمضان آینده استمرار پیدا کرد، قضاى روزه بر شما واجب نیست، ولى واجب است که عوض هر روز یک مدّ طعام به فقیر بدهید.
سوال: کسى که با پوشیدن لباس مخصوص (مانند لباس غواصى) بدون اینکه بدنش خیس شود، در آب فرو رود، روزه‏اش چه حکمى دارد؟

جواب: اگر لباس به سر او چسبیده باشد، صحّت‏ روزه‏اش محل اشکال است و بنا بر احتیاط وجوبى قضاى آن لازم است.
سوال: آیا مسافرت عمدى در ماه رمضان به قصد افطار و فرار از روزه گرفتن، جایز است؟

جواب: مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، و در صورت مسافرت، ولو اینکه براى فرار از روزه باشد، افطار بر او واجب است.