قبل از هر چیز باید اشاره شود برخلاف آنچه که در پرسش آمده همه مردم در قیامت به شکل حیوان در نمی آیند،‌ بلکه بر اساس برخی روایات عده ای از مردم به صورت برخی از حیوانات محشور می شود و نه همه آنها.
اما درباره این که چه گناهی باعث تغییر شکل انسانها می شوند؟ باید گفت: هر گناهی آثار و پی آمد خاص خود را دارد و چه بسا تعدد گناهان متنوع پی آمد و اثر مختلف در نفس انسان ایجاد کند و سبب شود که فرد گناه کار به صورتی محشور شود که هیچ حیوانی بدان شکل و قیافه نباشد یعنی در حالی که یک فرد است صورت و شکل چند حیوانی را داشته باشد. درباره این که کدام یک از گناهان سبب تغییر شکل انسان ها می شود روایاتی متعدد آمده، از جمله روایت شده که روزی از محضر مبارک پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ از معنای آیه مبارکه سوره نباء که می فرماید:«یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْواجاً»[1] یعنی روزی که در صور دمیده شود و مردم گروه گروه بیایند. سوال شد، حضرت گریه ی شدیدی کرد بگونه ای که دامن آن حضرت از اشک دیدگانش تر شد. بعد فرمود: از مسئله مهمی از من سوال کردید، بی تردید مردم در روز قیامت به شکل های مختلف وارد محشر می شوند:
1. عده ای به صورت میمون و بوزینه محشور می شوند و آنها کسانی اند که در میان مردم فتنه و آشوب می اندازند وکاری می کنند که جامعه گرفتار آشوب شود.
2. کسانی که مال حرام می خورند به صورت خنزیر وارد می شوند.
3. ستمکاران و حاکمان ظالم به صورت نابینا محشور می شوند.
4. کسانی که گرفتار عُجب و خود بزرگ بینی اند به صورت لال و ناشنوا محشور می شوند.
5. دانشمندانی که گفتار و کردارشان مخالف هم است به صورتی وارد می شوند که از دهان آنان قی می ریزد و زبان های شان را می جوند.
6. کسانی که گواهی و شهادت دروغ می دهند به صورتی وارد می شوند که پاره ای از آتش به بدن آنها قرار دارد.
7. کسانی که همواره غرق در شهوت های نامشروع اند، در حالی وارد می شوند که پاهای شان بر پیشانه های آنان بسته شده است و بدبوتر از مردار هستند.
8. افراد سخن چین و نمامّ به صورت مست در حالی که به طرف راست و چپ بر زمین می خورند وارد می شوند.
9. کسانی که در مساجد حرف دنیائی می زنند به صورت مست وارد محشر می شوند.
10. رباخواران به صورت خنزیر وارد محشر می شوند.[2] و در برخی روایات آمده که افراد شراب خوار در حالی وارد محشر می شوند که کوزه ای شراب بر گردن آنها آویزان و جامی در دست آنهاست و بوی بسیار گندی از بدن او به اطراف پخش می شود.[3] در برخی روایات آمده که افراد متکبر به صورت مورچه محشور می شوند.[4] و یا افرادی که دورو هستند در حالی وارد محشر می شوند که دو زبان از آتش دارند[5] از این گونه روایات بدست می آید که آثار و پی آمد برخی گناهان به طوری خطرناک و شدید است که انسان را به حالت های یاد شده و مانند آن در می آورد و اگر انسان توفیق توبه پیدا نکند آن گونه عواقب خطرناک در انتظار اوست.
3. اما درباره این فراز از پرسش که چطور می شود انسان هایی را که بر اثر گناه به صورت و شکل های  حیوان و مانند آن محشور می شوند شناخت؟
در پاسخ باید گفت از آن جا که همه کس در قیامت دقیقاً به همان شکل و صورت و قیافه ای که در دنیا داشته است محشور می شود[6] گر چه شکل او حیوانی و یا بگونه حالت گناهانش در بیاید باز هم دقیقاً صورت و قیافه همان فرد است.
برای نزدیک شدن مطلب بذهن باید گفت: آن گونه که در تلویزیون و یا روزنامه ها گاهی از بعضی افراد کاریکاتور می کشند، در حالی که شکل حیوان خاصی و یا شکل خنده داری که در واقع شکل چند حیوان را دارد، باز هم به طور بسیار روشن معلوم است که آن کاریکاتور چه کسی است و همگان می دانند که آن فرد نیست. در مورد آن افراد نیزقضیه شبیه این جریان خواهد بود، و در حالی که انسان است که بر اثر گناه به شکل حیوان خاص درآمده باز هم درست مثل آن کاریکاتور به آسانی قابل شناختن است.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. سید محمد حسین طهرانی، معاد شناسی، ج 4 ـ 5 ـ ، نشر حکمت بی تا.
2. ناصر مکارم، پیام قرآن، ج 6،(معاد 2) نشر مدرسه امیرالمؤمنین، قم 1370 ش.
3. امام خمینی، چهل حدیث، نشر آثار امام، چاپ 20 سال 1378 ش.

پی نوشت ها:
[1] . نباء/ 18.
[2] . فیض کاشانی، محسن، علم الیقین، قم، نشر بیدار، بی تا، ج 2، ص 908.
[3] . همان، ص 910.
[4] . بحارالانوار،   موسسه الوفاء، بیروت، 1403 ق، ج 7، ص 216، ص 208، باب 7، ح 117، ح 129.
[5] . همان.
[6] . فیض کاشانی، علم الیقین،   پیشین، ج 2، ص 903.