چند چیز براى روزه دار مکروه است که یکی از آنها بو کردن گیاه هاى معطر است ولی عطر زدن حتی مکروه هم نیست و برای روزه دار هیچ اشکالی ندارد و روزه را باطل نمی کند.

ذکر یک نکته مهم!

بدیهى است فضائل و ثواب هایى که براى ماه مبارک رمضان و روزه دارى ذکر شده که در مقالات قبلی به آن اشاره کردیم از آنِ کسانى است که حقیقت آن را درک کنند و به محتواى آن عمل و در گفتار و کردار به کار گیرند و به آن ها جامه عمل بپوشانند.

چنانکه در روایات اسلامى ذکر شده کسانى که صرفاً تلاوت قرآن مى کنند، ولى به آیات و احکام آن عمل نمى کنند و یا آن که از روزه دارى تنها رنج گرسنگى و تشنگى را مى کشند و بوسیله گناه، تأثیر روزه را از بین مى برند و ماه مبارک رمضان و فضاى معنوى آن تأثیرى بر اشخاصى بر جاى نمى گذارد، مورد نکوهش قرار گرفته اند.

چنانکه پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) به زنى که با زبان روزه کنیز خود را دشنام مى داد فرمود: چگونه روزه دارى و حال آن که کنیزت را دشنام مى دهى؟! روزه فقط خوددارى از خوردن و آشامیدن نیست، بلکه خداوند آن را علاوه بر این دو، مانع کارها و سخنان زشت که روزه را بى اثر مى کنند قرار داده است، چه اندکند روزه داران و چه بسیارند کسانى که گرسنگى مى کشند.» (الکافى، همان، ج 4، ص 87)

حضرت امام سجاد (علیه السلام) در دعاى حلول ماه رمضان به درگاه خداوند عرض مى کند: به وسیله روزه این ماه یاریمان ده تا اندام هاى خود را از معاصى تو نگه داریم و آن ها را به کارهایى گیریم که خشنودى تو را فراهم آورد، تا با گوش هایمان سخنان بیهوده نشنویم و با چشمانمان به دین لهو و لعب نشتابیم و تا دستمانمان را به سوى حرام نگشاییم و با پاهایمان به سوى آن چه منع شده ره نسپاریم و تا شکمهایمان جز آن چه را تو حلال کرده اى در خود جاى ندهد و زبان هایمان جز به آن چه تو خبر داده اى و بیان فرموده اى گویا نشود… .» (الصحیفه السجادیه، امام سجاد (علیه السلام) ص 186)

بنابراین، در ماه مبارک باید تمام اعضا و جوارح را از حرام دور نگه داشت و با اخلاص، توکل و توسل از اهل بیت (علیهم السلام) و عمل به دستورها و احکام قرآن کریم و دورى از گناهان، انجام توبه نصوح و واقعى، عبادت، شب زنده دارى، درک فضیلت شب قدر و… فضیلت ماه مبارک رمضان را درک کرد و از آن در راستاى رسیدن به کمال حرکت کرد و باید در این ماه به گونه اى خودسازى کرد که با اتمام ماه مبارک تأثیر و فواید آن در روح و جان افراد باقى باشد و اثر آن تا ماه رمضان آینده سال بعد ماندگار باشد.

بعد از این مقدمه مهم که در مورد روزه داری بیان کردیم به ذکر چند پرسش و پاسخ در این مورد می پردازیم:

سوال: آیا عطر زدن روزه را باطل می کند؟

بنابر نظر بیشتر مراجع تقلید تنها نُه چیز روزه را باطل مى‏کند: اول: خوردن و آشامیدن، دوم: جماع (عمل زناشویی)، سوم: استمناء، چهارم: دروغ بستن به خدا و پیغمبر (صلی الله علیه و آله) و جانشینان پیغمبر (علیهم السلام)، پنجم: رساندن غبار غلیظ به حلق، ششم: فرو بردن تمام سر در آب، هفتم: باقى ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح، هشتم: اماله کردن با چیزهاى روان، نهم: قى کردن (استفراغ). (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏1، ص 891 ، م 1572)

بله چند چیز براى روزه دار مکروه است که یکی از آنها بو کردن گیاه هاى معطر (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏1، ص 925 ، م 1657) است. ولی عطر زدن حتی مکروه هم نیست و برای روزه دار هیچ اشکالی ندارد و روزه را باطل نمی کند.

سۆال: آیا قضای روزه تابستان را می توان در زمستان بجا آورد؟

جواب: بلی قضای روزه تابستان را می توان در زمستان گرفت و بلندی و کوتاهی روز و شب در این خصوص تأثیر ندارد. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 984)

سۆال: در اوائل سن بلوغ یقین داشتم که اگر محتلم شوم روزه ام باطل می باشد و چند بار نیز روزه خود را افطار کرده ام، حال تکلیفم چیست؟ آیا به جز قضا کفاره هم دارد؟

جواب: در صورتی که از سۆال کردن کوتاهی نموده اید اگر پس از محتلم شدن به خیال باطل شدن روزه، افطار کرده اید علاوه بر قضا، کفاره افطار عمدی هم واجب است. (استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1، ص 313، س30)

سۆال: شخصی قصد دارد روزه قضا بگیرد و پس از طلوع آفتاب در حالی که خواب بود محتلم شد آیا روزه اش صحیح است و می تواند آن روز را روزه بگیرد؟

جواب: اگر با طهارت وارد صبح شده باشد و بعد از اذان صبح محتلم شود روزه آن روز صحیح است و فقط باید غسل را برای نماز انجام دهد. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 51-950، س 3-1632)

فرآوری: آمنه اسفندیاری