نویسنده:محمد مهدی صفورایی
منبع:دیدار آشنا
در روان‌شناسی رنگ‌ها می‌خوانیم که رنگ سیاه نمایان‌گر مرز مطلق است . (1) لذا کسی که رنگ سیاه می‌پوشد، می‌خواهد نشان دهد که مرزی را ایجاد کرده است . اما این که این مرز برای چیست، در موقعیت‌های مختلف ممکن، است متفاوت باشد . گاه لباس سیاه را در ماتم و عزا می‌پوشند، برای آن که نشان دهند بین آن‌ها و عزیزشان فاصله افتاده و مرز زندگی آن‌ها را از هم جداکرده است و یا برای آن که نشان دهند که در حریم خانه و خانواده‌ی آن‌ها حادثه‌ای رخ داده است که انجام برخی از کارهای معمولی که سایر خانواده‌ها انجام می‌دهند، برای آنان میسر نیست .
اما گاهی هم سیاه می‌پوشند، نه برای عزا و ماتم بلکه برای مشخص کردن مرزها و حریم‌های اجتماعی و حجاب یک خانم مسلمان با چادر سیاه از این دسته است . وقتی که خانمی چادر مشکی به سر می‌کند و با وقار و متانت تمام قدم به عرصه‌ی اجتماع می‌گذارد، با این نحوه‌ی پوشش می‌خواهد نشان دهد که هرکسی حق ندارد به این حریم پاک، مقدس و خصوصی وارد شود . این حریم، حریم حرمت، حیا و احترام است، نه جای هرزگی، آلودگی و هوس بازی . در واقع او با حجاب مشکی و چادر سیاه، بین خود و مردان نامحرم موزی عاقلانه ایجاد می‌کند، او با این سیاهی ظاهری اما ریشه دار در درون خود می‌خواهد نگاه تیز و برنده‌ی هرزگی و ابتذال را بشکند و نگذارد در حریم عفاف، پاکی و نجابت اونامحرمی وارد شود و حرمت او را از بین ببرد . لذا چادر مشکی به منزله‌ی حرمت و احترام است . مرز ادب، کرامت، حیا و عفت است . مرز آداب است و نشان می‌دهد که در این محدوده باید حریم را نگه داشت و به صاحب حرم بادیده‌ی احترام و ادب نگریست .
از نظر روانی نیز وقتی انسان پارچه‌ی سیاهی را می‌بیند، دیگر چندان رغبتی به نگاه کردن پیدا نمی‌کند و خود به خود نظر را بر می‌گرداند . نگاه به رنگ‌های روشن چشم ار باز و رغبت مشاهده و تمرکز بردیدن را دوچندان می‌کند، به عبارت دیگر از دیدگاه روان‌شناسی رنگ‌ها، نگاه به رنگ‌های تیره، به ویژه رنگ سیاه که بی رنگی مطلق است، تقریبا تمام رغبت‌ها را از بین می‌برد .
روان شناسان امروز می‌گوید: «سیاه به معنای «نه‌» بوده و نقطه‌ی مقابل «بله‌» یعنی سفید است‌» (2) با این نگاه باید گفت: آن کس که در مقابل نامحرم سیاه می‌پوشد، در واقع می‌خواهد به او «نه‌» بگوید و آن کسی که رنگ جذاب می‌پوشد، در واقع خواسته یا ناخواسته خود را در معرض نگاه‌های هرزه و آلوده قرار می‌دهد و وسیله‌ی آلودگی و انحراف خود و جامعه را فراهم می‌کند .
در روان‌شناسی رنگ‌ها می‌خوانیم که «سفید به صفحه‌ی خالی می‌ماند که داستان را باید روی آن نوشت، ولی سیاه نقطه پایانی است که در فراسوی آن هیچ چیز وجود ندارد» (3) بنابراین زنی که در برابر نامحرم و در بیرون از خانه لباس سفید و رنگارنگ می‌پوشد، از ایمنی کم‌تری برخوردار است، ولی زنی که چادر سیاه می‌پوشد، حداکثر ایمنی را برای خود ایجاد کرده است و نشان می‌دهد که این‌جا نقطه‌ی پایان نگاه‌های نامحرمان است و در فراسوی این حجاب، جایی برای نفوذ نگاه‌ها و نیت‌های ناپاک نیست .
در جای دیگری در بحث روان‌شناسی رنگ‌ها می‌خوانیم که: «سیاه، نشان‌گر ترک علاقه یا انصراف نهایی بوده … و از تاثیر قوی برهر رنگی که در همان گروه (درکنارآن) قرار گرفته باشد، برخوردار است و خصلت آن رنگ را مورد تاکید و اهمیت قرار می‌دهد . . » (4)
از این رو کسی که چادر مشکی می‌پوشد، می‌خواهد با رنگ سیاه چادر دائما جلوه و نمای خود را نفی کند و خود را از نگاه‌های دیگران دورنگه دارد . آن کس که چادر مشکی می‌پوشد، رنگ مشکی چادر او نشان گر ترک علاقه یا انصراف نهایی است، یعنی چادر مشکی به نگاه‌های نامحرم می‌گوید هیچ جایگاهی برای نگاه شما در من وجود ندارد .
بنابراین باید به روان‌شناسی و جامع نگری زن ایرانی آفرین گفت که برای حفظ حرمت، عفت و پاکی خود و هم‌چنین پاسداری از مرزهای خویش و جامعه‌ی خویش و برای سالم سازی محیط اجتماعی خود، بهترین حجاب، یعنی چادر و مناسب‌ترین رنگ یعنی مشکی را انتخاب کرده است .
زنان و دختران نجیب ایرانی برای حفظ حرمت و احترام خود و برای سالم سازی محیط اجتماعی خویش و برای دورماندن خود و جامعه از آلودگی‌ها، وقتی که از خانه بیرون می‌آیند، چادر مشکی برسر می‌کنند و پس از انجام کارهای روزمره و ضروری خود با قلبی آرام و فکری آزاد و سالم وقتی که به خانه بر می‌گردند، یا در محیطی که از نگاه‌های مشکوک و آلوده به دور است قرار می‌گیرند، چادر مشکی را از سر بر می‌دارند و در حدود مرزها و مملکت‌خویش با پوشیدن بهترین لباس‌ها و با جذاب‌ترین رنگ‌ها، طراوت، زیبایی، گرمی و شادابی خود را برای اهل خانه، برای همسر و همدم و مونس خویش به نمایش می‌گذارند و به محیط خانه صمیمیت، صفا و آرامش می‌بخشند و به شریک زندگی خود و یا به والدین خود با کمال سرافرازی و صداقت اعلام می‌دارند که امانت وجودم را در صیانت صدف محکم چادر مشکی بدون دستبرد نگاه‌های آلوده به خانه برگردانده‌ام و منتظر دریافت نگاه‌های گرم و محبت‌آمیز صاحبان حرم خود هستم .
بنابراین بهترین حجاب زنان در بیرون از خانه و در محیط اجتماع به طور کل در برابر نامحرمان، چادر مشکی است که علم تجربی روان شناسان روز نیز آن را تایید می‌کند . باید صمیمانه از مادران و والدین تشکر و سپاس‌گزاری کنیم که به برکت تقوای الهی و نورانیت تعالیم دین مبین اسلام، این گونه زیبا، به جا و دقیق، چادر مشکی را برای حجاب خود و دختران عفیفشان برگزیده‌اند و در آن زمان که هنوز علم روان‌شناسی به شکل امروزی خود از مادر علم متولد نشده بود، با دیدی کارشناسانه و به عبارت دقیق‌تر با دیدی الهی، روان شناختی و جامعه شناسانه با ما رفتار کرده و رفتار کردن را به ما آموخته‌اند .

پی‌نوشت‌ها:

1 . ماکس بوشهر – روان‌شناسی رنگ‌ها – ترجمه ویدا ایزاده .
4 و 3 و 2 . همان