خداوند در سوره انعام آیه 163 از زبان رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‎فرماید: « لا شَرِیکَ لَهُ وَبِذَلِکَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِینَ ؛ شریکی برای او نیست، و به همین دستور یافته‎ام و من نخستین مسلمانم.»
سؤالی که در آیه فوق مطرح است این است که، چگونه پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ اولین مسلمان بوده، در حالی که خداوند درباره حضرت نوح ـ علیه السّلام ـ می‎فرماید: « وَأُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْمُسْلِمِینَ ؛[1] مأمورم که از مسلمانان باشم.» و درباره ابراهیم ـ علیه السّلام ـ و فرزندش اسماعیل آمده است که: « رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَیْنِ ؛ خداوندا ما را برای خودت مسلمان قرار ده.»[2] و درباره حضرت یوسف آمده است که «توفنی مسلماً؛[3] مرا مسلمان بمیران و همچنین پیامبران دیگر.
در پاسخ می‎توان گفت «مسلم» به معنی کسی است که در برابر فرمان خدا تسلیم است و این معنی درباره همه پیامبران الهی و امت های مؤمن آنها صادق است، با این حال اولین مسلمان بودن پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ یا از نظر کیفیت و اهمیت اسلام او است، زیرا درجه تسلیم و اسلام او بالاتر از همگان بود. یا اولین فرد از این امت بود که آئین قرآن و اسلام را پذیرفت. در بعضی از روایات نیز وارد شده که منظور نخستین کسی است که در عالم ارواح به دعوت پروردگار و سؤال او در زمینه الوهیتش پاسخ مثبت داد.[4]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. مجمع البیان؛ فضل طبرسی، ترجمه گروهی از مترجمان، تهران، فراهانی، اول، ج9، ص36.
2. اثنی عشری؛ حسین حسینی؛ تهران، میقات، اول، 1363ه‍ ش، ج3، ص422.

پی نوشت ها:
[1] . یونس/72.
[2] . بقره/128.
[3] . یوسف/101.
[4] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ‌ج 6، ص 61؛ طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج 7، ص 394.