کسی که شغلش در سفر است مثل مهماندار هوایی، در تمام سفرهای شغلی وی نماز کامل و روزه واجب است.

در این مقاله به دو سوال در مورد روزه و روزه داری پاسخ خواهیم گفت:

سوال: 1ـ حکم نماز و روزه مهماندار هواپیما در حال پرواز یا در جایی که چند روزی اقامت دارد چیست؟

2. گاهی به دلیل فشار و ارتفاع پرواز، اگر آب نخوریم ممکن است دچار عوارض پرواز شویم، آیا باید روزه را نگه داریم؟

شرح پرسش : بنده مهمان‌دار هوایی هستم؛1. بعضی از پروازهای ما به صورت رفت و برگشتی می‌باشد فرضاً به وین می‌رویم و بر می‌گردیم، حکم نماز و روزه ما چیست؟ 2. بعضی پروازهای ما به صورت اقامتی می‌باشد فرضاً به چین می‌رویم و 4 روز در آنجا هستیم و بر می‌گردیم، در این پروازها حکم نماز و روزه ما چیست؟ نکته مهم این‌که ما همیشه به یک مقصد سفر نمی‌کنیم و گاهی ممکن هست بین پرواز به یک کشور خاص (چین) و پرواز مشابه (فرضاً همان کشور چین، 5 یا 6 ماه فاصله بیافتد تا دوباره پرواز به چین داشته باشیم، آیا باید در مدت اقامت در یک کشور روزه بگیریم و نماز کامل است؟ 3. ما اگر در پرواز آب نخوریم به دلیل فشار و ارتفاع پرواز ممکن است دچار عوارض پرواز شویم یا در طولانی مدت دچار مشکلات کلیه و … شویم، تکلیف برای روزه داری تا زمانی که در پروازیم چیست؟

پاسخ 1 و 2 ـ با توجه به اینکه قوام شغل شما به مسافرت است، نماز و روزه شما (در غیر از سفر اول) ( اما فتوای برخی دیگر از فقها نسبت به سفر اول چنین است: گلپایگانى، صافى: «…و هم چنین در سفر اوّل اگر طول بکشد یا از مکانى به مکان دیگر برود که عرفاً بگویند: عمل او سفر است باید نماز را تمام بخواند ولى اگر سفر طولانى نباشد به طورى که عرفاً نگویند سفر عمل اوست، نمازشان شکسته است»؛  مکارم شیرازی: «راننده‌ها، خلبانها، کشتیبانها و ساربانها و مانند آنها که سفر، شغل آنهاست باید نماز را تمام بخوانند هر چند در سفر اوّل باشد»؛ امام خمینى، توضیح المسائل (محشّى)، ج ‌، ص 702) چه در هواپیما و چه به نحو اقامت در محلی، کامل می‌باشد. (امام خمینى، توضیح المسائل (محشّى)، ج‌1، ص 701)

پاسخ 3ـ  درباره‌ی پرسش سوم؛ در استفتایی از آیه الله خامنه‌ای(دام ظله) چنین آمده است:

سوال: اگر هواپیما در ارتفاع بالا و مسیر طولانى در حال پرواز باشد و پرواز حدود دو ساعت و نیم تا سه ساعت طول بکشد، مهمان‌دار و خلبان هواپیما براى حفظ تعادل خود هر بیست دقیقه احتیاج به نوشیدن آب دارند، در این صورت، آیا در ماه مبارک رمضان، کفاره و‌ قضاى روزه بر آنها واجب مى‌شود؟

ج: اگر روزه براى آنها ضرر داشته باشد، جایز است که با نوشیدن آب افطار نمایند و قضاى آن را به جا آورند و در این حالت کفاره بر آنها واجب نیست.

پاسخ آیه الله هادوی تهرانی(دامت برکاته) نسبت به این سۆال نیز، چنین است:

1ـ کسی که شغلش در سفر است مثل مهماندار هوایی، در تمام سفرهای شغلی وی نماز کامل و روزه واجب است.

2ـ اگر روزه برای کسی ضرر قابل توجهی داشته باشد یا احتمال عقلایی چنین ضرری باشد روزه واجب نیست.

سوال: اگر در دو شهر متفاوت به مدت 10 روز مسافر باشیم روزه واجب است؟

اگر از اوّل قصد داشتید در دو محلّه ده روز بمانید قصد اقامت صحیح نیست و حکم مسافر را دارید. (امام خمینی، استفتائات، ج‌1، ص 234، س 349)  پس نماز شما شکسته و روزه نمی‌توانید بگیرید.