برخی از مکروهات نماز عبارتاند از: 1. گرداندن صورت به مقدار کم به طرف راست یا چپ، 2. بستن چشمها، 3. گرداندن چشم به چپ و راست، 4. فوت کردن محل سجده، 5. خمیازه کشیدن، 6. بازى کردن با ریش یا دست، 7. داخل هم کردن انگشتان، 8. آب دهان انداختن، 9. گرفتن آب بینى و خلط سینه، 10. نگاه کردن به خط قرآن یا کتاب یا خط انگشترى و هرکار دیگرى که خضوع و خشوع را از بین ببرد، 11. نماز خواندن در حال غلبه خواب، 12. نماز خواندن در حال غلبه و فشار ادرار یا مدفوع، بلکه فشار باد معده.
سوال: اگر هنگام نماز خواندن ادرار داشته باشیم نمازمان باطل میشود؟
در نماز، رعایت برخی از امور، لازم و ضروری است که از آن به واجبات نماز تعبیر میشود، همچنین رعایت برخی از کارها، بهتر و خوب است که رعایت آن موجب ثواب بیشتر برای نمازگزار میشود، البته اگر رعایت نشود ضرری به نماز نمیزند، از این امور به مستحبات نماز تعبیر میشود، برخی از امور نیز ترک و نبودشان بهتر از بودنشان است که اگر وجود پیدا کنند موجب کم شدن ثواب نماز میشوند که از آنها به مکروهات در نماز تعبیر میشود.
برخی از مکروهات نماز عبارتاند از: 1. گرداندن صورت به مقدار کم به طرف راست یا چپ، 2. بستن چشمها، 3. گرداندن چشم به چپ و راست، 4. فوت کردن محل سجده، 5. خمیازه کشیدن، 6. بازى کردن با ریش یا دست، 7. داخل هم کردن انگشتان، 8. آب دهان انداختن، 9. گرفتن آب بینى و خلط سینه، 10. نگاه کردن به خط قرآن یا کتاب یا خط انگشترى و هرکار دیگرى که خضوع و خشوع را از بین ببرد، 11. نماز خواندن در حال غلبه خواب، 12. نماز خواندن در حال غلبه و فشار ادرار یا مدفوع، بلکه فشار باد معده.[1]
غیر از اموری که ذکر نمودیم مکروهات دیگرى هم در کتابهاى مفصّل ذکر شده است، جهت اطلاع بیشتر به آنها رجوع نمایید.[2]
بنابر این، فشار ادرار هنگام نماز خواندن از مکروهات در نماز است، که موجب کم شدن ثواب نماز میشود، ولی نماز را باطل نمیکند.
سوال: آیا بر زنان واجب است که هنگام نماز کف و روی پا را بپوشانند؟
امام خمینی(ره):
در صورتی که نامحرم نباشد پوشاندن پاها تا مچ پا لازم نیست. اما برای این که یقین کند که مقدار واجب را پوشانده است، باید قدری پایین تر را هم بپوشاند.
آیه الله بهجت(ره):
احتیاط مستحب است.
در صورتی که نامحرم نباشد پوشاندن پاها تا مچ پا لازم نیست. ولی احتیاط در این است که کف پا باز نباشد. امّا برای آنکه یقین کند که مقدار واجب را پوشانده است، باید قدری پایین تر از مچ را هم بپوشاند.
آیه الله خامنه ای(دام ظلّه):
در صورتی که نامحرم نباشد پوشاندن آن لازم نیست.
آیه الله سیستانی(دام ظلّه):
در صورتی که نامحرم نباشد پوشاندن پاها تا مچ پا لازم نیست. امّا برای آن که یقین کند که مقدار واجب را پوشانده است، باید قدری پایین تر از مچ را هم بپوشاند.
برای نماز واجب نیست.
آیه الله شبیری زنجانی(دام ظلّه):
در صورتی که نامحرم نباشد احتیاط مستحب آن است که کف پاها را بپوشاند، ولی پوشاندن پاها تا مچ پا لازم نیست.
آیه الله صافی گلپایگانی(دام ظلّه):
در صورتی که نامحرم نباشد پوشاندن پاها تا مچ پا لازم نیست، اما برای آن که یقین کند که مقدار واجب را پوشانده است، باید قدری پایین تر از مچ را هم بپوشاند.
اگر نامحرمی که ناظر است نباشد واجب نیست. والله العالم
آیه الله فاضل لنکرانی(ره):
در صورتی که نامحرم نباشد پوشاندن پاها تا مچ پا لازم نیست، اما برای آن که یقین کند مقدار واجب را پوشانده است، باید قدری پایین تر از مچ راهم بپوشاند.
خیر. ولی در مقابل نامحرم باید بپوشانند.
آیه الله مکارم شیرازی(دام ظلّه):
پوشاندن پاها تا مچ لازم نیست، امّا برای آن که یقین کند که مقدار واجب را پوشانده است احتیاط این است که پایین تر از مچ را هم بپوشاند و در صورت وجود نامحرم اگر منشأ فسادی شود پوشاندن آن لازمست.
آیه الله نوری همدانی(دام ظلّه):
خیر، لازم نیست.
در صورتی که نامحرم نباشد پوشاندن پاها تا مچ پا لازم نیست، امّا برای آن که یقین کند که مقدار واجب را پوشانده است، باید قدری پایین تر از مچ را هم بپوشاند.
آیه الله وحید خراسانی(دام ظلّه):
در صورتی که نامحرم نباشد، احتیاط مستحب آن است که کف پاها را بپوشاند، ولی پوشاندن پاها تا مچ پا لازم نیست؛ اما برای آن که اطمینان کند که مقدار واجب را پوشانده است، باید قدری پایین تر از مچ را هم بپوشاند.
سوال: اگر شخصی در نماز برای جلوگیری از صدای خنده حالتش تغییر کند مثلاً رنگش سرخ شود نمازش چه حکمی پیدا میکند؟
جواب: چنانچه از صورت نمازگزار بیرون رود، باید نمازش را دوباره بخواند. (توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1151)
سوال: آیا اضافه کردن مطالبی به نماز، نماز را باطل میکند؟
جواب: اگر چیزی که جزء نماز نیست وارد نماز کنیم نماز باطل میشود. مگر اینکه دعا و ذکر باشد که به قصد قربت گفتن آن اشکال ندارد. (توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1263)
سوال: آیا گریه کردن در نماز اشکال دارد؟
جواب: اگر از خوف خدا باشد اشکالی ندارد ولی در غیر این صورت نماز را باطل میکند. (توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, ص650)
پی نوشت :
[1] . بهجت، محمد تقى، رساله توضیح المسائل، ص 186 [2]. قمّى، شیخ عباس، الغایه القصوى فی ترجمه العروه الوثقى، محقق و مصحح: اسد اللهىفرد، على رضا، ج 2، ص 20 – 21