تنها بانویی که به نام مریم در قرآن ذکر شده است و داستان زندگی او مورد بررسی قرار گرفته است، مریم بنت عمران می باشد که یکی از سوره های قرآن به نام ایشان می باشد و نام او 34 مرتبه در قرآن ذکر شده است.
بنابراین در تمام داستانهایی که نام مریم در آن آمده است، در واقع اشاره به شخصیت یک نفر دارد و آن هم مریم بنت عمران است. به عنوان مثال به چند آیه از قرآن اشاره می کنیم:
قرآن شریف در این راستا می فرماید:
1- «در این کتاب آسمانی (قرآن) از مریم یادآر، آن هنگام که از خانواده اش جدا شد و در ناحیه شرقی قرار گرفت».[1]
2- «ای مریم، برای پروردگار خود، خضوع کند و سجده بجا آور! و با رکوع کنندگان، رکوع کن!».[2]
«مریم بنت عمران» و «موسی بن عمران»، نه تنها هیچ نسبتی با همدیگر ندارند بلکه از نظر زمان زندگی قرنها از هم فاصله دارند. در بعضی از کتابهای معتبر آمده است که بین آنها 1800 سال فاصله می باشد و عمران پدر مریم غیر از عمران، پدر موسی می باشد.[3]
اما در پاسخ قسمت بعدی سؤال باید بگوییم که نام مادر حضرت یحیی (همسر زکریا) مریم نبوده است بلکه ایشان «اشیاع» می باشد که خاله حضرت مریم بودند. شاید آنچه باعث شده است تا نام مادر یحیی (همسر زکریا) برایتان موجب سؤال شود، مطالعه کتابهای داستانی و تخیّلی بوده است، یا اینکه داستان زندگانی حضرت مریم ـ علیها السلام ـ را به طور کامل نخوانده اید. برای این که بتوانید در این مورد اطلاعات بیشتری بدست آورید، می توانید به کتابهای قصه های پیامبران و یا تفسیر نمونه مراجعه کنید.[4]
لذا به اختصار به گوشه هایی از زندگانی آن بانوی بزرگوار اشاره می کنیم:
آنچه از کتابهای تاریخ و اخبار اسلامی استفاده می شود، این است که «حنّه» و «اشیاع» دو خواهر بودند که اولی به همسری عمران که از شخصیتهای بنی اسرائیل بود درآمد و دومی را زکریا – پیامبر خدا- انتخاب کردند.
بعد از دعا و راز و نیاز «حنّه» (مادر مریم)، خداوند به او فرزندی عنایت کرد، مادرش به عنوان شکرگذاری و تشکر از خداوند، نذر می کند فرزند خود را به عنوان عابد و خادم بیت المقدس قرار دهد.
وقتی کودک به دنیا می آید، مشاهده می کنند، فرزند دختر است، ولی چون نذر شده بود، به معبد تحویل می گردد. و این بانوی بزرگوار، همان حضرت مریم است که در سوره آل عمران داستان او، بصورت زیبا بیان شده است.
قبل از تولد او پدرش، عمران از دنیا رفته بود. مادرش او را خادم بیت المقدس قرار داد. در مورد سرپرستی حضرت مریم در بین علماء یهود، اختلاف به وجود می آید، عاقبت به قرعه کشی و نتیجه آن راضی می شوند، در نتیجه، قرعه به اسم حضرت زکریا – شوهر خاله حضرت مریم – در می آید و ایشان سرپرستی و تربیت حضرت مریم را به عهده می گیرد.
زکریا – پیامبر خدا – نیز آرزو می کرد که او نیز صاحب فرزندی پاک و با تقوا همچون مریم داشته باشد. در این موقع فرشتگان او را در حالی که مشغول نیایش در کنار محراب بود صدا زدند که:
«خداوند تو را به یحیی بشارت می دهد در حالی که او مسیح (عیسی) را تصدیق می کند و از هوا و هوس برکنار و پیامبری از صالحان است».[5]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، تفسیر سوره های آل عمران و تفسیر سوره مریم، انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
2. تفسیر آسان، قرائتی، تفسیر سوره های آل عمران و تفسیر سوره مریم، انتشارات در راه حق.
3. قصه های قرآن، محمد صحفی، داستان حضرت عیسی.
4. تفسیر راهنما، سوره مریم، اثر علی اکبر هاشمی رفسنجانی.
پی نوشت ها:
[1]. مریم / 46.
[2]. آل عمران / 43.
[3]. طبرسی، تفسیر مجمع البیان، در ذیل تفسیر آیه 35 سوره آل عمران.
[4]. ر.ک: صحفی، سیدمحمد، قصه های پیامبران.
[5]. آل عمران / 39.